Ετικέτα: Θανάσης Μπαντές

Γιοχάνες Βερμέερ. Johannes Vermeer (1632-1675), Η μαστροπός, 1656. Δρέσδη, Πινακοθήκη των Παλαιών Δασκάλων

Ο Αριστοτέλης και οι προβληματισμοί για την αφή

Η αίσθηση της αφής που εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ ακόμη και μέσα στο νερό μοιάζει με τις άλλες, αφού και η ακοή και όραση και η γεύση ενεργοποιούνται επίσης στο υγρό στοιχείο. Οι πιθανές αλλοιώσεις που μπορεί να επέλθουν από την παρουσία του νερού (σε άλλες αισθήσεις περισσότερο και σε άλλες λιγότερο) δεν ακυρώνουν το γεγονός.

Διαβάστε περισσότερα ›
Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος. (περ. 1525-1530 - 1569). Χωριάτικος γάμος

Ο Αριστοτέλης σχετικά με τη φωνή και την όσφρηση

Η ψυχή είναι σε θέση να λειτουργεί γεννώντας σκέψεις και συναισθήματα με όλα τα ερεθίσματα των αισθήσεων, που φυσικά έχουν σωματική αφετηρία. Υπό αυτή την έννοια, οποιοσδήποτε σωματικός ακρωτηριασμός που στερεί δυνατότητες αναγκαστικά έχει και ψυχικές προεκτάσεις συρρικνώνοντας το πεδίο των ερεθισμάτων που μπορούν να τη θρέψουν.

Διαβάστε περισσότερα ›
Εντουάρ Μανέ. Édouard Manet. Μουσική στους κήπους της Τυιλερί, 1862. Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη.

Ο Αριστοτέλης και το ζήτημα του ήχου

«Ακόμη, ο ήχος ακούγεται στον αέρα και στο νερό, αλλά λιγότερο. Υπεύθυνος για τον ήχο, όμως, δεν είναι ο αέρας ούτε το νερό· αλλά πρέπει στερεά σώματα να χτυπήσουν μεταξύ τους και με τον αέρα. Κι αυτό συμβαίνει όταν ο αέρας μετά το χτύπημα μείνει στη θέση του και δε διασκορπιστεί. Γι’ αυτό, αν χτυπηθεί γρήγορα και δυνατά παράγει ήχο· γιατί πρέπει η κίνηση του σώματος που ραπίζει να προλάβει τη διάχυση του αέρα, όπως κάποιος θα χτυπούσε ένα σωρό ή μια στήλη άμμου, που κινείται γρήγορα»

Διαβάστε περισσότερα ›
Νικόλαος Γύζης. Ο χορός των Μουσών

Ο Αριστοτέλης, οι αισθήσεις, το φως και το διαφανές

Για τον Αριστοτέλη δεν υπάρχει άλλη επιλογή για την ενεργοποίηση της όρασης, ώστε να εντοπίσει τα χρώματα από την εντελέχεια του διαφανούς. Από αυτή την άποψη, η παρουσία του διαφανούς που δίνει τη δυνατότητα της ενεργοποίησης κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να φανερωθούν τα χρώματα.

Διαβάστε περισσότερα ›
Μινώταυρος

Ο Αριστοτέλης, η ψυχή και ο ρόλος της τροφής

«Άλλη, όμως, είναι η ουσία της τροφής και άλλη του αυξητικού· γιατί, όταν πάρουμε το έμψυχο ως ποσότητα, το τρόφιμο παρέχει την αύξηση· όταν, όμως, το πάρουμε ως συγκεκριμένο πράγμα και υπόσταση, το τρόφιμο είναι τροφή· γιατί η θρέψη διατηρεί την υπόσταση του εμψύχου και αυτό υπάρχει όσο καιρό τρέφεται· και η τροφή προκαλεί τη γέννηση όχι εκείνου που τρέφεται, αλλά ενός άλλου, που είναι σαν κι αυτό που τρέφεται· γιατί ήδη η δική του υπόσταση υπάρχει και τίποτε δε γεννά το ίδιο τον εαυτό του, αλλά τον διατηρεί. Ώστε η αρχή αυτή της ψυχής είναι μια ικανότητα που διατηρεί αυτό που την έχει τέτοιο που είναι, ενώ η τροφή την καθιστά έτοιμη να λειτουργήσει. Γι’ αυτό, όταν το ον στερηθεί την τροφή, δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει» (416b13-21).

