Ο Dany Brillant στο τσιν-τσιν!

Σάββατο είναι, μη Φοβάσαι…

Επεισόδιο 2: Ο Dany Brillant στο τσιν-τσιν!

Γράφει ο Φώτης Μπατσίλας*

Δυο πρόσωπα με παρακολουθούν συνεχώς, ένας Τζέκυλ κι ένας Χάυντ, τους ξέρω και τους δυο, κι αυτοί με ξέρουν, έτσι νομίζω, άρα έτσι είναι, ακούν τα λόγια μου, σφυρίζουν τα τραγούδια μου, μοιράζονται τις εικόνες μου, έως και τις σκόρπιες ιδέες μου, είναι όμως Σάββατο και δεν με νοιάζει, βγαίνω απ’ το μπάνιο, Σάββατο βράδυ μου έμορφο, μουρμουρίζω, αχ να ’ταν η ζωή μας Σαββατόβραδο, Καζαντζίδης και Μίκης και Λειβαδίτης, και ξανακούω εκείνη τη φωνή, ψυθιριστά, διαπεραστικά, Σάββατο είναι, μη φοβάσαι! Δεν φοβάμαι, λοιπόν, κανέναν και τίποτα, φορώ ένα τι-σερτ κι ένα μπλου-τζιν, ξέρω πως με βλέπουν, ξέρω πως παλεύουν κι δυο τους για μένα, λεφτά, κλειδιά, χαρτιά, έτοιμος, απλή η διαδρομή, ως τη Ζωοδόχου Πηγής χαμηλά και μετά δεξιά στην Κιάφας, με παρακολουθούν να στρίβω, έφτασα, έχει κι άλλα μαγαζιά μα ένα ξεχωρίζει, κι ας μην έχει δυνατά τη μουσική, κι ας είναι μικρό, το πιο μεγάλο γίνεται, διότι έχει πρόσωπο και χαρακτήρα και κύρος, κυρίως κύρος, καίριο και προπάντων μουσικό, αλλά και διακοσμητικό, ένα σαλόνι ενός παλιού σπιτιού, ρετρό μα επίκαιρου, με έχουν δει πολλές φορές εδώ, κι έχει κι ανθρώπους, ανθρώπους σύγχρονους και ουσιώδεις, πνευματικούς και πνευματώδεις, χαρούμενους και ευχάριστους, γλυκούς και όμορφους, Θωμάς, Χριστίνα και Μικαέλα, Νάνσυ, Ιωάννα και Φωστήν, και θαμώνες που τους ταιριάζουν, μια πανδαισία ομορφιάς και γούστου, θα μπορούσε έως κι ο Χάυντ να αγαλλιάσει, έως κι ο Τζέκυλ να κολαστεί, Σάββατο βράδυ, στα πλατώ ο μοναδικός Δημήτρης και μαζί του η Αντζελίνα ή ο Θοδωρής, εξαίσιες μουσικές συνευρέσεις, πώς διαδέχεται το ένα τραγούδι το άλλο, έχεις την εντύπωση πως μετέχεις σε μια διαρκή μουσική αντιπτέριση, οι νότες γίνονται φτεράκι του badminton, από το μπαρ στο σαλόνι, απ’ το σαλόνι στο μπουφέ, από ’κει στον καθρέφτη και πάλι πίσω, ταξιδεύουν ανάλαφρα, αρμονικά, μελωδικά, και μας κατακλύζουν, ταξιδεύουν πέρα-δώθε και δεν πρόκειται να πέσουν κάτω ποτέ, ποτέ δεν θα εκπέσουν, δεν θα πιαστούν ποτέ στα βρόχια ενός αόρατου διχτιού, διότι είναι νότες προσεκτικά επιλεγμένες, για την περίσταση και την διάθεση κάθε φορά, ακριβείς και ακριβές, μονάκριβες, υπέροχες σαν υπέρηχες.

