Οι κλωνίσκοι του ναζισμού

Σαν να μας κλείνει η ιστορία το μάτι, για να υπαινιχθεί ή να προειδοποιήσει. Ή σαν να σηκώνει το χέρι της επιτιμητικά. Γιατί, ακόμα κι αν περιγελάς τις συμπτώσεις, δεν μπορείς να αδιαφορήσεις για τούτο το παιχνίδι της τύχης: Τώρα που αρχίζει, επιτέλους, στη Γερμανία η δίκη της νεoναζιστικής συμμορίας που δολοφόνησε εννιά μετανάστες (οκτώ Τούρκους κι έναν Ελληνα) και μία αστυνομικό, συνελήφθη στη Στουτγάρδη ένας ενενηντατριάχρονος φύλακας του Αουσβιτς που το όνομά του, Χανς Λίπσις, είναι τέταρτο στον φετινό κατάλογο καταζητουμένων εγκληματιών ναζί του Κέντρου Σιμόν Βίζενταλ. Και τις ίδιες μέρες, εδώ, ο τραμπουκισμός και η μισανθρωπία που μασκαρεύονται σε φιλανθρωπία, ξανάστησαν το σόου της «συμπαράστασης σε πενομένους», με κριτήριο όχι την πενία και την πείνα τους, αλλά το αν τρέχει ιχώρ στις φλέβες τους, όπως δα στις δικές τους.

Λοιπόν, η Ιστορία μπορεί να κλείνει το μάτι της ή να σηκώνει το χέρι αυστηρά, αλλά από μόνη της ούτε διδάσκει ούτε παραδειγματίζει. Αν στα εξήντα τόσα μεταπολεμικά χρόνια ο φύλακας του Αουσβιτς είχε νιώσει έστω μία φορά να τον τυραννούν οι τύψεις, αν έστω μία φορά δεν κοίμισε τη συνείδησή του λέγοντάς της ό,τι αμέτρητοι άλλοι ναζιστές, πως «εκτελούσε εντολές δίχως να ξέρει», ίσως εμφανιζόταν αυτοβούλως για να σώσει τα λείψανα της ψυχής του. Τώρα, υπέργηρος, περνάει στη δικαιοδοσία άλλων δυνάμεων, ουράνιων ή υποχθόνιων. Η πιθανή αργοπορημένη τιμωρία του από τη Δικαιοσύνη τον αφήνει παγερά αδιάφορο, όπως ήταν και όταν έβλεπε τις ατέλειωτες γραμμές των ανθρώπων που προορίζονταν για τις μηχανές της θηριωδίας.

Την πρώτη γενιά ναζιστών κοντεύει να την εξαλείψει ο χρόνος. Αλλά το αδιανόητο έχει ήδη συντελεστεί: Η ρίζα που όλοι πίστευαν ότι κάηκε οριστικά από την οικουμενική αποστροφή και καταφρόνια, ξανάδωσε τρισάθλιους καρπούς. Κι αυτό είναι το μέγιστο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη ως σύνολο, και όχι ξεχωριστά η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Ολλανδία κι όσες άλλες χώρες βλέπουν τα νεοναζιστίδια να δυναμώνουν. Θα περίμενε κανείς ότι δεν θα ξαναφύτρωναν στη Γερμανία· δεν θα τα άφηνε η ντροπή. Θα περίμενε επίσης ότι δεν θα ξανάβγαιναν στην Ελλάδα ή τη Ρωσία· δεν θα τους το επέτρεπε το αίμα των μαρτύρων. Και όμως. Ο κυκεώνας, το ποτό που κατασκευάζεται με υλικά τη λατρεία της δύναμης, το μέχρι φόνου ρατσιστικό μίσος, το πάθος για τον πιο βλακώδη αποκρυφισμό, διατηρεί τη μεθυστική του ισχύ, όσο βρίσκει μυαλά νηπίων.

Η πονηρία των ναζιστικών συμμοριών είναι να εκμεταλλεύονται τη δημοκρατία για να την πολεμήσουν. Και τέτοιου είδους πόλεμοι δεν κερδίζονται με νομικές απαγορεύσεις. Οσοι παρανομούν, να τιμωρηθούν. Είτε φονιάδες είναι είτε ψευτονταήδες που αλητεύουν καταχρώμενοι τη βουλευτική ασυλία. Αλλά, θέτοντας εκτός νόμου τα φιλοναζιστικά κόμματα, δεν θέτεις αυτόματα εκτός ατζέντας τις «ιδέες» τους, ηττημένες και περιφρονητέες.