Τρεις σχεδόν δεκαετίες ενόπλων συγκρούσεων είχαν αφήσει την Αθήνα ηττημένη, οικονομικά κατεστραμμένη και χωρίς ηθικό, ανατρέποντας την ισορροπία με την Περσική Αυτοκρατορία. Η ηγεμονία της είχε χαθεί και, μαζί με την πολιτική, έχασε και την πολιτιστική ηγεσία της Ελλάδας.

“Κύκνειο άσμα”. Η φράση προήλθε από την παράδοση ότι ο κακόφωνος κύκνος, όταν διαισθανθεί τον θάνατό του, κελαηδεί με γλυκιά φωνή. “Κύκνειο άσμα” είναι το τελευταίο έργο πνευματικού δημιουργού, πριν από τον θάνατό του.

Μετά την μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ., ενώ πολλοί Αθηναίοι πίστευαν πως απαλλάχθηκαν από την περσική απειλή, ο Θεμιστοκλής θα προβλέψει ότι οι Πέρσες θα επανέλθουν και πως τελικά ο αγώνας θα κρινόταν στη θάλασσα.

Ο αποικισμός λοιπόν της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας από την Ελλάδα έγινε ξαφνικά και μέσα σε 50 χρόνια, από το 736 έως το 683 π.Χ. Για να αντιληφθούμε το αξιοσημείωτο αυτό ιστορικό φαινόμενο, πρέπει να θυμηθούμε ότι στα χρόνια αυτά κατασκευάστηκαν, όπως προείπαμε, από τους Κορινθίους τα πρώτα μεγάλα πλοία, οι τριήρεις.

Επί Κλεισθένη ψηφίστηκε στην Αθήνα ένας θεσμός που έδωσε αφορμή για πολλές παρεξηγήσεις και κατηγορίες κατά των Αθηναίων, ο λεγόμενος οστρακισμός.

Πρώτα από όλα ο Κλεισθένης κατάργησε τις αρχαίες τέσσερις φυλές και σύστησε στη θέση τους δέκα νέες, στις οποίες κατατάχθηκαν όλοι οι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν ήταν στις προηγούμενες και γι’ αυτό δεν μπορούσαν να ασκήσουν τα πολιτικά τους δικαιώματα.

Ταραχή στην Αθήνα. Η τυραννίδα του Πεισίστρατου Κείμενο: Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος Μεταγλώττιση: Μαρία Αλεξίου – National Geographic Society Πράγματι, οι νόμοι του Σόλωνα παρέμεναν αμετάβλητοι, όμως ανάμεσα στις τρεις πολιτικές μερίδες, τις οποίες είχε προσπαθήσει με το νέο του πολίτευμα να συμφιλιώσει, είχε ξεσπάσει διαμάχη […]

Η σπαρτιατική πολιτεία έμοιαζε περισσότερο με στρατόπεδο παρά με μια συνηθισμένη κοινωνία ανθρώπων, αφού οι Σπαρτιάτες δεν έτρωγαν στα σπίτια τους, αλλά όλοι μαζί σε δημόσια συσσίτια ή φειδίτια, στα οποία όφειλαν όλοι να παρευρίσκονται, χωρίς να εξαιρούνται ούτε οι βασιλιάδες. Μόνο οι έφοροι, όπως είδαμε, εξαιρούνταν από αυτή τη διατροφή.

Οι περίοικοι ήταν επίσης ελεύθεροι και μάλιστα πολίτες, όχι όμως της Σπάρτης αλλά των υπόλοιπων πόλεων της Λακωνικής. Μόνο οι πολίτες της Σπάρτης διαχειρίζονταν τις υποθέσεις όλης της πολιτείας, ενώ οι περίοικοι κυβερνούσαν μόνο την ίδια τους την πόλη, πάντα όμως κάτω από την επίβλεψη της Σπάρτης.

Η διαχείριση όλων των εσωτερικών και εξωτερικών υποθέσεων ήταν στα χέρια των εφόρων, οι οποίοι, αν και διέθεταν «μεγάλη εξουσία, που ισοδυναμούσε με τυραννία», δεν ήταν υπόλογοι ούτε στη γερουσία ούτε στην αγορά του δήμου και ακόμα λιγότερο στους βασιλιάδες. Έδιναν λόγο μόνο στους διαδόχους τους.