«Κάθε πόνος είναι πόνος, μα του φαγητού μεγαλύτερος.»
Η παροιμία του τίτλου είναι ιταλική· με παρόμοια σημασία καταγράφεται και η βυζαντινή «Ένθα μεν άρτος μερίμνας έχουσιν πολλάς· ένθα δε λείπει άρτος έχουσιν μίαν αλλά καλήν.» Δηλαδή, όπου βρίσκεται ψωμί, βρίσκονται και πολλές φροντίδες· όπου λείπει ο άρτος, η φροντίδα είναι μία και μεγάλη· οι σχετικώς εύποροι έχουν περισσότερες έγνοιες και φροντίδες, πιο βασανιστική όμως είναι η βασική μέριμνα των φτωχότερων για το φαγητό, η προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν τον «άρτο τον επιούσιο».
Παραπλήσιες οι γερμανικές «Ο φτωχός έχει μόνο μια αρρώστια, ο πλούσιος κάθε ημέρα κι άλλη.», «Όποιος έχει χωράφι έχει πολλές φροντίδες, κι όποιος δεν έχει κανένα περισσότερες.» και οι ιταλικές «Όλα τα βάσανα είναι βάσανα, μα το βάσανο χωρίς ψωμί είναι μεγαλύτερο.», «Με ψωμί όλα τα βάσανα είναι γλυκά.», «Οι λύπες με ψωμί δεν είναι λύπες, οι αληθινές λύπες είναι χωρίς ψωμί.», «Τ’ αληθινά βάσανα είναι όταν λείπει το ψωμί.», «Βασανιστήριο με το ψωμί μπορεί να βασταχτεί.»
Δ.Τ.
Οι πληροφορίες είναι από εδώ: Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/
Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.
