Κυπριακό – Υφιστάμενες Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας

Κυπριακό – Υφιστάμενες Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας

Γράφει ο Αλέξανδρος Τζιρκώτης

Λάρνακα – Κύπρος

Σχετικά με τις πρόσφατες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις που αφορούν τις Συνθήκες Εγκαθίδρυσης, Εγγυήσεως και Συμμαχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ), θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τα εξής.

Η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της ΚΔ υπογράφτηκε μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ), της Ελλάδας, της Τουρκίας και της ΚΔ, την οποία εκπροσωπούσαν εκ μέρους των κοινοτήτων τους (και την υπέγραψαν) ο Κύπρου Μακάριος και ο F. Kucuk. Η εν λόγω Συνθήκη καθορίζει, βασικά, την έκταση του εδάφους που ελέγχει η ΚΔ, την έκταση των δύο βρετανικών στρατιωτικών βάσεων που παρέμειναν στην Κύπρο, καθώς και γενικότερα τα δικαιώματα του ΗΒ στην ΚΔ.

Η Συνθήκη Εγγυήσεως υπογράφτηκε μεταξύ της ΚΔ (Μακαρίου – Κουτσιούκ), της Ελλάδας, της Τουρκίας και του ΗΒ. Βασικά, με αυτήν η ΚΔ αναλαμβάνει να διασφαλίσει την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα, την ασφάλεια και το Σύνταγμα της ΚΔ, ενώ η Ελλάδα, η Τουρκία και το ΗΒ τα εγγυώνται.

Η Συνθήκη Συμμαχίας υπογράφτηκε μεταξύ της ΚΔ, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Αφορά, βασικά, την άμυνα της ΚΔ έναντι εξωτερικής απειλής και τη δημιουργία Τριμερούς Στρατηγείου και στρατιωτικών αποσπασμάτων.

Οι Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Συντάγματος της ΚΔ, στο οποίο περιλαμβάνονται αυτούσιες στα παραρτήματα Ι και ΙΙ αντίστοιχα. Το άρθρο 181 του Συντάγματος αναφέρει: «Η Συνθήκη Εγγυήσεως της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας και του Συντάγματος της ΚΔ, που συνομολογήθηκε μεταξύ της ΚΔ, της Ελλάδας, της Τουρκίας και του ΗΒ ως και η Συνθήκη στρατιωτικής Συμμαχίας που συνομολογήθηκε μεταξύ της ΚΔ, της Ελλάδας και της Τουρκίας, τα κείμενα των οποίων είναι προσαρτημένα στο παρόν Σύνταγμα ως παραρτήματα Ι και ΙΙ έχουν συνταγματική ισχύ». Επίσης το άρθρο 182 παρ. 1 αναφέρει: «Τα άρθρα ή τα μέρη των άρθρων του Συντάγματος τα περιλαμβανόμενα στο συνημμένο παράρτημα ΙΙΙ, που ενσωματώθηκαν εις το Σύνταγμα εκ της συμφωνίας Ζυρίχης της 11ης Φεβρουαρίου, 1959, αποτελούν θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος και δεν δύνανται, καθ’ οιονδήποτε τρόπον, να τροποποιηθούν διά μεταβολής, προσθήκης ή καταργήσεως». Μεταξύ των θεμελιωδών άρθρων είναι και το άρθρο 181.

Με βάση τις πιο πάνω Συνθήκες και το Σύνταγμα, η ΚΔ εγκαθιδρύθηκε αναγνωρίστηκε και έγινε αποδεκτή σε διάφορους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ, η ΕΕ κ.τ.λ. Αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πράξης γέννησης της ΚΔ. Οι Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας, το Σύνταγμα και η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της ΚΔ εξακολουθούν να ισχύουν πλήρως. Κανένα από τα συμβαλλόμενα κράτη δεν έχει καταγγείλει μέχρι τώρα καμμιά από τις πιο πάνω Συνθήκες. Ούτε η ΚΔ το έχει κάνει παρά την εισβολή του 1974. Γιατί; Γιατί η ΚΔ που εγκαθιδρύθηκε το 1960 είναι ένα συνεταιριστικό κράτος της ελληνοκυπριακής (ε/κ) και της τουρκοκυπριακής (τ/κ) κοινότητας. Γι’ αυτό τις υπόψη Συνθήκες τις υπέγραψαν εν ονόματι της ΚΔ οι ηγέτες και των δύο κοινοτήτων, δηλαδή ο Μακάριος και ο Κουτσιούκ. Αν λοιπόν η ε/κ πλευρά ή η Ελλάδα καταγγείλουν μονομερώς οποιαδήποτε Συνθήκη θα δώσουν άμεσα το δικαίωμα σε άλλα μέρη (δηλαδή στην Τουρκία ή/και στους τ/κ) να αναλάβουν ενέργειες διασφάλισης των δικών τους δικαιωμάτων και συμφερόντων, που τους έχουν ήδη αναγνωριστεί ως συμβαλλόμενα μέρη των Συνθηκών.

Οι διεθνείς Συνθήκες δεν καταργούνται ούτε τροποποιούνται μονομερώς. Βασικά, καταργούνται ή τροποποιούνται μόνο με τη συναίνεση όλων των συμβαλλομένων μερών ή με πόλεμο. Αν λοιπόν κάποιο από τα συμβαλλόμενα μέρη (π.χ. η Τουρκία) δεν θα συναινέσει στην πλήρη τους κατάργηση, δεν βλέπω με ποιο τρόπο μπορούμε να την πετύχουμε. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διαπραγματευτούμε την τροποποίησή τους ώστε να αποδυναμωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι πρόνοιες που αφορούν την ασφάλειά μας, διαφορετικά οι συγκεκριμένες Συνθήκες θα εξακολουθούν να ισχύουν. Νομίζω πως αυτή είναι η ωμή πραγματικότητα.

Πηγή: https://tzirkotis.wordpress.com/