Σάββατο βράδυ, λοιπόν, μιλώ στην Αντζελίνα και χαμογελώ, μιλώ στον Θοδωρή και γελάω, μιλώ με τον Δημήτρη και ξεκαρδίζομαι στα γέλια, όλοι τους ξέρουν, όλοι τους γνωρίζουν πώς να μάθουν, κι όλοι μας το ξέρουμε πως ξέρουν, αφηνόμαστε στους ήχους, οι Novak Rapunzel κι ο Tom Waits Russian Dance, ο Χατζιδάκις  Ω, Καλή μου Ξανθιά, – καλό ταξίδι, στον Γιώργο Μούτσιο – κι ο Shostakovich Waltz no. 2, κι ύστερα κι άλλοι, ο Μπακιρτζής κι οι Kinks, η Γιοβάννα με την Δανάη και τη Βέμπο, κι ο Άκης Πάνου με τον Joe Dassin τους Sonic Youth και τους Beirut, Σάββατο είναι κι ας έχουν περάσει οι δώδεκα, κι ύστερα μια κλεφτή ματιά στον καθρέφτη, μέσα σ’ αυτόν, μέσα απ’ αυτόν, σαν την Αλίκη, μπαίνεις σ’ ένα άλλο δωμάτιο, ένα δωμάτιο καταφύγιο, όπου μπορείς να περάσεις τη μέρα σου μακριά απ’ το αγριεμένο πλήθος, κάπως έτσι τα λέει το τραγούδι, κάπως έτσι τα τραγουδάει ο Dany Brillant, μόνο εδώ, μόνο για μας, χορός και τραγούδι, Le soleil peut bien se lever, Je préfère rester couché, Reste au lit, je vais preparer, Du café, des toasts grilles, όλα εδώ συμβαίνουν, τα παιδιά του τσιν-τσιν τα κάνουν να συμβαίνουν, πόσο απλά είναι τα πράγματα, ο Dany Brillant στο τσιν-τσιν, σουίνγκ και τσα-τσα, με παρακολουθούν κι οι δυο άφωνοι, Χάυντ και Τζέκυλ άφωνοι, ο Δημήτρης χορεύει και παίζει μια φανταστική κιθάρα, ακούγεται περίφημα, εξαφανίστηκαν κι ο Τζέκυλ και ο Χάυντ, δεν μπορούν Σάββατο βράδυ να μείνουν στο τσιν-τσιν, απ’ το επόμενο δεν μπαίνουν καν, μέσα απ’ τον καθρέφτη ο Dany Brillant, Dans ta chambre, on est bien à l’abri, Loin du monde qui nous fait des soucis, L’ombre des stores fait des dessins, Sur la pointe rose de tes seins…

Τώρα που έπαψαν, έστω προσωρινά, να με παρακολουθούν, μπορώ να μιλήσω κι εγώ γι’ αυτό, για την παρακολούθηση, για την κρυφή παρακολούθηση, πώς γίνεται και γιατί γίνεται και, μοιραία, το μυαλό μου πηγαίνει σε δύο ταινίες, μία ελληνική και μια ξένη, απ’ τις καλύτερες και τις πιο αγαπημένες, τους Απέναντι (1981) του σπουδαιότερου, ίσως, Έλληνα σκηνοθέτη, του Γιώργου Πανουσόπουλου, και την Μικρή Ερωτική Ιστορία (1988) του μεγαλύτερου Πολωνού σκηνοθέτη, του Κριστόφ Κισλόφσκι (Krzysztof Kieslowski) που συμπεριλήφθηκε και στον σπουδαίο τηλεοπτικό Δεκάλογό του (1988) ως Έκτη Εντολή – Μην Επιθυμείς τα Πλούτη. Για τους Απέναντι θα σας μιλήσω ευθύς αμέσως, ενώ στην ταινία του Κισλόφσκι θα αναφερθώ εν καιρώ.

