«Άπλωνε τον πόδα σου κατά το πάπλωμά σου.»

Γράφει ο Δημήτρης Τζήκας

Η παροιμία του τίτλου σημαίνει: μην επιδιώκεις όσα είναι πάνω από τις δυνάμεις σου, μην ξοδεύεις περισσότερα χρήματα απ’ όσα μπορείς να διαθέσεις, να πράττεις «όσο σε παίρνει», μην «ξανοίγεσαι», «κανόνιζε τον βίον σου συμφώνως προς την περιουσίαν σου και την τάξιν, ην εν τη κοινωνία κατέχεις.» Παρόμοιες και οι «Κατά το στρώμα πόχεις ν’ απλώνεις τα πόδια σου.» και «Όπως έχει το κλινάρι ν’ απλώνεις το ποδάρι.»

Με παραπλήσια σημασία λέγονται οι αλβανικές «Όσο μακρύ το πάπλωμα, άπλωσε και τα πόδια σου.», «Όσο έχεις πάπλωμα άπλωνε τα πόδια.», οι ιταλικές «Μην ξαπλώνεσαι περισσότερο από το μάκρος του παπλωματιού.», «Όποιος απλώνεται περισσότερο από το πάπλωμα ξεσκεπάζει τα πόδια του.», «Τέντωνε την αρίδα σου όσο είναι το σκέπασμα.», «Ξάπλωνε το πόδι όσο φτάνει το πάπλωμα.», «Όταν είναι μικρό το κρεβάτι, να πλαγιάζει κανείς συμμαζωχτά και στενόχωρα.», «Κρύο έχει το πόδι όποιος περισσότερο το τεντώνει από το μάκρος των σκεπασμάτων του.», η καταλανική «Μην τεντώνεις μακρύτερα το χέρι από το μανίκι.», η ισπανική «Να τεντώνει κανείς την αρίδα ως εκεί που φτάνει το σεντόνι.», οι ρωμουνικές «Ξαπλώσου όσο σου είναι το τομάρι.», «Μην ξαπλώνεσαι περισσότερο από την τσέργα* σου.», «Μην ξαπλώνεσαι όσο δεν έχεις, αλλά να ξαπλώνεσαι όσο έχεις.», «Ξάπλωσε όσο σου φτάνουν τα λουριά.», η αγγλική «Τεντώνετε την αρίδα σας σύμφωνα με το σκέπασμά σας.», η ισλανδική «Κανείς να μην ξαπλώνεται μακρύτερα απ’ ότι φτάνουν τα χέρια.» και η γερμανική «Αν είναι το σκέπασμα πάρα πολύ κοντό, παγώνουν τα σκέλια.»

*τσέργα είναι η βελέντζα, το μάλλινο σκέπασμα.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Δ. Δημητράκου Μέγα Λεξικόν όλης της Ελληνικής Γλώσσης. Εκδ. Δομή. Αθήνα, 1953.

Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/

Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