Το πολιτικό ήθος του Κωστή Στεφανόπουλου
Του Γιάννη Κύρκου Αικατερινάρη
Ήταν Σεπτέμβρης του 1999, όταν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος επισκέφτηκε την πόλη της Θεσσαλονίκης για τα εγκαίνια της ΔΕΘ. Όπως είθισται, τον χαιρέτισαν εκπρόσωποι των σημαντικότερων φορέων της πόλης κι ανάμεσα σ’ αυτούς κι εγώ, ως πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Κεντρικής Μακεδονίας. Η εκδήλωση ήταν και θα μπορούσε να πει κανείς ότι εξακολουθεί να είναι μια «τυποποιημένη» διαδικασία, σύμφωνη πάντα με το πρωτόκολλο που επί πολλές δεκαετίες απαρεγκλίτως τηρείται. Επαναλήψεις πανηγυρικών λόγων με χιλιοειπωμένες μεγαλοστομίες, που ουκ ολίγες φορές εκφωνούνται κατά …«τας εορτάς και πανηγύρεις» ανά το πανελλήνιο…
Όμως τούτη η επίσκεψη στη Θεσσαλονίκη, στην κατ’ ευφημισμό «συμπρωτεύουσα», δεν ήταν σαν τις άλλες. Τα όσα μας είπε ο πρόεδρος έμοιαζαν διαφορετικά, δεν περιορίζονταν σε ανούσιες και χρόνιες ανακηρύξεις περί της αναβάθμισής της πόλης σε «μέγα κέντρο της Ν.Α. Ευρώπης», σε μια περιφανή «πρωτεύουσα των Βαλκανίων» κι άλλα τέτοια. Ούτε που θυμάμαι πόσα χρόνια άκουγα και ξανάκουγα για τον διαφορετικό αυτό ρόλο της, που στην ουσία θα τον ανακτούσε, αν βέβαια κάποτε οι διακηρύξεις έπαιρναν σάρκα και οστά… Για ολόκληρους αιώνες η ευρύτερη περιοχή δεν είχε εθνικά σύνορα και η Θεσσαλονίκη δεν ήταν μόνο η «ερωτική πόλη», όπως κατ’ εξακολούθηση την χαρακτηρίζουν. Ήταν η ψυχή, το κέντρο Πολιτισμού, αλλά και κέντρο παραγωγής και εμπορίου μιας πολυεθνικής και πολυπολιτισμικής Βαλκανικής.
Τα λόγια του προέδρου, ιδιαίτερα όταν αναφερόταν στους ανελέητους λίγο νωρίτερα βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ σε περιοχές της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ηχούσαν διαφορετικά, ιδιαίτερα σε όσους είχαν βαθειά γνώση της Ιστορίας και του Πολιτισμού της περιοχής. Ριζωμένοι στον ευρύτερο βορειοελλαδικό χώρο, αισθανόμασταν ότι βομβαρδίζεται η γειτονιά μας. Και δεν ήταν ο φόβος που μας καταλάμβανε, όσο η αίσθηση ότι κατέστρεφαν ένα σημαντικό μέρος της Ιστορίας και του Πολιτισμού μας. Είναι η ίδια λύπη, που κυριαρχεί και σήμερα στις καρδιές μας με τα όσα συμβαίνουν, για άλλη μια φορά, στην ευρύτερη περιοχή όπου βομβαρδίζονται μοναδικά μνημεία της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, τα περισσότερα των οποίων είναι στο πνεύμα του αρχαιοελληνικής παράδοσης των Τεχνών.
Το Επιμελητήριό της Κ. Μ. δεν στάθηκε τότε αδιάφορο, ούτε φυσικά για τις απώλειες αθώων ανθρώπων, ούτε για την καταστροφή των μνημείων, ιδιαίτερα εκείνων της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, που ανήκουν στο περιεχόμενο των αρμοδιοτήτων του. Η ευαισθητοποίηση εκείνες τις μέρες περίσσευε και η καταγγελία στην UNESCO αποτελούσε μονόδρομο.
Τα λόγια του προέδρου, λόγια ψυχής ενός ευπατρίδη, βαθειά δημοκρατικού πολίτη και ανθρώπου του Πολιτισμού, λειτούργησαν ως τεκμήριο δικαίωσης και βάλσαμο της πληγωμένης ευαισθησίας μας, μας έδιναν δύναμη και κουράγιο για γόνιμες δράσεις και συνεργασίες με αντίστοιχους φορείς των Βαλκανικών χωρών. Τα όσα είπε ήταν λόγια ανθρωπιάς και αξιοπρέπειας, που καμιά σχέση δεν είχαν με το προφίλ του αστού πολιτικού, όπως αυτό τουλάχιστον είχε αποτυπωθεί στη μνήμη όσων από εμάς ζήσαμε, μερικές δεκαετίες νωρίτερα, γεγονότα άκρατου αυταρχισμού και σκληρών συμπεριφορών…
Οι προβλέψεις μας για μια πετυχημένη προεδρική θητεία του Κωστή Στεφανόπουλου δικαιώθηκαν λίγους μόλις μήνες αργότερα, όταν στις 19 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς τοποθετήθηκε και πάλι σε κρίσιμα γεγονότα. Αξέχαστος σε όλους θα μείνει ο ιστορικός λόγος του, με αποδέκτη τον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον. Καταλογίζοντας ευθύνες σε όσους καθόριζαν τις τύχες ολόκληρων λαών, αναφέρθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στο Κυπριακό. Ήταν ένας μεστός λόγος που αναδείκνυε την ουσία και την αξία της Δημοκρατίας, αλλά και τα δίκια ενός λαού.
Χρέος όλων των συνειδητοποιημένων πολιτών είναι να κρατήσουν στη μνήμη τους την προσωπικότητα ενός ευπατρίδη και πραγματικού δημοκράτη!
