Τελευταία Άρθρα

Φώτης Κόντογλου. «Η Ελλάδα των τριών κόσμων», 1933, Εθνική Πινακοθήκη.

Φώτης Κόντογλου: Ένα όνειρο

Τα πόδια μου πατάνε γερά απάνου στο σκοτεινό και υγρό χώμα. Μα το κεφάλι μου θολώνει ολοένα… Μέσα στο καύκαλό μου έχω ένα κομμάτι πάγο, που κουδουνίζει όπως περπατώ… Σα να πιάνει το αυτί μου κατιτίς που έρχεται από ψηλά πάνου απ’ το κεφάλι μου. Σα να σπάνε εκεί απάνου τα κύματα του αγέρα… Μια δροσιά χτυπά στο πρόσωπό μου – νιώθω έναν θόλο απάνου απ’ το κεφάλι μου… Άξαφνα ξεχωρίζω έναν άνθρωπο. Με σιμώνει, όχι σαν ένας άνθρωπος που περπατά, μα σαν ένας άνθρωπος που κολυμπά, και μου λέει: «Αχουένα!»

Διαβάστε περισσότερα ›
Έχουμε ανάγκη ένα «εθνικό σχέδιο» αλλαγών που θα σκοπεύει στην καλλιέργεια της συνήθειας της ανάγνωσης στα σχολεία μας. Γιατί Εκπαίδευση και Παιδεία, δηλαδή το μέλλον ενός λαού, σημαίνει πρώτα και πριν απ’ όλα «παιδεία κειμένων».

Γιατί τα Ελληνόπουλα δεν (ξέρουν να) διαβάζουν;

Μια πρόσφατη έρευνα για τη σχέση παιδιών και ανάγνωσης στη χώρα μας ήταν αποκαλυπτική και απογοητευτική. Έχουμε ανάγκη ένα «εθνικό σχέδιο» αλλαγών που θα σκοπεύει στην καλλιέργεια της συνήθειας της ανάγνωσης στα σχολεία μας. Γιατί Εκπαίδευση και Παιδεία, δηλαδή το μέλλον ενός λαού, σημαίνει πρώτα και πριν απ’ όλα «παιδεία κειμένων».

Διαβάστε περισσότερα ›
Μια πολύ χαρακτηριστική κατηγορία γλωσσικών μεταφορών είναι οι λέξεις και εκφράσεις που συνδέονται με τον φόνο ή τον τραυματισμό και περιγράφουν καταστάσεις πολύ μεγάλης ταλαιπωρίας, οδύνης, δυσκολίας, δυσφορίας κ.λπ.

Η γλώσσα έχει και… δολοφονικές τάσεις!

«Χθες αγόρασα μια γιαπωνέζικη καρμανιόλα…», μου είπε ένας φίλος προ ημερών. Παλιός συμφοιτητής, τον θυμάμαι τόσα χρόνια να είναι υπόδειγμα ευγένειας, ψυχραιμίας και πραότητας. Οπότε, σκέφτηκα, τι το ήθελε το όργανο εκτέλεσης; Μόλις μου έδειξε περί τίνος επρόκειτο, συνειδητοποίησα ότι έχουμε κι εμείς τέτοια συσκευή στο γραφείο για να κόβουμε χαρτιά, αλλά δεν είχα ακούσει και ποτέ να τη χαρακτηρίζουν με αυτό το όνομα. Με αυτή λοιπόν την αφορμή σκέφτηκα να γράψω ένα σχετικό κείμενο, πάντα εμφορούμενος από τη μεταφορική σημασία λέξεων και φράσεων.

Διαβάστε περισσότερα ›
Ο Μέγας Βασίλειος αξιόλογος μαχητής, βαθυστόχαστος και εξέχων Θεολόγος άφησε πλουσιότατο συγγραφικό έργο.

Μέγας Βασίλειος: Μια πρώτη προσέγγιση εις το πολυσχιδές, ψυχωφελές και πολυεπίπεδο έργο του

Σε ηλικία 50 ετών κουρασμένος και ταλαιπωρημένος ο Άγιος Βασίλειος εγκαταλείπει τα εγκόσμια και πορεύεται εις τα Ουράνια σκηνώματα και με την παρρησία του ενώπιον του θρόνου του Θεού προσεύχεται για εμάς και παρακαλεί τον Κύριο να μας ελεήσει.

Διαβάστε περισσότερα ›
Φώτης Κόντογλου: Θεία κι ασήμαντα πράγματα

Φώτης Κόντογλου: Θεία κι ασήμαντα πράγματα

Ανακάλυψα ένα μέρος απόκρυφο που ζούνε άνθρωποι φτυχισμένοι. Βρίσκεται πίσω από τα δέντρα. Από κει πέρα δε φαίνουνται τα μεγάλα και τα ακριβά παλάτια που κάθουνται οι άρχοντες, κείνοι πώ’ χουνε πολλά πλούτη. Τούτοι είναι όλοι φτωχοί κι έρχουνται εδώ κάθε καλοκαίρι για να ξεκουραστούνε, να δούνε κι αυτοί του Θεού την ευλογία. Τα σπίτια τους είναι μικρά, το’ να κοντά στ’ άλλο, σαν τα μελισσοκόφινα που ‘ναι μαζεμένα στ’ απάγκειο, κάτω απ’ το βουνό. Αυτό το σπιτομάζωμα είναι κρυμμένο μέσα στα δέντρα και το χωρίζει απ’ τον άλλον κόσμο ένα ξεροπόταμο, στενό και βαθύ.

