«Βεζίρης έγινες, άνθρωπος δεν έγινες!»

Γράφει ο Δημήτρης Τζήκας

Πρόκειται για μια πελοποννησιακή έκφραση, που κρατάει από τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Ο βεζίρης ήταν ανώτατος Tούρκος αξιωματούχος της Οθωμανικής Aυτοκρατορίας. [μσν. βεζίρης < τουρκ. vezir -ης < αραβ. wazīr]. Σχετικά με την προέλευση της φράσης έχουν γραφτεί αρκετές ιστορίες· στη συνέχεια παραθέτουμε τον σχετικό «μύθο», όπως τον καταγράφει ο Τάκης Νατσούλης[1].

«Ήταν μια φορά ένας άνθρωπος ευκατάστατος, που είχε ένα γιο άσωτο. Ό,τι και να του έλεγε ο δύστυχος πατέρας του, αυτός τίποτα. Καθημερινά του έλεγε: «Εσύ, παιδί μου, δε θα γίνεις ποτέ σου άνθρωπος…» Το παιδί από τις πολλές φορές που το άκουγε, απελπίστηκε και έφυγε από αυτό τον τόπο και πήγε στην Πόλη, για να βρει την τύχη του. Εκεί έγινε σεΐζης στον πρωθυπουργό του Σουλτάνου. Αυτός είχε μια μοναχοκόρη και τα έφτιαξε με τον νέο και αναγκάστηκε ο πρωθυπουργός να τον κάνει γαμπρό του. Όταν ύστερα από καιρό ήρθε του πρωθυπουργού η ώρα του για να πεθάνει, παρακάλεσε το Σουλτάνο να προστατεύει το γαμπρό του. Ο Σουλτάνος, που τον αγαπούσε πολύ, για να τον ευχαριστήσει έκανε το νέο, Βεζίρη. Μετά από καιρό, ο Βεζίρης βγήκε σε περιοδεία και ήρθε και μέχρι το χωριό του. Εκεί θυμήθηκε τον πατέρα του και δίνει διαταγή να τον βρουν και να τον φέρουν το γρηγορότερο μπροστά του. Η αστυνομία φρόντισε αμέσως και συνέλαβε το γέρο και δεμένο τον έφερε πεζό, αρκετές μέρες δρόμο, μπροστά στο Βεζίρη. Αυτός καθόταν με πολύ μεγαλοπρέπεια! Τριγύρω του, όλοι τους με φανταχτερές στολές. Τότε ο Βεζίρης λέει στο γέροντα: «Με γνωρίζεις εμένα ποιος είμαι;»

— «Όχι» του λέει ο γέρος — «Για θυμήσου σε ποιον έλεγες πως δε θα γίνει ποτέ του άνθρωπος; Εγώ είμαι ο γιος σου». Τότε ο γέρος του λέει: «Σου το έλεγα και πάλι σου το λέγω και τώρα, παιδί μου, ότι βεζίρης έγινες, αλλά άνθρωπος ούτε έγινες ούτε θα γίνεις ποτέ· γιατί αν ήσουν άνθρωπος, δε θα ερχόμουν εγώ δεμένος και πεζός από το χωριό μου.»

[1] Τάκης Νατσούλης. Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις. Εκδ. Σμυρνιωτάκη. Αθήνα.

Ο Δημήτρης Τζήκας είναι ιστορικός.

Περισσότερες παροιμίες και παροιμιώδεις φράσεις μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/