Ο Μεγαλέξανδρος αποδέχεται τον θεό των Χριστιανών (Ψευδοκαλλισθένης)
Η περιπέτεια του Αλέξανδρου αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μία πληθώρα αφηγήσεων, όπου το ιστορικό πρόσωπο μετατρέπεται σε μυθικό, και οι φαινομενικά υπεράνθρωπες κατακτήσεις του γίνονται κυριολεκτικά τέτοιες, με τον Μακεδόνα βασιλιά να εμφανίζεται ακόμα και σε ιερά κείμενα όπως το Κοράνι όπου φυλακίζει τους Γκωγ και Μαγκώγκ, ή το Ταλμούδ όπου ίπταται στους αιθέρες, συναντάει τις Αμαζόνες, παρουσιάζεται στις πύλες του παραδείσου κλπ.
Στην εκστρατεία του Αλέξανδρου ακολουθούσε κι ο Καλλισθένης μεταξύ καλλιτεχνών κι επιστημόνων, στον οποίο είχε ανατεθεί η καταγραφή των γεγονότων. Τα παλιότερα σωζόμενα χειρόγραφα του βιβλίου του Αλεξάνδρου Βίος ανάγονται στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ., όπου όμως έχει γίνει ήδη η νόθευση της ιστορίας και η ανάμειξή της με το μύθο (εξάλλου ο Καλλισθένης είχε πεθάνει πριν τον Αλέξανδρο). Ψευδο-Καλλισθένης, λοιπόν, ο συγγραφέας του κειμένου που έχει αντέξει στο χρόνο, και είναι σε αυτό το βιβλίο όπου περιέχεται και ένα γράμμα από τον Αλέξανδρο προς τη μητέρα του την Ολυμπιάδα και τον δάσκαλό του τον Αριστοτέλη, όπως και δύο ξέχωρες επιστολές που έγραψε στον Αριστοτέλη και στη μητέρα του, η διαθήκη του και μια εκδοχή του θανάτου του.
Η επιστολή με τους δύο παραλήπτες ακολουθεί παρακάτω, σε μετάφραση Αλέξανδρου Ασωνίτη, από τις εκδόσεις Βήμα (σελ.219-225). Μία από τις παραχαράξεις της ιστορίας του Αλεξάνδρου αφορά την αποδοχή εκ μέρους του τού θεού των Ιουδαίων, η οποία έγινε από Χριστιανούς αντιγραφείς του κειμένου (και ταυτόχρονα προπαγανδιστές της πίστης τους) κατά τους πρώτους αιώνες της νέας θρησκείας. Χρήσιμο είναι να αναφερθεί και ένα απόσπασμα από μία άλλη εκδοχή της Φυλλάδας του Μεγαλέξανδρου, όπως αναφέρεται στην εισαγωγή της έκδοσης που παρουσιάζεται εδώ. Σε μία από τις περιπέτειές του, ο στρατηλάτης βρίσκει αλυσοδεμένους, σε μια σπηλιά στην Ινδία, τους Δώδεκα Θεούς. Εκεί τους έχει φυλακίσει ο “αληθινός” θεός των Χριστιανών. Να λοιπόν τι συμβαίνει όταν ο Αλέξανδρος «Εμβαίνει εις σπήλαιον»: «… εδώ λέγουν ότι είναι οι Θεοί των Ελλήνων μέσα ζωντανοί, και ει τις έμπη μέσα, βλέπει παράδοξα πράγματα· αμή όσοι εμπήκαν, έχασαν το νου τους, και έγιναν εξαστικοί». Και πιο κάτω: «(Ο Αλέξανδρος) παρακαλώντας τον Παντοκράτορα Θεό, χωρίς φόβον κανέναν επεριπάτει εκεί μέσα. Εγνώρισε τον Κρόνο, τον Δία, και τον Ερμή, οι οποίοι ήσαν Θεοί των Ελλήνων με άλυσον δεμένοι… Αυτοί όλοι που βλέπεις ήσαν αυθεντάδες σ’ όλην τη γη, καθώς εσύ σήμερον, αλλά διά την υπερηφανίαν τους, και την άμετρον έπαρσιν όπου εγίνονταν ίσοι με τον Θεό, τους ωργίσθηκε και έστειλέ τους εδώ εις το σπήλαιον να κολάζωνται αντάμα με την ψυχήν, διά να τους ρίξη εις τον τάρταρον να κολάζωνται αιωνίως» (Η φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου, εκδόσεις Γαλαξίας, 1968).