Διαβάστε περισσότερα ›
Ο Αριστοτέλης και οι ψυχές όλων των όντων

Ο Αριστοτέλης και οι ψυχές όλων των όντων

«Λειτουργίες της είναι η γέννηση και η χρήση της τροφής· γιατί, η πιο φυσική λειτουργία για τα ζωντανά όντα, που είναι ολοκληρωμένα και όχι ατελή, ή των οποίων η γέννηση δεν είναι αυτόματη, είναι να δημιουργήσουν ένα άλλο ον, όμοιο με τα ίδια· το ζώο, δηλαδή, ένα ζώο και το φυτό ένα φυτό, για να μετέχουν, όπως μπορούν, στο αιώνιο και το θείο· γιατί όλα αυτό θέλουν και για τούτο κάνουν όσα κάνουν σύμφωνα με τη φύση τους»

Διαβάστε περισσότερα ›
Ο Αριστοτέλης και η απαρχή του διαχωρισμού της ψυχής

Ο Αριστοτέλης και η απαρχή του διαχωρισμού της ψυχής

«Ο όρος “ζωή” […] παίρνει πολλές σημασίες, ακόμη κι αν, από τα παρακάτω, ένα μόνο ενυπάρχει σε ένα ον, λέμε ότι αυτό ζει· όπως για παράδειγμα ο νους, η αίσθηση, η κίνηση και η στάση στο χώρο, ακόμα η κίνηση που υπάρχει στη θρέψη και η παρακμή και η ανάπτυξη»

Διαβάστε περισσότερα ›
Άλογα σε στάβλο, 1791. (Horses in a Stable, 1791). Τζορτζ Μόρλαντ.

Ο Αριστοτέλης και η απαρχή του διαχωρισμού της ψυχής

«Τα υπόλοιπα, πάντως, μέρη της ψυχής, είναι φανερό από όσα είπαμε, πως δεν μπορούν να χωριστούν, όπως ισχυρίζονται κάποιοι· επίσης, όμως, είναι φανερό ότι λογικά διαφέρουν· γιατί η ικανότητα της αίσθησης είναι άλλο πράγμα από την ικανότητα της γνώμης, αφού έχει διαφορά να αισθάνεσαι και να διατυπώνεις γνώμη»

Διαβάστε περισσότερα ›
Γκυστάβ Κουρμπέ (Gustave Courbet). «Οι κοσκινίστρες του σιταριού.» Νάντη, Μουσείο Καλών Τεχνών, 1854.

Ο Αριστοτέλης και ο ορισμός της ψυχής

Κι όπως το χέρι δεν υφίσταται στερούμενο της τελεολογικής του αποστολής όταν αποκόπτεται από το σώμα, έτσι και η ζωή δεν υφίσταται όταν το σώμα χάσει την ψυχή, αφού χωρίς ψυχή παύει κάθε ελπίδα εντελέχειας: «Και αυτό που έχει τη δυνατότητα να ζήσει δεν είναι το σώμα που έχει χάσει την ψυχή, αλλά εκείνο που την έχει. Το σπέρμα, έτσι, και ο καρπός, έχουν τη δυνατότητα να γίνουν ένα τέτοιο σώμα»

Διαβάστε περισσότερα ›
Η Αταλάντη τρέχει μακριά από τον Έρωτα. Λήκυθος της Αταλάντης, που αποδίδεται στον Δουρή (Αττική, περίπου 500-490 π.Χ.), Μουσείο Τέχνης του Cleveland

Ο Αριστοτέλης και η ψυχή κατά τον Εμπεδοκλή, τους Ορφικούς και τον Θαλή

«… πίστεψαν, φαίνεται, πως μέσα στα στοιχεία υπάρχει ψυχή, επειδή το όλο είναι ομοειδές με τα μέρη του. Ώστε είναι αναγκασμένοι να πουν, ότι και η ψυχή είναι ομοειδής με τα μέρη της, αν, πράγματι, τα ζώα γίνονται έμψυχα με το να παίρνουν μέσα τους ένα μέρος από το στοιχείο που τα περιβάλλει»

Διαβάστε περισσότερα ›