«Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.»

Γράφει ο Δημήτρης Τζήκας

«Ανεμομαζώματα» λέγονται τα παντός είδους μικρά, ευτελή κι ελαφρά πράγματα που μαζεύει, συσσωρεύει ο άνεμος, ο αέρας· μεταφορικά λέγονται τα πράγματα που μαζεύονται με αδικίες, παρανόμως, με τρόπους που θεωρούνται ανήθικοι· ο Πολίτης γράφει: «ως κτηθέντα τη βοηθεία του ανέμου», ο οποίος συχνότατα ταυτίζεται με τον διάβολο.

«Ανεμοσκορπίσματα» ή «δαιμονοσκορπίσματα» είναι όσα εξαφανίζονται γρήγορα, όπως τα άχυρα που παρασέρνει ο άνεμος όταν λιχνίζουν το σιτάρι. Σε ένα «επιτίμιο» του αρχιεπισκόπου Α’ Ιουστινιανής Αχριδών και πάσης Βουλγαρίας αναφέρονται τα εξής: «Οι κόποι του και οι μόχθοι του και τα αποκτήματά του να είναι εις αφανισμόν, ωσάν ο κονιορτός οπού αναρριπίζεται και σκορπίζεται υπό του ανέμου εις τα καλοκαιρινά αλώνια.» Άλλωστε, «Απ’ τα καλά συναγμένα παίρνει ο διάβολος τα μισά, κι απ’ τα κακά συναγμένα παίρνει και τον νοικοκύρη αντάμα.»

Στον «Εκκλησιαστή» βρίσκουμε τα εξής: «Και απολείται ο πλούτος εκείνος εν περισπασμώ πονηρώ… ώσπερ γαρ παρεγένετο ούτως και απελεύσεται· και τις η περίσεια αυτού ή μοχθεί εις άνεμον;»

Με ανάλογη σημασία και οι ιταλικές: «Το κακά αποχτημένο πράμα το παίρνει ο άνεμος.», «Το πράγμα πάγει κατά πώς έρχεται.», «Ό,τι έρχεται πηδώντας φεύγει χοροπηδώντας.», «Ό,τι γρήγορα έρχεται γρήγορα φεύγει.», «Τα χρήματα του παπά έρχονται τραγουδώντας και φεύγουν σφυρίζοντας.», «Ό,τι έρχεται με τη φλογέρα φεύγει με το τύμπανο.», «Έρχεται με ταχυδρομείο, φεύγει με ταχυδρόμο.», «Τα λεφτά του χαρτοπαίχτη παν καθώς ήρθαν.», οι γαλλικές «Πράγμα κακομαζωμένο πάγει σαν τ’ άχυρο.», «Κείνο που με την αρπαγή έρχεται, πάγει με την καταστροφή.», «Από νερό ήλθε, σε νερό γυρίζει.», η καταλανική «Τα χρήματα του παπά τραγουδώντας έρχονται, τραγουδώντας παν.», η ρωμουνική «Ο άνεμος στέλνει, ο άνεμος παίρνει.», οι αγγλικές «Στο τίποτε πάγει κείνο που ‘ρθε από το τίποτα.», «Γλήγορα κερδεμένο, γλήγορα ξοδεμένο.», «Ό,τι μαζεύει η χτενιά γλήγορα σκορπιούνται με τον άνεμο.», η ολλανδική: «Με το ντέφι κερδεμένο και με τη φλογέρα φαγωμένο.», οι γερμανικές «Όπως το έλαβαν, έτσι πήγε.», «Όπως έρχεσαι, έτσι φεύγεις.», οι ρωσικές «Εύκολα μαζεμένο, εύκολα και ξοδεμένο.» «Από τον άνεμο ήλθε, στον άνεμο κι έφυγε.», η τσέχικη «Ό,τι απ’ τον ύπνο έρχεται στον ύπνο πάγει» και η αρμένικη «Όσα φέρνει ο άνεμος, ο άνεμος τα παίρνει.»

Οι πληροφορίες είναι από εδώ: Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900. Σελ. 257-260.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Περισσότερες παροιμίες και παροιμιώδεις φράσεις μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.