Πῶς νὰ ντύσουμε λοιπὸν τὴν μεταπτωτική μας γύμνια; Τέσσερις στίχοι τοῦ Ηλία Λάγιου ἀπὸ τὸ ποιήμα Πρωτοχρονιὰ μᾶς φέρνουν στὸν νοῦ τὴν παπαδιαμαντικὴ πατατοῦκα: Καὶ στὴν Δεξαμενὴ ὡς δεῖς ν’ ἁπλώνει/τοῦ κυρ Ἀλέξανδρου ὁ ἐπενδύτης,/θὰ τυλιχτεῖς πρηνής, θύμα καὶ θύτης,/λευκὸ σεντόνι.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, εμφανίζονται στην χώρα μας οι κοινωνιστικές- σοσιαλιστικές ιδέες, οι οποίες εκφράζονταν από τους Marx και Engels. Μία συνοπτική παρουσίαση των πρώτων- χρονολογικά- σοσιαλιστικών κινημάτων στην Ελλάδα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Η δυσκολία οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορούν να συμπεριληφθούν οργανώσεις και πρόσωπα, τα οποία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών.

Αυτό το δεινό οξύμωρο, να ζεις σε μια χώρα η οποία αδυνατεί να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού της, να ξοδεύεις τις μέρες σου ξορκίζοντας τους θεσμούς και φτύνοντας στον κόρφο σου, να αισθάνεσαι διαρκώς θύμα του κράτους χωρίς να κάνεις το παραμικρό για να τελειώσει επιτέλους αυτή η μαύρη πολιτική κωμωδία.

Στην πραγματικότητα, βλέπουμε πως στην Ευρώπη αντιπαρατίθενται δύο οράματα. Το πρώτο είναι εκείνο του προέδρου Μακρόν, του οποίου η διαίσθηση ήταν να αναπτύξει την ιδέα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, αντιστεκόμενος στην Ουκρανία, αλλά και προσπαθώντας να προωθήσει μια αυτόνομη και ενιαία πολιτική απέναντι στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το πρόβλημα είναι ότι, αν δεν είναι σε θέση να εδραιώσει την εξουσία του στο εσωτερικό, αυτά που λέει στο εξωτερικό δεν έχουν πλέον σημασία.

Τη θαλπωρή του σπιτιού αποζητούμε όλοι, έπειτα από ένα ταξίδι ή στο τέλος μιας εξαντλητικής μέρας. Ισόγειο, υπόγειο ή ρετιρέ, ιδιόκτητο ή νοικιασμένο, με λίγα ή πολλά δωμάτια, σε πόλη ή σε χωριό, φτωχικό ή… έξυπνο, σαν να βγήκε από ταινία επιστημονικής φαντασίας, το σπίτι είναι ο πιο σημαντικός χώρος για τη ζωή κάθε ανθρώπου.

Οι Θεσσαλονικείς υποχρεούνται εκ των πραγμάτων να βάλουν κι αυτοί ένα στοίχημα με τον εαυτό τους: να προστατεύσουν από κάθε είδους δολιοφθορά το νέο απόκτημα των υποδομών της πόλης. Να προστατεύσουν το παρόν και το μέλλον μιας πόλης ανοιχτής και σύγχρονης, για την οποία είναι περήφανοι.

Το ημερολόγιο έδειχνε 30 Αυγούστου του 1936 όταν ο Αλεξέι Σταχάνοφ μαζί με τους υποστηλωτές Γκαβριήλ Στσιγκολιόφ και Τύχων Μπορίσενκο, τον προϊστάμενο του τμήματος Νικολάι Μασούροφ, τον γραμματέα της κομματικής οργάνωσης του ορυχείου Κωνσταντίν Πετρόφ και τον διευθυντή της τοπικής εφημερίδας Μιχαήλοφ, κατέβηκαν στις στοές.

 Ένα από τα γνωστότερα έργα του Παπαδιαμάντη αποτελεί το μυθιστόρημα «Η Φόνισσα», το οποίο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1903, στο περιοδικό «Παναθήναια». Η υπόθεση διαδραματίζεται στην Σκιάθο. Πρωταγωνίστρια είναι η ηλικιωμένη Χαδούλα ή Φραγκογιαννού, η οποία συνειδητοποιεί ότι η γυναίκα είναι προορισμένη από την φύση της να έχει το ρόλο της σκλάβας. Πιο αναλυτικά, αρχικά είναι σκλάβα των γονιών της, ως ανύπαντρη. Έπειτα, ως παντρεμένη είναι σκλάβα του συζύγου της αλλά και των παιδιών της.

Παρατηρείται οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας; Και ναι και όχι. Εξαρτάται από τα κριτήριά μας: όταν η ελληνική αριστερά καταγγέλλει τη χώρα μας ως μη κράτος δικαίου χωρίς να σκέφτεται ότι για τα πιθανά ελλείμματα φταίει, πρωτίστως, το αριστερό κατεστημένο, η «δημοκρατική οπισθοδρόμηση» καταγράφεται ψευδώς· χωρίς να υφίσταται. Αν για την οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας ενοχοποιείται ο «νεοφιλελευθερισμός» (μια ανύπαρκτη οντότητα) και όχι, λόγου χάρη, ο ισλαμικός εξτρεμισμός και ο αριστερός κρατικισμός, οδηγούμαστε σε λανθασμένα συμπεράσματα.

Αφού τελείωσε και ο εμφύλιος σπαραγμός, η Ελλάδα άρχισε σιγά σιγά να βγαίνει από τις στάχτες και να ορθοποδεί. Όμως οι συνθήκες εξακολουθούσαν να είναι αδιανόητα δύσκολες, αφού τα πάντα είχαν ρημάξει. Η δουλειά και πάλι σκληρή, απ’ το πρωί μέχρι αργά το βράδυ! Χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς τις ανέσεις που όλοι εμείς σήμερα θεωρούμε αυτονόητες. «Όλα με το κουμπί γένονται σήμερα… και φχαριστημό δεν έχει κανένας!», συνήθιζες να λες, και πολύ σωστά, αφού σήμερα οι περισσότεροι έχουν χιλιάδες λόγους για να μεμψιμοιρούν, χωρίς να σκέφτονται τι πέρασαν οι πρόγονοί μας.