Τότε ο Αλέξανδρος έκρινε σκόπιμο να γράψει στη μητέρα του, την Ολυμπιάδα, και στον Αριστοτέλη, τον καθηγητή του. Έγραψε λοιπόν τα εξής:
«Ο βασιλιάς Αλέξανδρος στη μητέρα μου Ολυμπιάδα και στον καθηγητή μου Αριστοτέλη, χαίρετε.
Μητέρα, έχει περάσει πολύς καιρός που δεν έχω δείξει στοργή απέναντί σου και δεν σου έχω στείλει νέα μας. Ξέρω πως αδημονείς γι’ αυτό και προσεύχεσαι για μένα κι η ψυχή σου ταλαιπωρείται με χίλιες δυο σκέψεις σαν πλοίο που το δέρνει η θάλασσα, και τα βράδια ξενυχτάς και σκέφτεσαι εμένα και τον πόλεμο. Πολλές φορές τα όνειρά σου δείχνουν ότι δυστυχώ. Και ξέρω ακόμα πως όταν άσχημα όνειρα σού φέρνουν δυστυχία και θλίψη, πετάγεσαι απ’ τον ύπνο και χαίρεσαι που όλ’ αυτά είναι ψέματα και φαντασίες, αλλά και λυπάσαι που σου λείπω από τότε που άρχισε η εκστρατεία. Το ίδιο συμβαίνει και με τα καλά όνειρα, και πάλι σηκώνεσαι γεμάτη χαρά που είδες το γιο σου και τον είδες ευτυχισμένο. Και παρ’ όλο που σηκώνεσαι χαρούμενη απ’ το όνειρο, πάλι στενοχωρημένη είσαι. Καταλαβαίνω την αγωνία της μάνας που λείπει ο γιος της. Τα ίδια παθαίνω κι εγώ, μητέρα. Γι’ αυτό κατανοώ τα συναισθήματά σου, γιατί κρίνω απ’ τον εαυτό μου. Συγχώρεσέ μου λοιπόν την καθυστέρηση. Και διάβασε όσα μου έτυχαν στη συνέχεια της επιστολής.
Στο προηγούμενο γράμμα σού είχα πει για το Δαρείο, πώς τον νικήσαμε σε τρεις μάχες και, αφού μετά την ήττα του έγινα κύριος όλης της Περσίας, πήρα την κόρη του ως γυναίκα μου και κατάφερα και συμφιλίωσα τους Μακεδόνες και τους Πέρσες. Ύστερα πήρα το στρατό και κατευθύνθηκα προς την Αίγυπτο. Κι αφού υπέταξα πολλές πόλεις και χώρες, έφθασα στη γη της Ιουδαίας. Αυτοί που ζουν εκεί μου φάνηκε πως λατρεύουν τον αληθινό Θεό, ο οποίος μ’ έκανε να αντιμετωπίσω τους Ιουδαίους με συγκατάβαση, κι η ψυχή μου όλη είναι δοσμένη σ’ αυτόν. Σ’ αντάλλαγμα τους χάρισα και δώρα και τους ετήσιους φόρους. Αλλά κι απ’ τα Περσικά λάφυρα τους χάρισα πάρα πολλά. Μετά με ανακήρυξαν βασιλιά κοσμοκράτορα και, αφού διέσχισα επί αρκετές μέρες τη χώρα τους, έφθασα στην Αίγυπτο, στην οποία έμεινα λίγο καιρό και την υπέταξα ολόκληρη. Μπήκα στην πρωτεύουσά τους, όπου κι αυτοί επίσης μ’ ανακήρυξαν βασιλιά και κοσμοκράτορα. Χάριν ενός χρησμού που έλαβα, έδωσα τ’ όνομά μου σε μια πόλη της Αίγυπτου που έκτισα εγώ εκ θεμελίων και την οποία κόσμησα με πάμπολλους κίονες και ανδριάντες. Εκεί χλεύασα και τους δώδεκα θεούς ως ανύπαρκτους κι ανεκήρυξα ως μόνο θεό αυτόν που φέρουν τα Σεραφίμ των Ιουδαίων.
