«Μη δίνεις πίστη στον χατζή!»

Η λέξη «χατζής» είναι τιμητικός τίτλος που παίρνει ένας ορθόδοξος χριστιανός, όταν επισκεφτεί ως προσκυνητής τους Άγιους Tόπους· παλαιότερα έμπαινε μπροστά στο επώνυμό του ως πρώτο συνθετικό, π.χ. Xατζηγιάννης.[1]

Η παροιμία του τίτλου είναι μάλλον αραβική. Ο Νίκος Τσιφόρος γράφει: Ο γέρος μιλούσε και πνιγόταν από το θυμό. Κατάλαβες, μου λέει, γιατί έχουν μια παροιμία οι Άραβες: «Μη δίνεις πίστη στο χατζή»; Ο κόσμος άκουε πράματα και θάματα για τους Άγιους Τόπους, όπως εσύ για τον Αδάμ, κι όταν ερχόντουσαν, η γη τούτη τους φανέρωνε τη γυμνή αλήθεια. Ο Στρατής Τσίρκας, στην «Αριάγνη», καταγράφει τον επόμενο μύθο: «Μια φορά ήταν ένας ποντικός και πεινούσε πολύ. Καθώς γύρευε κάτι να φάει, να ένας γάτος. Ο ποντικός κρύφτηκε πίσω από ‘να μαδέρι. Του λέει ο γάτος: Ε, πόντικα, πάμε μαζί να παραφυλάξουμε τις κότες; Του λέει ο ποντικός: Ο πατέρας μου είπε να μην έχω εμπιστοσύνη στον εχτρό μου και να μην τον νταλαβερίζουμαι. Φίλε, του λέει ο γάτος, εγώ είμαι χατζής, κουβαλάω ένα μεγάλο κομπολόι κι έκανα όρκο να μη βλάψω ποτέ μου ποντικό. Όλη τη μέρα προσεύχομαι. Ο ποντικός πήγε στη μάνα του και της τα είπε. Παιδί μου του λέει, μην πηγαίνεις με τον εχθρό σου· ο πατέρας σου τ’ απαγόρεψε. Αλλά, μάνα, αυτός είναι χατζής, έχει περασμένο στο λαιμό ένα μεγάλο κομπολόι, για να μετράει τις προσευχές του. Α, ωραία· τότε μπορείς να πας. Μια και δυο πάει στο γάτο: Σύμφωνοι, του λέει, θα ‘ρθω μαζί σου. Ύστερα από τρεις μέρες, ο γάτος πείνασε. Έκανε τον ποντικό μια χαψιά. Το παραμύθι σημαίνει: Μην εμπιστεύεσαι ποτέ τον εχθρό σου. Μην έχεις νταλαβέρια μαζί του.»

Δ.Τ.

[1] [τουρκ. hacι -ς (μωαμεθανός) προσκυνητής της Μέκκας (< αραβ. hac)· χατζ(ής) -ίνα] Λεξικό Τριανταφυλλίδη.

Περισσότερες παροιμίες και παροιμιώδεις φράσεις μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/