Το μαγικό λεξάρι του Χάρι Πόττερ
Γράφει ο Χρήστος Μπερδέσης*
Το 1997 η J.K.Rowling κάνει το ντεμπούτο της με το πρώτο βιβλίο, «Ο Χάρι Πότερ και η φιλοσοφική λίθος». Από την πρώτη στιγμή η Rowling γνώρισε την επιτυχία και μάγεψε 20 εκατομμύρια αναγνώστες μόνο στην Αμερική και άλλους τόσους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τα έσοδα της, ξεπερνούν και αυτά της βασίλισσας της Αγγλίας. Είχε όμως πολύ καλές ιδέες, αφού κατάφερε να πλάσει έναν ολόκληρο κόσμο με ξεχωριστό λεξιλόγιο βασισμένο σε λατινικές λέξεις, μυθικά ή φανταστικά πρόσωπα. Αλήθεια ξέρετε τι σημαίνει Voldemort; Ή ακόμα, ξέρετε ποιος ήταν οTrelawney; Διαβάστε λοιπόν….
Άλμπους Ντάμπλντορ- (Άλμπους) – Ο όρος χρησιμοποιείται στα λατινικά και σημαίνει λευκό, λαμπερό, φωτεινό, ευνοϊκό, ντυμένος στα λευκά, ασπρισμένος, ευοίωνος, αίσιος, ασπρομάλλης. Το δεύτερο όνομα, Ντάμπλντορ, (διπλή πόρτα), δηλaδή το άνοιγμα της πόρτας προς τα μέσα και προς τα έξω. Έτσι ο Ντάμπλντορ, είναι αυτός που «το έχει δίπορτο». Μπαίνει και βγαίνει από την πόρτα της ζωής. Μπαίνει προς τη ζωή (χωρίς να γεννιέται) και βγαίνει προς το θάνατο (χωρίς να πεθαίνει). Γνωρίζει σε βάθος το μεγάλο Μυστήριο της ζωής και του θανάτου, και κατέχει το “νήμα” που τα ενώνει. Είναι ένας Μύστης, ένας Λευκός Μάγος.
Άργκους- (Άργκους Φίλντς) – Αρχαία Ελληνική θεότητα που είχε εκατό μάτια, βρίσκονταν πάντα σε ετοιμότητα αφού ακόμα και όταν κοιμόταν, μισόκλεινε τα μάτια του.
Αβάντα Κεντάβρα – Στην Αραμαϊκή διάλεκτο σημαίνει “Άσ’ το να καταστραφεί”, λέγεται ότι είναι η αυθεντική έκφραση του” ” Άμπρα Κατάμπρα”. Άβις – στα Λατινικά σημαίνει Πουλί. Μπάγκμαν (Λούντο Μπάγκμαν) – Αυτός που συγκεντρώνει χρήματα με παράνομο τρόπο. Σέντρικ (Σέντρικ Ντίγκορυ) – Όνομα αγοριού από Κέλτικη πηγή που σημαίνει μάχη, αρχηγός πολέμου. Τσό (Τσό Τσάνγκ) – Κινέζικο όνομα που σημαίνει φθινόπωρο. Φίλντς (Άργκους Φίλντς) – Στα Αγγλικά (filch) σημαίνει κλέβω. Χάγκριντ – Στην Ελληνική μυθολογία, ήταν ένας θεός που εκδιώχθηκε από τον Όλυμπο. Ο Δίας όμως, τελικά τον άφησε να μείνει και να είναι ο φύλακας των ζώων. Η Ρόουλινγκ είπε σε μία συνέντευξή της ότι το όνομα Hagrid προέρχεται από τη λέξη “hagridenn” που σημαίνει “είχα ένα βράδυ γεμάτο εφιάλτες”. Χέντβιχ – Hedwig Σουηδικό όνομα από την εποχή των Βίκινγκς “Hed” σημαίνει αράζω, ασφαλίζω και “wig” ευκίνητος, εύστροφος. “Hedwig” στα Σουηδικά, ονομάζεται ο έμπιστος και ο προστάτης. Ερμιόνη (Hermione Granger) -Σημαίνει “ευγλωττία”. Ερμιόνη ήταν το όνομα της κόρης της ωραίας Ελένης. Επίσης ήταν χαρακτήρας σε έργο του Σαίξπηρ. Ήταν το παράδειγμα της αξιοπρέπειας χωρίς εγωισμό, της αγάπης χωρίς πάθος και της τρυφερότητας χωρίς αδυναμία. Ιππόγρυπας – Ο Γρύπας είναι ένα φανταστικό ζώο, με κεφάλι και φτερούγες αετού και σώμα λιονταριού. Το συναντάμε στην Αίγυπτο, τη Μεσοποταμία, την Ελλάδα, στην Κρήτη και τις Μυκήνες. Στην Αίγυπτο ήταν η προσωποποίηση του Ήλιου, και στην Ελλάδα, ένα ιερό ζώο του Απόλλωνα. Ο Ιππόγρυπας είναι Γρύπας και άλογο μαζί, δημιούργημα της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ.
