Συντάκτης: Μανόλης Πλούσος

Νικόλαος Γύζης. Το κρυφό σχολειό· ελαιογραφία. 1885/86.

Ο μύθος του «κρυφού σχολειού» και η εκπαίδευση στα χρόνια της τουρκοκρατίας

«Κάπου κάπου, από τα πυκνά σύννεφα του δεσποτισμού και της βαρβαρότητας προβάλλει ένα αμυδρό φέγγος αρετής και φιλοπατρίας. Λειτουργούν λ.χ. δύο δημόσια σχολεία που ιδρύθηκαν από ιδιώτες. Το ένα τώρα τελευταία από τον Αθηναίο έμπορο Ντέκα. Έχει δώδεκα τροφίμους που διδάσκονται ελληνικά γράμματα».

Διαβάστε περισσότερα ›
Το παιδομάζωμα

Το παιδομάζωμα

Το παιδομάζωμα γίνεται κάθε πέντε χρόνια σαν φόρος του λαού όλων των ελληνικών περιοχών από ειδικούς επιτρόπους επιφορτισμένους για τη συγκρότηση των γενιτσαρικών σωμάτων. […] Τα παιδιά οδηγούνται στην Πόλη κι εκεί αρχίζει η προσεχτική και συστηματική εκπαίδευση σε ειδικούς χώρους όπου δεν επιτρέπεται διόλου η έξοδος. Φρουρούνται από ευνούχους, όπως ακριβώς οι γυναίκες του χαρεμιού. Έχουν εκπαιδευτές που τους διδάσκουν τη μουσουλμανική γλώσσα, τα καθήκοντα και τις ευθύνες τους και, προπαντός, την τυφλή υπακοή στους ανωτέρους τους. Τα παιδιά μένουν έγκλειστα εφτά χρόνια, όσο να ολοκληρωθή η εκπαίδευση».

Διαβάστε περισσότερα ›
Οι Φαναριώτες

Οι Φαναριώτες

Στην Πόλη μετά την άλωση παρέμειναν μόλις τέσσερις βυζαντινές αριστοκρατικές οικογένειες, αυτές των Παλαιολόγων, των Καντακουζηνών, των Ασάνων και των Ράλληδων. Ο Μωάμεθ Β΄ αμέσως έφερε στην πρωτεύουσα χριστιανούς άρχοντες από την Τραπεζούντα, την Χίο, την Κρήτη, την Πελοπόννησο κ.α. και τους παραχώρησε την περιοχή του Φαναρίου για εγκατάσταση.

Διαβάστε περισσότερα ›
Ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος (Παραμυθιά, περ. 1560 - Ιωάννινα, 1611) ήταν Έλληνας κληρικός και ηγέτης αγροτικών εξεγέρσεων κατά των Τούρκων.

Η εξέγερση του Διονυσίου του «Σκυλοσόφου».

Ο Διονύσιος περιδιαβαίνοντας και ξεσηκώνοντας τα χριστιανικά χωριά πέριξ των Ιωαννίνων, κατάφερε να συγκεντρώσει περί τους 800 οπαδούς και την 7η Σεπτεμβρίου 1611 επιτέθηκε ενάντια σε δυο μουσουλμανικά χωριά, το Ζαραβούτσι και την Τουρκογρανίτσα, που βρίσκονταν κοντά στο ορμητήριό του, το μοναστήρι του Αγ. Δημητρίου. Αφού σκότωσαν αρκετούς κατοίκους από τα χωριά στη συνέχεια τα κατέστρεψαν ολοσχερώς.

Διαβάστε περισσότερα ›
Χολέρα. A Court for King Cholera. Illustration from Punch (1852).

Η χολέρα του 1854

«[…] η Κατοχή του 1854 δεν απέφερε μόνον την ταπείνωσιν, αλλά και τον όλεθρον, αποβιβάζουσα εις Πειραιά την απαίσιον χολέραν, ήτις εθέρισε τόσας υπάρξεις, σκληρώς δεκατίσασα την πόλιν ταύτην και κατόπιν την πρωτεύουσαν και άλλας επαρχίας».

Διαβάστε περισσότερα ›
«Όσοι πέρασαν από εδώ έκοβαν κι ένα κομμάτι. Έκοψα λοιπόν κι εγώ ένα και το πήρα για ενθύμιο»… Το αριστερό χέρι του Κολοσσού των Ναξίων.

Οι Ευρωπαίοι αρχαιοθήρες

Ο κόμης Choiseul- Gouffier διαμηνύει στον Fauvel: «Άρπαξε ό,τι μπορέσης. Μην αφήνεις καμία ευκαιρία για λαφυραγωγία στην Αθήνα και στην περιοχή της. Ξεσήκωσε ό,τι περνάει από το χέρι σου. Μη λυπάσαι ούτε ζωντανούς ούτε πεθαμένους».

Διαβάστε περισσότερα ›
Η πολιορκία της Πόλης από τους Σταυροφόρους στα 1204.

Η 4η Σταυροφορία και η Λατινοκρατία στο Αιγαίο

Η κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τα στρατεύματα του Σαλαδίν στα 1187 κλόνισε την χριστιανική Ευρώπη που είδε την ιερή πόλη να πέφτει στα χέρια των μουσουλμάνων. Σχεδόν άμεσα, στα 1189, ξεκίνησε σταυροφορία για την ανάκτηση των Αγίων Τόπων, γνωστή και ως η «Σταυροφορία των Βασιλέων».

Διαβάστε περισσότερα ›
Ο Χαρ. Τρικούπης και η χρεοκοπία του 1893

Ο Χαρ. Τρικούπης και η χρεοκοπία του 1893

Από της ιδρύσεως του το ελληνικό κράτος είχε τα οικονομικά του σε χαώδη κατάσταση. Ήδη από τα 1827 το επαναστατημένο έθνος των Ελλήνων είχε χρεοκοπήσει, αδυνατώντας να αποπληρώσει τα ληστρικά δάνεια της ανεξαρτησίας ύψους 2,8 εκ. λιρών.

Διαβάστε περισσότερα ›
Εργάτες στα ορυχεία του Λαυρίου το 1896.

Τα Λαυρεωτικά

Τον χειμώνα του 1860 ένας ευτραφής κύριος έκανε τον περίπατό του σε μια ερημική παραλία κοντά στο Σούνιο που οι ντόπιοι ονόμαζαν «Εργαστήρια». Το όνομα του ήταν Giovanni Battista Serpieri και μόνο λόγοι αναψυχής δεν τον είχαν οδηγήσει ως εκεί.

Διαβάστε περισσότερα ›
Το Ψάθινο Καπέλο, ελαιογραφία του Νικολάου Λύτρα (1925)

Τα Σκιαδικά

Στις αρχές του 1859 η αντιπολίτευση ενάντια στον Όθωνα άρχισε να γίνεται εντονότερη. Το αντιδυναστικό κίνημα δυνάμωνε και ο πόλεμος που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στην Ιταλία και στην Αυστροουγγαρία.

Διαβάστε περισσότερα ›