Στους Απέναντι, λοιπόν, ένας νεαρός φοιτητής, ο Χάρης (Άρης Ρέτσος), ζει με τη μάνα του σ’ ένα διαμέρισμα, είναι κάπως περίεργος, δεν βγαίνει μέρα έξω, φάντασμα τον φωνάζουν, έχει ένα τηλεσκόπιο και παρακολουθεί τους απέναντι, παραβατική προσωπικότητα, συνεργάζεται με τη συμμορία του «Αχτένιστου» (Δημήτρης Πουλικάκος) σε κλοπές μηχανών και βγάζει τα προς το ζην, παρακολουθεί τις νυχτερινές κόντρες, συχνάζει σε νεανικά στέκια, παίζει πακ-μαν, ακούει πειρατικό σταθμό, Bob Dylan, For Ever Young, έχει και αφίσα του Έλβις στο δωμάτιό του, έχει και κάποιους φίλους που τον νοιάζονται ή τον χρειάζονται, διαβάζει αστρονομία, όσο περίεργος κι αν φαίνεται, ζει μια σχεδόν μονότονη ζωή, κάνα κορίτσι πού και πού, ώσπου εντοπίζει με το τηλεσκόπιο Εκείνη. Εκείνη (Μπέττυ Λιβανού) είναι μεγάλη γυναίκα σε σχέση μ’ αυτόν, μητέρα μιας σχεδόν συνομήλικής του, της Πόλυς (Σοφία Αλιμπέρτη), Στέλλα τη λένε κι είναι πολύ όμορφη, όπως ήταν τότε η Μπέττυ Λιβανού, η πιο όμορφη ίσως Ελληνίδα ηθοποιός, μένει στην απέναντι πολυκατοικία, μακριά, μια μεγάλη διπλής κατεύθυνσης λεωφόρος τους χωρίζει, ο φίλος του γουστάρει την κόρη της κι αυτός Εκείνην, την βλέπει να τινάζει το τραπεζομάντιλο, να σιδερώνει, να προσπαθεί κάποιος να της πιάσει το βυζί και να τον χαστουκίζει, φουντώνει ο Χάρης, χάνεται, έτσι είν’ ο έρωτας, πάντα έτσι ήταν, στο ραδιόφωνο αγώνας, ο Δεληκάρης βάζει ένα γκολ, την παρακολουθεί συνεχώς, κάνει έρωτα με τον άντρα της, πικραίνεται μεν, τη βλέπει γυμνή δε, την παρακολουθεί συνεχώς, βλέπει το όνομα στο κουδούνι της, παίρνει όλον τον κατάλογο μ’ αυτό το όνομα, την εντοπίζει, της τηλεφωνεί, θέλει ν’ ακούσει τη φωνή της, είναι με τα εσώρουχά της, εμπρός!, γλυκειά φωνή, το κλείνει και τραβάει την κουρτίνα.

Τη βλέπει στο κολυμβητήριο με την κόρη της, αποφεύγει τους φίλους του που θέλουν να δουν τη Ρενάτα σε Drive In, γυρνάει σπίτι, τηλεσκόπιο, τελειώνει το πρόγραμμα της ΕΡΤ, Εθνικός Ύμνος, ξενυχτάει, το πρωί τη βλέπει να χουζουρεύει στο κρεββάτι, 3 μέρες έμειναν, μετά φεύγει για διακοπές, κάτι πρέπει να κάνει, να προλάβει. Παρατάει του δουλειά με τον αχτένιστο, δεν είμαι για δουλειές, στέκεται δίπλα της έξω απ’ το σινεμά, μετά ξανατηλεφωνεί, δεν πήρα για την κόρη σου, θα ξαναπάρω, ξαναπαίρνει, μην κλείσεις, είμ’ αυτός που πήρα χθες και προχθές κι αντιπροχθές, κάνετε λάθος, ναι, έκανα λάθος, τη βλέπει να βάζει έναν ουίσκι, ενώ ο άντρας της που πριν μετρούσε πολλά χρήματα καπνίζει. Την άλλη μέρα ξανατηλεφωνεί, ο Χάρης είμαι, της εξηγεί, τη βλέπει ν’ αναστατώνεται, πού είσαι, από πού με βλέπεις;, όταν θυμώνεις γίνεσαι πολύ όμορφη. Στο πάρτυ της Πόλυς, I Was made for loving you baby, ευκαιρίες για κοπέλες πολλές, ευχέρεια καμιά, έχει Εκείνη στο μυαλό του, της μιλάει, τουίστ και ξέχνα, ξέχνα την παλιά ζωή, την παίρνουν για χορό, μένει μόνος, φεύγει, ένα στοίχημα με τον εαυτό του, στοίχημα με το μέλλον, να προλάβει να περάσει απέναντι πριν τον χτυπήσει ένα φορτηγό, κερδίζει, έπαιξε και κέρδισε. Την επομένη η οικογένειά της φεύγει για διακοπές, η Στέλλα μένει πίσω να καθαρίσει το σπίτι, τηλεφωνεί, εγώ είμαι, εσύ πάλι;, δεν το βάζουμε κάτω λοιπόν, θα μου πεις γιατί με παίρνεις τηλέφωνο, πού είσαι, από πού με κοιτάζεις, πού απέναντι, πόσον καιρό, δεν ντρέπεσαι, φάντασμα είσαι;, πού το ξέρεις;, είμαι μόνος μου, λέει, κλείνει το τηλέφωνο, τι γίνεται τώρα;