Χόγκουαρντς (Hogwards) – Προέρχεται μάλλον από μία αρχαία Κέλτικη γιορτή που ονομάζεται “Hogmanay”. Η φλόγα και η φωτιά στο Hogmanay συμβολίζει πολλά πράγματα… «Η μεταφορά του φωτός της γνώσης από τον ένα χρόνο στον άλλο, φωτίζει μέσα στον επόμενο αχαρτογράφητο αιώνα, βάζοντας πίσω το σκοτεινό παρελθόν, αλλά κουβαλώντας προς τα εμπρός την ιερή φλόγα της ελπίδας και τη διαφώτιση για μια καλύτερη κοινότητα για την σήμερον ημέρα». Κραμ (Krum Victor) – Πιθανότατα λογοπαίγνιο της γερμανικής λέξης “krumm” που σημαίνει κυρτός, λυγισμένος. Λούντο (Ludo Bagman) -Στα Λατινικά σημαίνει “παίζω”. Επίσης σημαίνει χάνω τον χρόνο μου, χάνω στον τζόγο, εξαπατώ. Τέλος, στα Ρώσικα και Σερβο-Κροατικά, σημαίνει τρελός. Λούπιν (Lupin Remus) – Απότη λατινική λέξη ” lupus”, λύκος. Επίσης είναι και το όνομα ενός είδους λουλουδιού. Ο Haley γράφει σύμφωνα με το έργο του Daniel Cohen, “Werewolves”… Σε Γαλλική επαρχία στη Νορμανδία, υπάρχει ένας παραδοσιακός μύθος που μιλάει για παράξενα, λυκόμορφα πλάσματα, που ονομάζονται lupins ή lubins. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, συνωστίζονται στους τοίχους των νεκροταφείων. Παρουσιάζονται σαν να μιλάνε μεταξύ τους μια άγνωστη γλώσσα και συχνά ουρλιάζουν κοιτώντας το φεγγάρι. Στα περισσότερα μέρη της Νορμανδίας, υποτίθεται ότι είναι πολύ ντροπαλά και φοβητσιάρικα…. “το βάζουν στα πόδια” εάν κάποιος πλησιάσει. Σε ορισμένες άλλες εκδοχές όμως, παρουσιάζονται αρκετά άγρια, αφού σκάβουν τους τάφους για να ροκανίσουν τα κόκαλα των νεκρών…” Μαλφόι “Mal foy” – σημαίνει «κακή πίστη» στα Γαλλικά. Ναρκίσσα – Δημιουργημένο από τον Ρωμαϊκό μύθο του Νάρκισσου, ο οποίος ερωτεύθηκε τον εαυτό του. Μινέρβα (Mc Gonagall) – Σχετίζεται με την θεά Αθηνά, της θεά της Σοφίας και του δίκαιου πολέμου. Πάντμα (Padma Patil) – Σημαίνει “λωτός” σε Ινδική διάλεκτο. Ο λωτός συμβολίζει τον πλούτο ή τη θεά του πλούτου Lakshmi, σύζυγο του θεού Βισνού. Πιβς – Ευερέθιστος, οξύθυμος. Ρέμους (Remus Lypin) – Ο Ρωμύλος και ο Ρέμος, ήταν δυο δίδυμα που εγκαταλείφθηκαν όταν ήταν μωρά. Ανατράφηκαν από μια λύκαινα και αποφάσισαν να ιδρύσουν μια πόλη. Ο Ρωμύλος όμως σκότωσε τον αδερφό του και ονόμασε τη νέα πόλη του Ρώμη. Σάλαζαρ (Σάλαζαρ Σλίθεριν) – Ο Αντώνιο Σάλαζαρ ήταν δικτάτορας φασισμού στην Πορτογαλία για 36 χρόνια, μέχρι τον θάνατό του το 1968. Αν και ποτέ δεν αναγνωρίστηκε σαν εθνικός “καθαριστής”, ήταν αποικιστής που άσπλαχνα αντιμετώπισε με βία κάθε εθνικό κίνημα στις αποικίες του στην Αφρική. Το όνομά του χρησιμοποιείται σαν αναφορά σε παλαιότερους δικτάτορες, όπως ο Χίτλερ, που πίστευαν στην εθνική αγνότητα (Αρεία Φυλή)…όπως το Σλίθεριν. Σινίστρα (prof.Sinistra) – Στα Λατινικά “αριστερά” και “Sinistral” σημαίνει αριστερόχειρας καθώς και την κίνηση των δεικτών του ρολογιού. Το πλανητικό σύστημα είναι “sinistral”, αφού οι πλανήτες κινούνται σύμφωνα με τη φορά του ρολογιού. Η καθ. Σινίστρα είναι