«Για να γλιτώσεις από τον καπνό μην πέφτεις μέσα στη φωτιά.»

Ανάλογη σημασία με την παροιμία του τίτλου έχει και η νεότερη ελληνική: «Από τη στια στα κάρβουνα.»· εννοείται τον έριξαν, έπεσε ή κάτι παραπλήσιο· (πβ. «Από τον διάβολο στον τρίβολο.») Λέγεται για όποιον πέφτει από ένα (μικρό) κακό σε άλλο, μεγαλύτερο, χειρότερο· «στια» είναι η εστία  της φωτιάς. (αρχ. ελλ. ἑστία= τζάκι, σπίτι, βωμός.)

Η έκφραση «Από πέτρα σε λιθάρι.» αναφέρεται κυρίως στους δύστροπους οφειλέτες, οι οποίοι με κάθε είδους προτάσεις αναβάλλουν την εξόφληση του χρέους, δηλαδή «ρίχνουν τον δανειστήν από πέτρα σε άλλη μεγαλυτέραν, εικονιζομένων ως λίθων των παρεμβαλλομένων προσκομάτων.»

Ο Νικόλαος Πολίτης αναφέρει και τις αρχαίες παραλλαγές «Εκ πυρός πέσες εις φλόγα», «Μη την τέφραν εκφεύγων εις ανθρακιάν εμπέσης.», «Τον καπνόν φεύγων εις το πυρ ενέπεσον.»· με παραπλήσια σημασία οι ιταλικές «Συχνά, όποιος πιστεύει πως θα ξεφύγει απ’ τον καπνό πέφτει στη φωτιά.», «Να πέσει από το τηγάνι στη θράκα.», «Να πέσει από τη θράκα στη φωτιά.», οι ρωμουνικές «Έπεσε απ’ το καζάνι στη φωτιά.», «Έπεσε από τον τέτζερη στη φωτιά.», η δανέζικη «Όποιος φοβάται τον καπνό δεν έρχεται στη φωτιά.», η ολλανδική «Εκύλησε απ’ το τηγάνι για να ψηθεί στα κάρβουνα.», η ρωσική «Από τη φωτιά στη σπίθα.» και η τουρκική «Για να γλιτώσεις από τον καπνό μην πέφτεις μέσα στη φωτιά.»

Δ.Τ.

Οι πληροφορίες είναι από εδώ: Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900.

Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/