Παροιμίες για τον έρωτα και την αγάπη
Από τα μάτια πιάνεται η αγάπη. Καινούρια αγάπη έπιασα, παλιά μου στάσου πίσω. Η αγάπη πάει μπροστά. Αγάπα με μια οργιά, να σ’ αγαπώ μια τριχιά. Η αγάπη θέλει φρόνηση, θέλει ταπεινοσύνη. θέλει λαγού περπατησιά, πουλιού γρηγοροσύνη. Κοντακιανός λογαριασμός, παντοτινή αγάπη. Εις το πιάτο δείχν’ η αγάπη. [Βεν. Επί παρασίτων.] Ανάλυωσ’ η αγάπη σου, ωσάν γρουμπούλι [= μικρή μπάλα] χιόνι.
Όποιος χάνει στα χαρτιά κερδίζει στην αγάπη. Καινούρια αγάπη έπιασες, παλιά μη λησμονήσεις. Καλύτερα από μακριά και αγαπημένοι παρά από κοντά και μαλωμένοι. Κήπον έχεις, κήπον έχω· κι όπως μ’ έχεις, έτσι σ’ έχω. [Βεν. Ότι όπως πολιτεύεσαι μετά των άλλων ούτω και εκείνοι με εσέ.] Είναι αγάπες ψεύτικες, σαν του Μαρτιού τα χιόνια. Ο βρωμιάρης τον βρωμιάρη αγαπά.
Όποιος θέλει ν’ αγαπήσει πρέπει να χασομερήσει· θέλει κι άσπρα να ξοδιάσει και να μην τα λογαριάσει. Όποιον δεν αγαπούν τα χνώτα του βρωμούν. Η αγάπη και τα μίση δε βαστούν πολύ καιρό. Η αγάπη θέλει φρόνηση, θέλει ταπεινοσύνη· θέλει λαγού περπατησιά, πουλιού γρηγοροσύνη. Κάθου, κυρά, κι ανάμενε, να κάνω γιο να παντρευτείς. Κάθου, κυρά, κι ανάμενε να πάω και να γυρίσω· να κάνω γένια και μαλλιά, να ‘ρθω να σ’ αγαπήσω. Μάτια (ή ματάκια) που δε φαίνονται γρήγορα λησμονιούνται.
Αγάπα με να σ’ αγαπώ και έχε με να σ’ έχω. Αγάπα τους ζωντανούς, να μη μοιράζεις κόλλυβα. Αγαπάω τον καλό μου, να τραντάζω το μυαλό του. Εκεί που σ’ αγαπούν να μην πολυπηγαίνεις· αν τύχει και σε βαρεθούν, δε θα ‘χεις τι να γένεις. Βρίζε εκείνον που αγαπάς, χαιρέτα εκείνον που μισείς. Άλλος αγαπάει τη μαυρομάτα κι άλλος την τσιμπλομάτα.
Απού θέλει ν’ αγαπήσει, πρέπει να κακοπαθήσει και τ’ άπρα του να μην τα ντουσουντίσει. [= σκεφτεί, λογαριάσει.] (Κρητ.) Αν αρτυθώ να φάω αρνί, αν κλέψω νάναι ψάρι κι αν αγαπήσω και κανεί να είναι παλληκάρι. Η κόρη (ή τσούπα) για λόγου της γυρεύει. Τα καλά του Γιάννη θέλω και τον Γιάννη δεν τον θέλω. Μαριγούλα, Μαριγώ, δε με θέλεις, να κι εγώ! Ήθελες κι εσύ, κυρά μου, ήθελα κι εγώ ο καημένος. Κάλλιο μοναχός παρά κακά συντροφιασμένος.
Αγαπώ σε, γριά, να κλάνεις, μα να μην το πολιοκάνεις. (Κρητ.) Απόθανε να σ’ αγαπώ και ζε να μη σε θέλω. Αγαπώ και σένα, μα κάλλιο έχω εμένα. Γλυκύτατό μου πράσο και πώς να σε ξεχάσω. [Βεν. Ειρωνικώς επί εκείνων οίτινες εκ φιλοτιμίας των φαντάζονται ότι υπεραγαπώνται υπό άλλων, ενώ η προς αυτούς αγάπη των είναι ως μη ούσα.] Αν αρτυθείς να είν᾿ αρνί, αν κλέψεις ναν’ χρυσάφι κι αν αγαπήσεις και καμιά, να τη ζηλεύει η γειτονιά.
Του πετιμεζά η κόρη παίρνει άντρα τον ξυδά. Και του κρομμυδά η κόρη παίρνει άντρα τον σκορδά. [Λου. Επί των δυσαναλόγων.] Εγώ καλά παντρεύτηκα κι ας κλαίει όποιος με πήρε. Ήθελ’ ο φτωχός να παντρευτεί και νύχτα δεν ευρέθη. Είσ΄ελεύθερος και σειέσαι, μα να παντρευτείς θα ξυέσαι. Αν αγαπάς μην πολυπάς κι αν πολυπάς μην κάτσεις
Δ.Τ.
Περισσότερες παροιμίες μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ και στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Βιβλιογραφία
Πολ.= Νικόλαος Γ. Πολίτης.
Βεν.= Ι. Ι. Βενιζέλος.
Π. Αραβαντινός. Παροιμιαστήριον ή συλλογή παροιμιών εν χρήσει ουσών παρά τοις Ηπειρώταις. Τυπογραφείον Δωδώνης. Ιωάννινα 1863.
Ι. Βενιζέλου. Παροιμίαι δημώδεις. Εκ του τυπογραφείου της πατρίδος. Εν Ερμουπόλει, 1867.
Κ. Κωστογιάννης. Πριγκηπιανές παροιμίες. NUR BASIMEVI. ISTANBUL. 1960.
Μιλτιάδου Λουλουδόπουλου. (Εξ Αγχιάλου). Ανέκδοτος συλλογή ηθών, εθίμων, δημοτικών ασμάτων, προλήψεων δεισιδαιμονιών, παροιμιών, αινιγμάτων κλπ. Των Καρυών (επαρχίας Καβακλή). Εν Βάρνη, 1903.
Μιχαήλ Γκέκας. Παροιμίαι Ελληνο-Γαλλικαί. Αθήνα 1926.
Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900.
