Η Άνω Ιταλία αφηρέθη υπό άλλου Γερμανικού έθνους (των Λογγοβάρδων) ευθύς μετά τον θάνατον του Ιουστινιανού, η δε Μέση Ιταλία και η Ρώμη μετά 200 περίπου έτη. Αλλ’ η Κάτω Ιταλία και η Σικελία, αι οποίαι ήσαν και Ελληνικώτεραι, έμειναν ηνωμέναι μετά του Ανατολικού κράτους μέχρι περίπου του δωδεκάτου αιώνος.

Ό,τι επήρατε με το μαχαίρι, το επήρατε. Τελείωσε. Αλλά, την ιστορία από τα χώματα που πατάτε εδώ και λίγα χρόνια θα τη σέβεστε. Και την αρχαία γλώσσα όπου μιλιέται ακόμα εκεί που πατάτε θα τη σέβεστε.

Η έξοδος από τις Ηράκλειες Στήλες, η πλεύση δηλαδή πέρα από τα στενά του Γιβραλτάρ, εθεωρείτο στον αρχαίο κόσμο ως το πλέον θαυμάσιο και επικίνδυνο εγχείρημα ναυσιπλοΐας.

«Αχ, δύστυχοι θνητοί! Τι παίρνετε όπλα κι ένας τον άλλον σφάζετε; Για πάψτε και βάλτε πια ένα τέλος στους πολέμους-τις χώρες σας κρατάτε σε ησυχία κι αφήστε και τους άλλους να ησυχάσουν. Γοργά η ζωή κυλάει -ας την περνούμε με όση μπορούμε ειρήνη και ηρεμία.»

Γενόμενος βασιλεύς ο Νικηφόρος Φωκάς ως Νικηφόρος Β’ νέας επεχείρησε (964) στρατείας νικηφόρους εν Ασία εναντίον των εν Κιλικία, Συρία και Μεσοποταμία μωαμεθανών κατά τόπους Αμηρών, ήτοι ανεξαρτήτων κατ’ ουσίαν διοικητών του Χαλίφου του Βαγδατίου.

Αλλ’ η σωτηρία του Ελληνικού κράτους από της φοβεράς επιδρομής έσωσε και όλην την Ευρώπην, ήτις τότε οικουμένη υπό βαρβάρων εν μέρει προσελθόντων, εν μέρει δε μη προσελθόντων έτι εις τον Χριστιανισμόν, ταχέως ηδύνατο, υποτασσομένη υπό των Αράβων, να εξισλαμισθή, καταστρεφομένου ούτως εν σπέρματι του Ευρωπαϊκού χριστιανικού πολιτισμού.

Το κακό το φέρανε οι Σταυροφόροι από την Ασία και σιγά σιγά έφτασε στην Αγγλία, αφού θέρισε όλη την Ευρώπη. Λένε ότι χάθηκε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης. Τότε. δηλαδή, πεθάνανε είκοσι πέντε εκατομμύρια άνθρωποι.

Το σπαρτιατικό σύστημα ήταν καθαρά στρατοκρατούμενο. Δεν είναι, όμως, τυχαίο που επιλέχθηκε αυτή η ζωή. Αν ο κόσμος χωρίζεται σε ισχυρούς και ανίσχυρους, καλύτερα να είσαι με τους ισχυρούς. Και ισχυρός είναι αυτός που υπερτερεί στρατιωτικά.

Το χαρακτηριστικό του Sapiens είναι η συνεχής αύξηση του πληθυσμού του σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του. Μάλιστα σημείο καμπής στην εξέλιξη του αποτέλεσε η επιλογή του να διακόψει τη ζωή του πλάνητα τροφοσυλλέκτη για τη σταθερή εγκατάσταση του γεωργού γεγονός που τον εκτόξευσε πληθυσμιακά. Από κει και ύστερα όλα τα άλλα είναι ιστορία…