Διαβάστε περισσότερα ›
Ο Θησέας μάχεται με  τον ληστή Προκρούστη. Αττικής ερυθρόμορφη κύλικας, περ. 440-430 π.Χ. Museo Británico.

Θησέας, ένας μεταρρυθμιστής ήρωας

Σύμφωνα με τους διασωθέντες βασιλικούς καταλόγους των Αθηνών ο Θησέας φαίνεται να βασιλεύει από το 1251 μέχρι και το 1221 π.Χ., αλλά ακόμη η ιστορικότητα του ήρωα δεν έχει αποδειχτεί. Το ισχυρότερο στοιχείο αποτελεί το «Πάριο Χρονικό», μια επιτύμβια στήλη που αναφέρει ανάμικτα μυθικά και ιστορικά γεγονότα από το 1581 π.Χ. μέχρι και το 264 π.Χ.  Σίγουρα πάντως έδρασε πριν από τον Τρωικό πόλεμο, αφού ο Όμηρος σαν αρχηγό των Αθηναίων στην εκστρατεία αναφέρει τον Μενεσθέα, που διαδέχτηκε τον Θησέα στην βασιλεία των Αθηνών.

Διαβάστε περισσότερα ›
Διήμερο φεστιβάλ  Δημιουργικής Γραφής (22-23 Ιουνίου 2024), στην Αίθουσα Πύργου Βιβλίων της ΕΒΕ, στο Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Διήμερο φεστιβάλ  Δημιουργικής Γραφής (22-23 Ιουνίου 2024), στην Αίθουσα Πύργου Βιβλίων της ΕΒΕ, στο Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Σας προσκαλούμε στο διήμερο φεστιβάλ  Δημιουργικής Γραφής και Συμπόσιο του Μεταπτυχιακού “Δημιουργική γραφή, θέατρο και πολιτιστικές βιομηχανίες: Καλλιτεχνικές, ερευνητικές και παιδαγωγικές εφαρμογές”  του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Παν. Πελοποννήσου με θέμα: «σύγχρονες γραφές του θεάτρου και της κριτικής» με την ευγενική υποστήριξη της Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στις 22-23 Ιουνίου 2024, στην Αίθουσα Πύργου Βιβλίων της ΕΒΕ, στο Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Διαβάστε περισσότερα ›
Μάνα και παιδί. Mary Cassatte Madre e figlio, 1890

Μάνα είναι μόνο μία

Το πρώτο χαμόγελο αλλά και το πρώτο κλάμα το χαρίσαμε εις την μητέρα μας. Το πρώτο μυστικό μας το καταστήσαμε κτήμα της. Σε αυτή καταφεύγαμε για να γνωστοποιήσουμε την επιτυχία μας ή την αποτυχία  μας καθώς και για να ζητήσουμε την προστασία της όταν κάναμε καμιά αταξία και ο πατρικός λόγος θα ήταν ολίγον οξύς. Αυτή ήξερε να οικονομεί τις καταστάσεις με σοφία και αγάπη, προς όφελος του παιδιού.

Διαβάστε περισσότερα ›
χασάπης: ως μειωτικός χαρακτηρισμός για χειρουργό, ειδικά αυτόν που οι ασθενείς του έχουν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. – Ο μακαρίτης ο θείος έπεσε στα χέρια ενός χασάπη και, δυστυχώς, πέθανε στη διάρκεια της επέμβασης.

Αλμπάνης, χαμάλης, χαφιές: τα επαγγέλματα ως γλωσσικός μηχανισμός υποτίμησης

Η θεαματική πρόοδος της τεχνολογίας, με τον εξοβελισμό των χειρωνακτικών εργασιών και την αντίστοιχη εκμηχάνιση σχεδόν σε κάθε δραστηριότητα, έθεσε στο περιθώριο πληθώρα παραδοσιακών επαγγελμάτων, πολλά από τα οποία διασώζονται μόνο ως επίθετα (προφανώς η άσκηση τέχνης αφορούσε τους απώτατους συγγενείς).

Διαβάστε περισσότερα ›
Στις πρόσφατες Ευρωεκλογές, σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενισχύθηκαν, λιγότερο ή περισσότερο, τα κόμματα που κάποιοι αποκαλούν συλλήβδην «ακροδεξιά», άλλοι τα χαρακτηρίζουν λαϊκιστικά, ενώ βάσιμα θα μπορούσαμε να τα ταυτίσουμε με την λαϊκή δεξιά.

Η ελληνική «λαϊκή δεξιά» και το βαρίδι του φιλοπουτινισμού

Στην Ελλάδα, εξαιτίας του ιδιαίτερου βάρους της Ορθοδοξίας, κατ’ εξοχήν για τα λαϊκά στρώματα, τα κόμματα της «λαϊκής δεξιάς» διεκδικούν και έναν θρησκευτικό – ορθόδοξο προσανατολισμό· άλλωστε, κάποια από αυτά αποτελούν δημιουργήματα συντηρητικών και φιλορωσικών ορθόδοξων κύκλων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε δε πως και το κόμμα του πρωτοπόρου στον χώρο Γιώργου Καρατζαφέρη, αποκαλούνταν «Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός» ενώ και η ίδια αρχαιολατρική ναζιστική Χρυσή Αυγή εμφανίστηκε στο τέλος ως αυστηρά ορθόδοξη, θέλοντας να προσαρμοστεί στο φρόνημα της πλειοψηφίας των ψηφοφόρων της.

Διαβάστε περισσότερα ›