Ένας Γέρος σε φτώχειας ανάγκη, / άλλον τρόπο να ζήσει δεν είχε, / χώρια ξύλα να κόφτει στον λόγγο, / μεταβιάς το ψωμί του να βγάζει. / Μιαν ημέρα βαριά φορτωμένος, / περπατώντας σ’ ορθό μονοπάτι, / Οχ τον κόπο και κάμα του ήλιου / την ανάσα να πάρει δε φτάνει.

«Όλα τα δάχτυλα δεν είναι ίδια.» [= οι άνθρωποι δεν είναι όλοι της ίδιας αξίας, ικανότητας ή τιμιότητας· οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους. Σ’ ένα κείμενο του Νίκου Καζαντζάκη, διαβάζουμε: Άνοιξε τα φεγγιά σου,[1] μωρέ, κοίταξε: Όλα τα δάχτυλα είναι […]

Κατά την επιλογή των λέξεων για το γραπτό ή για τον προφορικό μας λόγο μπορούμε να καταφύγαμε στην ομιλούμενη σύγχρονη γλώσσα, στην αρχαΐζουσα καθαρεύουσα, ακόμη και στην αρχαία. Στην κάθε περίπτωση θα χρησιμοποιήσουμε τη λέξη που απαιτείται. Άλλοτε θα μας είναι χρήσιμη η λέξη «πρόσωπο», άλλοτε η λέξη «όψη» ή «ειδή»· μπορεί μάλιστα να χρειαστεί και η κοινότερη λέξη «μούτρο».

Ένας από τους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους του κρητικού θεάτρου, είναι ο Γεώργιος Χορτάτσης ή Χορτάτζης. Η ακριβής ημερομηνία γέννησης και θανάτου του δεν μας έχει γίνει γνωστή. Το σίγουρο είναι ότι έδρασε στο β΄ μισό του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα.

Σκίτσα του Αρκά

«Στον φτωχό φτώχεια, στον πλούσιο πλούτη.», «Το χρήμα προσκαλεί χρήμα και η δυστυχία προσκαλεί δυστυχία.», η ισπανική «Το χρήμα πάει στο χρήμα κι η ακαμωσιά στον άρχοντα.»

Εις μίαν επαρχιακήν πόλιν εγνώρισα κάποιον μεσίτην ελαφρόμυαλον, ο οποίος κατώρθωσε διά της εργασίας του να κάμη περιουσίαν. Τον άνθρωπον τούτον ήκουσα μίαν ημέραν να λέγη: «Εν όσω ήμουν φτωχός, ο κόσμος έλεγεν: «Ο Σπύρος είνε τρελός. — Τώρα που έκαμα περιουσίαν, ο κόσμος λέγει: — Ο κυρ Σπύρος είνε νευρικός».

Στη διάρκεια του Αγώνα, στις περιοχές που οι οθωμανικές δυνάμεις κατέστειλαν την Επανάσταση, η κάθε είδους κακοποίηση εις βάρος των γυναικών, η αιχμαλωσία και η πώλησή τους ως σκλάβων θεωρούνταν δεδομένη, σ’ ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο.

Οι στρατιώτες του Αλή Πασά έχουν περικυκλώσει τον πύργο, στον οποίο είχαν βρει καταφύγιο γυναίκες και παιδιά, και καλούν τη Δέσπω να παραδοθεί με τα εξής λόγια: «Γιώργαινα, ρίξε τ’ άρματα, δεν είναι εδώ το Σούλι. Εδώ είσαι σκλάβα του Πασά, σκλάβα των Αρβανίτων».

«Πίσω από το γέλιο έρχεται το κλάμα.», «Η χαρά γυρίζει συχνά σε λύπη.», «Όταν η χαρά είναι στο σπίτι, η συμφορά είναι πίσω από την πόρτα.», «Όταν η ευχαρίστηση είναι στη σάλα, η δυσαρέσκεια είναι στη σκάλα.»