Οι Ρωμαίοι, κι όσοι τους ακόμα είταν τυραννικοί προς τους Έλληνες, σπάνια τους φέρθηκαν καθώς θα φερνόντανε σε βάρβαρο έθνος που δεν έννοιωσε και λαμπρότερες μέρες. Την είδαμε την πολιτική τους. Είτανε για τους καιρούς εκείνους φωτισμένη πολιτική. Θα πήτε, ό,τι έκρυβε μέσα του το σιγανό κι αλάθευτο φαρμάκι που θανατώνει τα έθνη, μας τόδιναν. Τη φαρμάκωναν την Ελλάδα χωρίς οι πιώτεροι να το θέλουν, φαρμακώνουνταν κ’ η Ελλάδα χωρίς να το νοιώθη.

Οι Έλληνες έμοιαζαν να ξεχνούν την ύπαρξη αυτών των ξένων (των Ρωμαίων, σ.τ.μ.) και ο κόσμος τους μοιραζόταν σε δύο μέρη, τους Έλληνες και τους βαρβάρους, και, σιωπηρά, κατέτασσαν τη Ρώμη μεταξύ των βαρβάρων, γεγονός το οποίο ήταν γνωστό στη Ρώμη.[ ] Βέβαια, όταν ένας Έλληνας συγγραφέας διαιρεί την ανθρωπότητα της εποχής του ανάμεσα σε Έλληνες και βαρβάρους, δεν περιλαμβάνει απαραιτήτως τους Ρωμαίους στους τελευταίους, απλώς δεν τους σκέφτεται καθόλου όταν προσφέρει τη λέξη «βάρβαροι» με απόλυτη αθωότητα.

Οι Έλληνες κατοικούντες κατά την αρχαιότητα τας ιδίας περίπου χώρας, τας οποίας κατοικούν και σήμερον, υπήρξαν οι αρχηγοί και δημιουργοί του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ούτοι ανέπτυξαν εις ανώτατον βαθμόν τας τέχνας, την ποίησιν, τας επιστήμας, την φιλοσοφίαν και όλον εν γένει τον πνευματικόν βίον, μετά δε την εμφάνισιν του Χριστιανισμού ούτοι ανέπτυξαν και ετελειοποίησαν την διδασκαλίαν της νέας πίστεως και διέδωκαν αυτήν εις όλην την άλλην Ευρώπην.

Βλέποντας ένας Γότθος αρχηγός τους ανθρώπους του να γυρεύουνε να κάψουνε βιβλιοθήκες, τους είπε να μη γελαστούν και κάμουν τέτοιο πράμα, επειδή όσο κάθουνται οι Αθηναίοι και χασομερούνε στα βιβλία, φόβος να μάθουν από πόλεμο δεν υπάρχει.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά η Πυθία έπεφτε σε ιερή έκσταση, η οποία μερικές φορές ήταν τόσο σφοδρή, ώστε η μάντισσα πέθαινε. Όσα ακατάληπτα έλεγε όταν έφτανε σε αυτή την κατάσταση, ερμηνεύονταν από τους ιερείς που ήταν γύρω της ανάλογα με το νόημα που θεωρούσαν πιο κατάλληλο, σε απαντήσεις και μάλιστα έμμετρες.

Αυτό δε το αυτοκρατορικόν αξίωμα του Ρωμαίου αυτοκράτορος, όπερ έλαβεν ο Κάρολος τω 800, ήτο η λαμπρά κορωνίς και το επιστέγασμα της μέχρι τότε υπερτριακονταετούς ενδόξου βασιλείας αυτού. Ο Κάρολος είχεν ιδρύσει κράτος μέγα, μη ελαττούμενον κατά την έκτασιν του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους.

Η νίκη του Κωνσταντίνου προήλθε προ πάντων εκ του ενθουσιασμού, μεθ’ ού εμάχοντο οι εν τω στρατώ αυτού πολυπληθείς Χριστιανοί, οίτινες νυν πρώτον κατά την στρατείαν ταύτην έβλεπον προπορευομένην του στρατού την σημαίαν (το λάβαρον) την φέρουσαν την εικόνα του σταυρού.

Αν αμφιβάλλουμε για τη φυσική ικανότητα που έχει ο λαός να διακρίνει την αξία (τους άξιους ηγέτες), δεν έχουμε παρά να ρίξουμε μια ματιά πάνω σε κείνο το συνεχές αποτέλεσμα επιτυχημένων εκλογών, που έκαναν οι (αρχαίοι) Αθηναίοι και οι Ρωμαίοι και αυτό δε θα το αποδώσουμε βέβαια στην τύχη…

Το δικαίωμα Ρωμαίου πολίτου εδίδετο νυν ευκολώτερον εις τους υπηκόους του κράτους και μάλιστα εις τους Έλληνας, οίτινες απέλαυσαν της εξαιρετικής ευνοίας μεγάλων τινών αυτοκρατόρων του Β’ μ. Χ. αιώνος, Αδριανού, Αντωνίου του Ευσεβούς και Μάρκου Αυρηλίου.

Έγινε, λοιπόν, ένα χαρμάνι από Ρωμαϊκούς και Κελτικούς θεούς, μέχρι που σε λίγο μήτε οι Ρωμαίοι της Αγγλίας μήτε οι Κέλτες ξέρανε καλά καλά ποιον πιστεύουνε. Περάσανε και καμιά διακοσαριά χρόνια κι ήρθε η εποχή που άρχισε να κερδίζει έδαφος ο Χριστιανισμός.