«Είναι ελληνικά, δεν διαβάζονται.»
Ο τίτλος αναφέρεται στη γνωστή φράση των λατινόγλωσσων «σχολαστικών» του Μεσαίωνα που, αγνοώντας την ελληνική, όποτε συναντούσαν αρχαιοελληνικά κείμενα, τα προσπερνούσαν λέγοντας: «Είναι ελληνικά, δεν διαβάζονται.» («Graeca sunt, nonleguntur»)[1]. Το απόφθεγμα, γενικότερα, λεγόταν και για οτιδήποτε θεωρούνταν πολύ δύσκολο ή ακατανόητο.
Στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη βρίσκουμε και τη φράση «βαθιά ελληνικά»:
«Ἤγουν, διὰ νὰ καταλάβετε καλά, πατέρες, τί λέγω, θέλεις ἐσὺ νά ᾽ρχωνται νὰ κάνουν πατινάδες ἀπὸ κάτω ἀπὸ τὰ παραθύρια σου, τὴν νύχτα; ― Δὲν τὰ λὲς καὶ τόσο βαθιὰ ἑλληνικά, καταλάβαμε, εἶπεν ὁ πρῶτος λαλήσας, ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Κονόμος. ― Καὶ τί θὰ πῇ ἀσύνθετοι καὶ ἄσπονδοι, κὺρ Φραγκούλη; ἠρώτησεν ὁ παπα-Ζαχαρίας. ―Ἀσύνθετοι εἶναι κεῖνοι ποὺ δὲν στέκουν στὸν λόγο τους, παπα-Ζαχαρία· καὶ ἄσπονδοι εἶν᾿ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν θέλουν νὰ παραδεχθοῦν ὅρκους καὶ συμφωνίες.»[
Και λίγο παρακάτω: «Βαθιὰ ἑλληνικὰ μᾶς εἶπες σήμερα. Κι ὁ Λογιώτατος ὁ γυιὸς τοῦ συμπέθερου ἐδῶ (δείξας τὸν κὺρ Δημητράκην) βρίσκεται στην Ὕδρα, δὲν εἶν᾿ ἐδῶ γιὰ νὰ μᾶς τὰ ἐξηγήσῃ.»[2]
Για τις έννοιες «Έλληνας» και «Ρωμιός» έχουμε γράψει παλιότερα εδώ.
Η φράση «μίλα ρωμέικα», σημαίνει «μίλα απλά και κατανοητά την κοινή ελληνική γλώσσα»· ελληνικά εδώ ή βαθιά ελληνικά είναι η αρχαία ελληνική γλώσσα ή και η λεγόμενη «καθαρεύουσα». Ο Γιώργος Βαλέτας γράφει:
«Όταν ο λαός λέγει «μίλα ρωμέϊκα», αναφέρεται όχι μόνον στη γλώσσα, αλλά και στη σαφήνεια, την ειλικρίνεια, την παρρησία (ντομπροσύνη), τη γνησιότητα, την αληθινή και πηγαία χωρίς προσποίηση, επιτήδευση, περιστροφές ακκισμούς ελληνικότητα. Περ’ απ’ αυτά όμως εκφράζει η πολυσήμαντη, αναντικατάστατη και αμετάφραστη, όπως είπαμε, αυτή λέξη κάτι το ηρωϊκό, το σεπτό και το άγιο, συμβολίζει τη ρίζα και τη φύτρα του νέου ελληνισμού, τις περιπέτειες και τους αγώνες του, τη θέληση του να ζήσει, να δημιουργήσει και να επιβληθή σαν ελεύθερος λαός, μακρυά από κάθε καταναγκασμό και βιασμό αυτής της θελησής του.»[3]
Δ.Τ.
Παραπομπές
[1] Οι πληροφορίες είναι από εδώ: Μάριος Πλωρίτης. Για τη «θεομηνία» της «Πόλης των Αγγέλων». Το Βήμα, 10.5.1992.
[2] Τὰ Μαῦρα κούτσουρα (1912).
https://www.lifo.gr/team/bookroom/28980
Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/
