Η Εφεύρεση του Παγκόσμιου Ιστού

Η Εφεύρεση του Παγκόσμιου Ιστού

Γράφει ο Κωνσταντίνος Σαπαρδάνης 

«Το Δίκτυο όπως το οραματίστηκα, δεν το έχουμε δει ακόμα. Το μέλλον είναι ακόμα πολύ μεγαλύτερο από το παρελθόν»

Τιμ Μπέρνερς-Λι

Κάποιοι λένε ότι οι επιστημονικές ανακαλύψεις δεν εξαρτώνται από άτομα, ότι κατά κάποιον τρόπο η επιστήμη προχωράει «μόνη της», ότι αν κάτι δεν εφευρεθεί ή ανακαλυφθεί σήμερα, αναγκαστικά θα το εφεύρει ή θα το ανακαλύψει κάποιος άλλος, αύριο. Τρανταχτό παράδειγμα η θεωρεία της εξέλιξης που ο Δαρβίνος κράτησε στο συρτάρι του για 20 σχεδόν χρόνια, για να τη δημοσιεύσει μόνο όταν έμαθε ότι ένας συνάδελφός του κατέληξε στα ίδια συμπεράσματα μετά από ανεξάρτητη έρευνα. Ως ένα βαθμό λοιπόν ισχύει ότι η επιστήμη προχωράει, και όποια αντίδραση και να βρει στο δρόμο της, απλά θα την καθυστερήσει. Ε λοιπόν, θα πρέπει όλοι μας να αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που η εφεύρεση του Παγκόσμιου Ιστού «έπεσε στα χέρια» του Τιμ Μπέρνερς-Λι, ο οποίος επέλεξε να αγνοήσει την ιδέα ότι ένας κυβερνητικός ή εμπορικός έλεγχος του ίντερνετ ήταν αναπόφευκτος, και έκανε τα πάντα για να διατίθεται το προϊόν της ευφυΐας του δωρεάν σε όλους, χωρίς ποτέ ο ίδιος να διεκδικήσει προσωπικά κέρδη από αυτό.

Ο Λονδρέζος Τιμ βρέθηκε στο CERN (Κέντρο Ερευνών Σωματιδιακής Φυσικής) τη δεκαετία του ‘80. Εκεί διαπίστωσε τη δυσκολία στην διεθνή επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των ερευνητών, καθώς ο καθένας χρησιμοποιούσε διαφορετικό λειτουργικό σύστημα και γλώσσα προγραμματισμού. Ανέλαβε λοιπόν, με δική του πρωτοβουλία, σαν δευτερεύον ερευνητικό έργο και αρχικά για προσωπική χρήση, να βρει μια λύση σε αυτό το πρόβλημα και να επιτρέψει σε επιστήμονες ανά τον κόσμο να μοιράζονται τα αποτελέσματα των ερευνών τους με ευκολία και ταχύτητα. Το αφεντικό του θεώρησε το σχέδιό του «αόριστο, αλλά ενδιαφέρον» και το ενέκρινε. Έτσι, το 1989, ο Λι συνδύασε τεχνολογίες που ήδη υπήρχαν, όπως το «υπερκείμενο» (με τη χρήση των γνωστών «λινκ») και το ίντερνετ (το οποίο προέρχεται από την έρευνα που ξεκίνησε η Αμερικάνικη κυβέρνηση τη δεκαετία του ’60, θέλοντας να χτίσει ακέραια και ανεκτική σε λάθη επικοινωνία, πάνω σε δίκτυα υπολογιστών), και εφηύρε καινούργιες (όπως το http και το uri – μια μορφή τους είναι τα url), για να δημιουργήσει ένα σύνολο πρωτοκόλλων επικοινωνίας, αποθήκευσης και ανάκτησης διάφορων εγγράφων, που το ονόμασε Παγκόσμιο Ιστό (World Wide Web ή www). Το 1991 ένας ανοιχτός Ιστός δεχόταν τους πρώτους του νέους χρήστες, και την επόμενη χρονιά δημιουργήθηκε το πρώτο πρόγραμμα περιήγησης (browser), ικανό να σκανάρει και να παρουσιάζει έγγραφα που ήταν αποθηκευμένα στο WWW.

Ο ίδιος το περιγράφει κάπως έτσι: «Αν το Ίντερνετ είναι οι δρόμοι, ο Παγκόσμιος Ιστός είναι τα φορτηγά».

Με τη βοήθεια του Μιχάλη Δερτούζου, ίδρυσε το World Wide Web Consortium (W3C), και χάρη στον Γιώργο Μητακίδη η νέα αυτή κοινότητα απέκτησε την διπλή έδρα στο ΜΙΤ και στο CERN, όπως ήθελε ο Λι. Το W3C έχει στόχο την βελτίωση της ποιότητας του Ιστού μέσω της προώθησης της χρήσης του σε διάφορους τομείς, της εκπαίδευσης, της δημιουργίας λογισμικού, όπως και το να προσφέρει μια ανοιχτή πλατφόρμα συζήτησης για τον Ιστό.

Το 2009, ξεκίνησε την προώθηση του Linked Data, ένας όρος που περιγράφει μια συστηματική μέθοδο κοινής διάθεσης δεδομένων από ιδιώτες, επιχειρήσεις και οργανισμούς, για την ευρύτερη αξιοποίησή τους. Πέρα από το να παρουσιάζονται με άμεσο στόχο το ανθρώπινο κοινό, η μέθοδος αυτή διευρύνει τη χρήση των δεδομένων από υπολογιστές, με αποτέλεσμα τη δυναμική σύνδεση και άντληση πληροφοριών μεταξύ διαφορετικών πηγών δεδομένων.

Ο Λι έκανε την εφεύρεσή του διαθέσιμη δωρεάν, χωρίς να αιτηθεί δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ή να ζητήσει πνευματικά δικαιώματα, και συνεχίζει να εργάζεται μέσω διάφορων οργανισμών για να εγγυηθεί η ελεύθερη προσβασιμότητα στον Ιστό σε όλους, και να διατηρηθεί η ουδετερότητα στο ίντερνετ ενάντια σε προσπάθειες ελέγχου από κυβερνήσεις ή επιχειρήσεις.

Φέτος, με την αφορμή της συμπλήρωσης 25 χρόνων από την εφεύρεση του Ιστού, ο Λι προωθεί τη δημιουργία μιας Μάγκνα Κάρτα για το ίντερνετ, όπου κάθε χώρα θα συντάξει μια «διακήρυξη δικαιωμάτων», που ελπίζει να υποστηριχθεί από δημόσιους οργανισμούς, επιχειρήσεις και κυβερνητικούς εκπροσώπους. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, πιστεύει, ότι αν θέλουμε μια ανοιχτή κοινωνία και πολιτισμική ποικιλομορφία, χρειάζεται πλέον να συμπεριλαμβάνουμε και το ίντερνετ στα σχέδιά μας. Η Μάγκνα Κάρτα θα περιλαμβάνει θέματα όπως η ελευθερία λόγου, η υπεύθυνη ανωνυμία, τα πνευματικά δικαιώματα και ο σεβασμός στα προσωπικά δεδομένα.

Το 2012 εμφανίστηκε στην τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, όπου πληκτρολόγησε σε έναν υπολογιστή τις λέξεις «αυτό είναι για όλους».