Οι ελίτ του «θαυμαστού νέου κόσμου» ολοένα και εντονότερα αναρωτιούνται για την οικονομική και την εν γένει κοινωνική χρησιμότητα εκείνων που «μένουν πίσω». Δηλαδή των στρωμάτων που ήταν δεμένα με τις παλιές εκδοχές των εθνικών οικονομιών και που τώρα έπειτα από τις καταστροφές που προκάλεσαν οι πρόσφατοι μετασχηματισμοί πληβειοποιούνται ταχύτατα. Η ενίσχυση μίας ακροδεξιάς που επενδύει σε αυτήν την λουμπενοποίηση, μέσα από την συνωμοσιολογία λογουχάρη, ή που ομνύει στον ευρασιατικό ολοκληρωτισμό (όχι χωρίς τη συμβολή του υβριδικού πολέμου που αυτός διεξάγει), συνιστά πολιτική έκφραση αυτής της εγκατάλειψης.

Τα τελευταία χρόνια, επαναλαμβάνουμε πως το πολιτικό σύστημα της χώρας δεν διαθέτει κάποιο όραμα γι’ αυτές τις δυσκολότερες στιγμές της ιστορίας μας, στις οποίες διακυβεύεται η ίδια η τύχη μας. Και προφανώς, σε κάποια δεδομένη στιγμή, δεν θα μπορείς να πράττεις ορθά, έστω και κουτσά στραβά, εάν δεν διαθέτεις ένα τέτοιο όραμα. Για να αντιμετωπίσεις την κρίση της παγκοσμιοποίησης και τον τουρκικό νεοθωμανισμό, όταν βρίσκεσαι σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή και ενόψει των τεκτονικών γεωπολιτικών αλλαγών που έχουν ήδη συντελεστεί, είτε κυοφορούνται, δεν μπορείς να αρκεστείς στο business as usual. Χρειάζεσαι ένα σχέδιο ενταγμένο σε μία συνολική οραματική προοπτική.

Καταρχήν οι Έλληνες είναι παρόντες, έστω και ως μεμονωμένα άτομα, σε όλες σχεδόν τις μεγάλες εξερευνητικές αποστολές των Ισπανών στις άγνωστες θάλασσες και την νοτιο-αμερικανική ενδοχώρα (π.χ. στον Αμαζόνιο και τον Ορινόκο). Η πρωιμότερη περίπτωση αφορά τους Έλληνες ναυτικούς (Χιώτες κυρίως) που πήραν μέρος στο δεύτερο και στο τρίτο ταξίδι του Κολόμβου (1493-1496, 1498-1500).

Στο ενδεχόμενο που η τροπή των γεγονότων στα μέτωπα του πολέμου αποβεί πολύ αρνητική για τους Ρώσους, εύλογα αναρωτιέται κανείς τι θα πράξει ο Πριγκοζίν. Μπορεί, άραγε, να ξεφύγει και να επιχειρήσει κάποιο πραξικόπημα; Πώς θα αντιδράσουν οι υπόλοιποι στο σενάριο αυτό και πόσο απρόβλεπτη θα γίνει η Ρωσία. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, αν κρίνει κανείς από τη στάση της πλειοψηφίας (που ισχυροποιήθηκε καθώς ένας μεγάλος όγκος των αντιπολιτευόμενων στον Πούτιν και στον ιμπεριαλιστικό του πόλεμο έχει εγκαταλείψει τη χώρα), οι πιθανότητες οι πολιτικές εξελίξεις να τείνουν αρχικά προς σκληροπυρηνικότερες εκδοχές του προσώπου που βλέπουμε σήμερα είναι πολύ μεγάλες.

Επειδή, όπως βλέπομεν, πάσα πόλις είναι είδος τις κοινωνίας και επειδή πάσα κοινωνία έχει συσταθή προς επίτευξιν αγαθού τινος (και τούτο διότι χάριν εκείνου το οποίον θεωρούν αγαθόν πράττουν οι πάντες τα πάντα), είναι φανερόν ότι πάσαι μεν αι κοινωνίαι αποβλέπουν εις αγαθόν τι, κατ’ εξοχήν όμως (5) εις το σπουδαιότερον πάντων των αγαθών η σπουδαιοτέρα πασών των κοινωνιών και πάσας τας άλλας ως μέρη αυτής περιέχουσα· αύτη δε είναι η καλουμένη πόλις ή πολιτειακώς ωργανωμένη κοινωνία.

Η Ρωσία, η κληρονομιά της ΕΣΣΔ και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Συνέντευξη του Δημήτρη Τριανταφυλλίδη.

Τι έχει μείνει; Η πολιτική καπατσοσύνη των περισσότερο ή λιγότερο βετεράνων, μια σημαντική παρουσία στους νέους –στην οποία θα μπορούσε να στηριχτεί και δεν το έκανε– ένα οικοσύστημα ανθρώπων που περιφέρεται από εκδήλωση σε συνεδρίαση κορδακιζόμενο πως «ξέρει πώς παίζεται το παιχνίδι». Δηλαδή όλη τη διαδικασία της πολιτικής, με την εξαίρεση της ουσίας: τα κομπρεμί, οι μπλόφες, τα στρατηγήματα και οι χειρισμοί.

Η απάντηση στο γιατί ο κόσμος δυτικοποιείται ανάγεται στο μακρινό παρελθόν, στη σοφία των Ελλήνων —ικανή αιτία για να μην εγκαταλείψουμε τη μελέτη της κληρονομιάς μας. Οι δικές μας απόλυτες αρχές και αξίες μπορούν να ανακαλυφθούν ξανά σχεδόν σε κάθε κομμάτι της ελληνικής γραμματείας που διαβάζουμε —φιλοσοφία, ιστορία, ρητορική, δράμα ή ποίηση.

Κάτι πρέπει να συνέδεε τόσο ανόμοιες κοινωνίες μέσα από βουνά, χιόνια και αιώνες του παρελθόντος. Κάτι εξηγεί το γιατί ένας Αμερικανός ή ένας Γερμανός που πιάνουν τώρα στα χέρια τους τη Μήδεια ή την ιστορία του Θουκυδίδη αναγνωρίζουν αμέσως κάτι σύγχρονο, αν όχι κάτι που να απηχεί τη δική τους πολιτιστική εμπειρία, με ένα τρόπο που δεν ισχύει για τις θυσίες των Αζτέκων, την κινέζικη ποίηση, το Κοράνι ή τα ιερογλυφικά. Αυτό το κάτι —όχι φυλή αλλά πολιτισμός— είναι μια πολύ ασυνήθιστη παράδοση που αρχίζει με τους Έλληνες και παραμένει μαζί μας ακόμη και σήμερα.

Σε μία και μόνη περικοπή γράφει ο Clausewitz ότι «η πολιτική συνενώνει και ισορροπεί εντός της όλα όσα εξυπηρετούν την ανθρωπιά.» Η φράση αυτή ερμηνεύτηκε με την έννοια ότι για εκείνον η πολιτική δεν είναι απλώς αγώνας ισχύος. Ωστόσο η ανάλυση των συμφραζομένων δείχνει ότι μία τέτοια ερμηνεία είναι τουλάχιστον βιαστική.