Τη βλέπει να περνάει απέναντι τον μεγάλο δρόμο, έρχεται, ντύνεται βιαστικά, της ανοίγει, φοράει το φουστάνι που της είπε ότι του αρέσει, λευκό με κόκκινα λουλούδια, δεν μιλάει, περνάει μέσα, την ξεναγεί πρόχειρα, της εξηγεί από πού την παρακολουθεί, αισθάνεται σίγουρη αυτή, το ξέρεις ότι αυτό που κάνεις είναι παράνομο, φοράει ένα άσπρο πουκάμισο ξεκούμπωτο, ποιο είναι παράνομο, ενικός μετά τον πληθυντικό, τόσον καιρό να ξέρεις τόσα πράγματα για μένα, δεν θέλει πολύ, ένα βλέμμα, η μουσική, αυτή που σύνθεσε ο Σταύρος Λογαρίδης, να δυναμώνει, αγκαλιάζονται, φιλιούνται, πέφτουν κάτω, παραλύουν, αγαπιούνται, η ένταση της μουσικής αμβλύνεται, σβήνει… Όλα έχουν τελειώσει, κι οι δυο έχουν τελειώσει, της μιλάει για αστρονομικά φαινόμενα, για έκλειψη, δεν αισθάνεται πια την… έλλειψη, έχουν ντυθεί, έχει να μαζέψει ένα σπίτι, συ μου χάραξες πορεία, ακούγεται να τραγουδά κάποιος, στις 18, στη μία τη νύχτα θα έχει έκλειψη, την βλέπει να ξαναπερνάει τον δρόμο απέναντι, έχει φύγει, δεν φοράει πουκάμισο, οι μηχανές που περνούν κάνουν πολύ θόρυβο, αυτή γυρίζει σπίτι της όπου την περιμένουν… ο άντρας κι η κόρη της, ζωντανές ενοχές, ολοζώντανες ή μια σκηνή απ’ το μέλλον, ίσως, όταν το να περνάει απέναντι θα της έχει γίνει καθημερινότητα… Ο Γιώργος Πανουσόπουλος ξέρει να αφηγείται κινηματογραφικές ιστορίες, όταν μάλιστα αυτές είναι ερωτικές γίνεται μοναδικός (θυμηθείτε και άλλες ταινίες του, ιδίως το Μ’ Αγαπάς; και το Μια Μέρα τη Νύχτα). Φυσικά, οι Απέναντι είναι μια απ’ τις καλύτερες ταινίες του, καθώς και μια απ’ τις καλύτερες της δεκαετίας του ’80. Τέτοιες ταινίες σου δείνουν την εντύπωση ότι, τελικά, δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαντάζει να περνάς… απέναντι και, Σάββατο είναι, μη φοβάσαι, θα ’ρθει η ώρα που θα το πεις και εύκολο.

(τέλος 2^ου επεισοδίου)

* Το κείμενο δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2012 στον Ερανιστή