31 Μαΐου 2022 at 22:20

Παροιμίες για τον Ιούνιο

Γράφει ο Δημήτρης Τζήκας

Ο Ιούνιος ή Ιούνης είναι ο έκτος μήνας του έτους ανήκει στην εποχή του Καλοκαιριού κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Ημερολόγιο κι έχει 30 ημέρες. Ο Ιούνιος πήρε το όνομά του από την σύζυγο του Δία την Ήρα, η οποία στα λατινικά ονομάζονταν Juno. Είναι ο δέκατος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, και ο τέταρτος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο δωδέκατος μήνας και ονομάζονταν Σκιροφοριών διάρκειας 29 ημερών και αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 24 Μαΐου έως 22 Ιουνίου. Σε άλλες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας τελευταίος μήνας του χρόνου θεωρούνταν ο Ποσειδεών ο οποίος στην Αθήνα λογίζονταν ως ο έκτος μήνας του έτους.

Βίνσεντ βαν Γκογκ «Η σιέστα». «The Siesta» (1890). By Vincent van Gogh. Dutch post-impressionist painter. Musée d’Orsay, Paris, France.

Για τον Ιούνιο λέγονται και οι επόμενες παροιμίες:

Θεριστής με το δρεπάνι, τον καιρό του δεν τον χάνει

Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.

Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι.

Χορτοθέρη Αλωνιστή, ρόγα – ρόγα γυαλιστή.

Ο μήνας Ιούνιος λέγεται και Θεριστής.

Από την αρχή του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή.

Γενάρη πίνουν το κρασί, τον Θεριστή το ξίδι.

Ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Θεριστής την πείνα.

Στις εννιά του Θεριστή γεννιέται ο χειμώνας.

Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.

Μάρτης κλαψής,[1] Θεριστής χαρούμενος.

Μάρτης έβρεχε, Θεριστής χαίρονταν.

Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα. [= αυτούς τους μήνες θα φανεί αν οι αγροτοκτηνοτροφικές παραγωγές είναι άφθονες.]

Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.

Ήρθε ο Θεριστής τρέχα τα δρεπάνια σου να βρεις.

Θεριστή και Τρυγητή ούτε γέρος στην αυλή. [= ενν. δουλεύουν όλοι στον θέρο ή στον τρύγο, ακόμη και οι γέροντες.]

Ο Ιούνιος είναι γνωστός και ως «κερασινός»: Έρθεν κι ο Κερασινόν έγκεν φύλλον πράσινον.^[2] Λέγεται ακόμη Πρωτογιούλης, (στις Κυκλαδες) Ερινιαστής, Ορνιαστής ή Απαρνιαστής, επειδή κατά τον μήνα αυτόν τοποθετούν στα ήμερα συκόδεντρα τους ερινούς ή ερνούς ή ορνούς (ερινός ή ορνιός είναι η άγρια συκιά, η λεγόμενη κοινώς «αρσενική», και ο καρπός της), ώστε να γονιμοποιηθούν με τη βοήθεια μικρών ζωυφίων ή ψηνών (ο ψήνας: έντομο). Στη Χίο ονομάζεται Φαινιστής, στην Κέρκυρα Λαμπατάρης, στην Αιτωλία και στη Σπάρτη Ριγανάς (γιατί εκείνη την ημέρα μάζευαν τη ρίγανη). Επειδή κατά την 24η ημέρα του εορτάζεται ο Άγιος Ιωάννης ο Κλήδονας (Γενέθλιον Τιμίου Προδρόμου), ονομάζεται και Κλήδονας ή Αϊ-Γιάννης ή Αϊγιαννίτης.