Στην πόλη που ίδρυσα αφιέρωσα τέσσερις στήλες, μια για μένα και τις άλλες για τους φίλους μου, το Σέλευκο, τον Αντίοχο και το Φίλιππο. Ύστερα απ’ αυτά θέλησα να φθάσω στην άκρη της γης. Κι έκανα τη σκέψη μου πράξη. Αφού λοιπόν διέσχισα όλη την οικουμένη, φθάσαμε σε τόπους άγριους και δύσβατους. Τους περάσαμε και μέσα σε τριάντα μέρες, φτάσαμε σ’ έναν πολύ επίπεδο τόπο και βρήκαμε κάτι άγριους ανθρώπους, που κατατροπώσαμε. Προχωρήσαμε βαθύτερα και συναντήσαμε τις στήλες του Ηρακλέους και τα ανάκτορα της Σεμιράμεως. Αναπαυθήκαμε εκεί για λίγες μέρες, μετά συνεχίσαμε και βρήκαμε ανθρώπους μ’ έξι χέρια κι έξι πόδια, κι αφού τους κατατροπώσαμε κι αυτούς, προχωρήσαμε πιο μέσα και φθάσαμε σ’ έναν παραλιακό τόπο. Κι όπως σταθήκαμε πάλι να ξεκουραστούμε, εμφανίσθηκε ένας θαλάσσιος καρκίνος, πήρε ένα πεθαμένο άλογο και χώθηκε μες στη θάλασσα. Κι ο κόσμος ξαφνικά γέμισε τέτοιους καρκίνους, ενώ εμείς δεν μπορούσαμε να σκοτώσουμε ούτε έναν! Αλλά ανάψαμε μεγάλες φωτιές κι έτσι σωθήκαμε κι από κει. Φύγαμε και φτάσαμε σ’ άλλον τόπο, που ήταν παραθαλάσσιος κι αυτός. Κοντά στις ακτές ήταν ένα νησί. Ναυπηγήσαμε ένα πλοίο και πήγαμε εκεί.
Και συναντήσαμε ανθρώπους που μιλούσαν Ελληνικά, σοφούς μεν, αλλά που ήταν όλοι γυμνοί, έτσι όπως τους γέννησε η μάννα τους. Φύγαμε κι από κει, προχωρήσαμε μέρες και βρήκαμε κάτι ανθρώπους με έξι πόδια και τρία μάτια, κι αφού τους αντιμετωπίσαμε κι αυτούς συναντήσαμε κάτι ανθρώπους κυνοκέφαλους. Ξεφύγαμε κι απ’ αυτούς και βρεθήκαμε σε μια αχανή πεδιάδα. Στη μέση υπήρχε ένα φαράγγι. Στήσαμε γέφυρες και το περάσαμε όλοι. Εκεί πέρα δεν είχε πια φως ημέρας, κι αφού περπατήσαμε μερικές μέρες, όπως συνηθίζαμε, φθάσαμε σε μια κατασκότεινη χώρα. Ήταν η χώρα των μακάρων! Κι ήρθαν και με βρήκαν δυο ανθρωπόμορφα όρνεα και μου είπαν συμβουλευτικά: “Αλέξανδρε, δεν μπορείς να προχωρήσεις άλλο”. Γυρίσαμε λοιπόν πίσω και ζήτησα απ’ όλους να πάρουν κάτι με τα χέρια τους από κει. Λίγοι μόνο υπάκουσαν. Όταν όμως βγήκαμε στο φως, όσοι δεν είχαν πάρει μετάνιωσαν. Φύγαμε, κι από κει κατευθυνθήκαμε προς τα δεξιά. Μετά από λίγες μέρες πολεμήσαμε με τους Ιπποκένταυρους. Τους κατατροπώσαμε κι αυτούς, κι ύστερα από πενήντα μέρες γυρίσαμε στον κατοικημένο κόσμο, αφού διατρέξαμε πολλούς κινδύνους. Τώρα ετοιμαζόμαστε να πολεμήσουμε με τον Πώρο, το βασιλιά των Ινδών. Κι όσα ευοδώσει για μας η πρόνοια των θεών, αυτά ας γίνουν. Στην επιστολή υπάρχει η περιγραφή των εκπληκτικών πραγμάτων που είδαμε, κι όταν τη διαβάσετε, θα μάθετε όλα όσα μας συνέβησαν. Να ’σαι καλά, μητέρα μου, κι εσύ καθηγητή μου, που προσεύχεσθε στους θεούς για μας». Αυτή την επιστολή έγραψε κι έστειλε ο Αλέξανδρος στη μητέρα του.
Ο Αλέξανδρος έμεινε εκεί πέντε μέρες, ανασυγκρότησε το στρατό του και βάδισε κατά των Ινδών. [η συνέχεια στη σελίδα 225 του βιβλίου]