καθηγήτρια αστρονομίας. Σείριος Μπλακ – Στη μετάφραση του ονόματος: Μαύρος Σκύλος, ο Σείριος, για τους αρχαίους Αιγυπτίους, “το Άστρο του Κυνός” είναι μια πολύ κοινή ονομασία σε όλες τις εποχές και ήταν το σημαντικότερο άστρο τ’ ουρανού. Επίσης τ’ ονομάζουν “το άστρο – μάτι” και σχετίζεται με τον αρχαίο θεό Άνουβι, τον κυνοκέφαλο θεό, που έχει δηλ. σώμα ανθρώπου και κεφάλι τσακαλιού. Ήταν ένας ψυχοπομπός θεός που οδηγούσε τις ψυχές των νεκρών στο δικαστήριο του Όσιρι για να απονεμηθεί δικαιοσύνη στις πράξεις που έκανε στην επίγεια ζωή της. Σκίτερ (Ρίτα Σκίτερ) – “Skeeter” στην Αμερικάνικη διάλεκτο είναι το κουνούπι. Σλίθεριν – Από το “slitherin” που σημαίνει φίδι. Συμπίλ (Sybil Trelawney) – Σίβυλλα, όνομα μιας κατηγορίας μαντισσών του αρχαίου κόσμου που έδιναν χρησμούς σε κατάσταση καταληψίας. Οι αρχαίοι έλληνες τις συνέδεσαν με τις μάντισσες του θεού Απόλλωνα. Βόλντερμορτ (Voldermort) -Συνδυασμός Γαλλικών όρων: “Vol” =πτήση, “de” =από, “mort” =θάνατος. “Vol de mort” επίσης μπορεί να σημαίνει “θάνατος κλέφτης”, αναφερόμενο στο ότι “ο Ξέρεις Ποιος”, έκλεψε την οικογένεια του Πότερ, σκοτώνοντας τους γονείς του.
Μανδραγόρας – Ποώδες φυτό με τοξικότητα και σαρκώδη ρίζα η οποία σε πολλές περιπτώσεις έχει ανθρωπόμορφο σχήμα. Λένε ότι φωνάζει όταν το ξεριζώνεις. Από την αρχαιότητα του έχουν αποδοθεί μαγικές ιδιότητες.
Φιλοσοφική λίθος – Μία ουσία στο χρώμα του κεχριμπαριού την οποία κατασκεύαζαν με απόκρυφες μεθόδους οι Αλχημιστές. Με αυτήν μεταστοιχειώνανε τα αγενή μέταλλα (σίδερο) σε χρυσάφι. Στον αποκρυφισμό συμβολίζει τη μετάλλαξη του κατώτερου ζωικού εαυτού σε ανώτερο και θείο. Μονόκερος – σύμβολο της αγνότητας, της καλοσύνης, της σοφίας, είναι σεληνιακή θηλυκή αρχή. Λύκος – Ένα από τα συμβολικά ζώα του θεού Απόλλωνα, Λύκειος Απόλλων. Λύκη σημαίνει φως και αναφέρεται στο μαύρο ή πνευματικό φως, καθώς ο λύκος κινείται τη νύχτα.
Ράβδος – Σύμβολο εξουσίας και δύναμης. Συνδέει τη θέληση με την πράξη. (βλ. κεραυνός) Καθρέπτης – Συμβολίζει τον Ψυχικό κόσμο (τον ενδιάμεσο στον υλικό και νοητό) καθώς και την πλαστική ιδιότητα της φύσης. Αναπαράγει σε εικόνα και μορφή τις ιδέες με επιθυμία που προβάλλουν “μέσα” του οι ψυχές των ανθρώπων. Δείχνει αυτό που θέλεις να δεις, π.χ. η μάγισσα στο μύθο της Χιονάτης , ή ο μύθος του Νάρκισσου. Έτσι λειτουργεί και σαν πύλη, μέσω της οποίας μπορείς να πας στις αιτίες των γεγονότων μιας και αυτές έχουν μήνει σαν φιγούρες στη μνήμη του καθρέφτη-ψυχή. Κεραυνός (στο μέτωπο το Χάρι Πότερ) – συμβολίζει την ουράνια φωτιά, την πνευματικότητα. Τη θεία και δίκαιη δύναμη, τη βούληση και τη συνείδηση. Είναι ένα πύρινο φίδι τ’ ουρανού. Ο κεραυνός του Δία, το χρυσό βέλος του Απόλλωνα, το ξίφος του Αρχάγγελου Μιχαήλ, η τρίαινα του Πωσειδώνα, το σφυρί του Θωρ, ο διπλός πέλεκυς του Παράσου Ράμα, κλπ.
*Πηγή: http://lyk-evsch-n-smyrn.att.sch.gr/EYliko/Filologika/Keimena/LexariHarryPotter.htm
