«Καινούρια αγάπη χάνεται, παλιά δε λησμονιέται!»
Γράφει ο Δημήτρης Τζήκας
Η παροιμία του τίτλου λέγεται για τη δύναμη του παλιού ή πρώτου έρωτα. Ο Αριστοτέλης παραθέτει το αρχαίο γνωμικό, «οὐδεὶς ἐραστὴς ὅστις οὐκ ἀεὶ φιλεῖ.», που σημαίνει «η αγάπη, σαν αγαπήσεις μια φορά, δε σβήνει.»[1] ή «όποιος δεν αγαπά συνεχώς, δεν είναι αληθινός εραστής.»[2] Με παραπλήσια σημασία οι ιταλικές «Καινούρια αγάπη πηγαίνει κι έρχεται, και η παλιά μένει.», «Η παλιά αγάπη διώχνει την καινούρια.», «Γύρνα, γύρνα από τη ρίζα ως την κορφή, και θα ‘ρθεις πάλι στην πρώτη σου αγαπητικιά.» και η ρωσική «Παλιός φίλος καλύτερος από δυο νέους.»][3]
Περί της αγάπης λέγονται και οι επόμενες παροιμίες:
«Η αγάπη στραβώνει.»
[= όποιος αγαπάει, ο ερωτευμένος, δεν μπορεί να διακρίνει καθαρά τα πράγματα· η αγάπη θολώνει την κρίση του. O Αργύρης Εφταλιώτης γράφει: Ξέρεις πώς γένονται οι αρρεβώνες εδώ. Δύο τρεις πάνε τη νύχτα με το γαμπρό και τον παπά στο σπίτι της νύφης, αλλάζουν το δαχτυλίδι και τελειώνει η δουλειά. Ο Αντώνης πού ν’ ακούση, πού να πιστέψη τέτοιο πράμα! Βλέπεις η αγάπη στραβώνει.]
«Όπου πολλή αγάπη εκεί και μεγάλη μάχη.»
[= η δυνατή φιλία και ο σφοδρός έρωτας εύκολα μπορούν ν’ αντιστραφούν σε μίσος. Παρόμοιες η ιταλική «Από τις μεγάλες φιλίες γεννιώνται οι μεγάλες έχθρες.», οι γερμανικές «Η μεγάλη αγάπη γεννά μεγάλο θυμό.», «Η θερμή αγάπη φέρνει πικρόν πόνο.», «Όσο στενότερος ο φίλος, τόσο χειρότερος ο διάβολος.», η βουλγάρικη «Αν είμαι αγαπημένη, θα γίνω εχθρά.» και η ρωμουνική «Πολλή αγάπη, πολλή δυσαρέσκεια.»][4]
«Η αγάπη ψωμί δε φέρνει.»
[= η αγάπη δεν είναι αρκετή, ώστε να ζήσουν ευτυχισμένοι δύο άνθρωποι. Ο Κυνικός Κράτης έγραφε: «Έρωτα παύει λοιμός, ει δε μη, χρόνος…» κ.λπ. Με παρόμοια σημασία η αγγλική «Όταν η φτώχεια έρχεται από τη θύρα, η αγάπη φεύγει από το παράθυρο.», και οι γερμανικές «Η πείνα είναι το καλύτερο γιατρικό για τον πυρετό της αγάπης.», «Πείνα κι αγάπη δε μένουν πολύν καιρό στο ίδιο σπίτι.»][5]
Στο μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, «Η Τιμή και το Χρήμα.», διαβάζουμε:
«-Τι μας λείπεται, καημένε, ως κι έτσι καθώς είμαστε; Δύναμη, υγεία, νιότη, όλα δεν τα ‘χουμε; Και δεν έχουμε… και την αγάπη;» «–Η αγάπη δεν τρώεται», της απάντησε σκληρά.
Βιβλιογραφία και παραπομπές
[1] Δημήτριος Λυπουρλής. Αριστοτέλης. Ρητορική. Τόμος Α’. Εκδόσεις Ζήτρος. Θεσσαλονίκη, 2004. Ρητορική (1394a-1394b).
[2] Αριστοτέλης. Ρητορική. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Ηλίας Ηλιού. Α’ Τομ. Δαίδαλος. Ι. Ζαχαρόπουλος. Αθήνα. Σελ. 275.
[3] Βλ. Πολίτου Παροιμίαι. Σελ. 164.
[4] Βλ. Πολίτου. Παροιμίαι. Σελ. 166.
[5] Βλ. Πολίτου. Παροιμίαι. Σελ. 168.
Ο Δημήτρης Τζήκας είναι δάσκαλος και ιστορικός.
Περισσότερες παροιμίες και παροιμιώδεις φράσεις μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/
