Τι σημαίνει η λατινική φράση, «habent sua fata libelli»
Ολόκληρη η φράση του τίτλου, «Pro captu lectoris habent sua fata libelli» σημαίνει «σύμφωνα με τις δυνατότητες του αναγνώστη, τα βιβλία έχουν τη μοίρα τους». Αποδίδεται στον Λατίνο γραμματικό και λόγιο, Terentianus Maurus. Ο Τερεντιανός, με το επώνυμο Maurus (λόγω καταγωγής από τη Μαυριτανία) έζησε πιθανώς στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. Το libelli είναι ο πληθυντικός της λατινικής λέξης libellus, υποκοριστικό του liber, που σημαίνει βιβλίο, βίβλος, φιλύρα, το ενδότερον του δέντρου λέπος.[1] Ο William Camden χρησιμοποίησε τη φράση «Pro captu lectoris habent sua fata libelli» στον πρόλογο της Britannia (1607), της πρώτης χωρογραφικής έρευνας για τα νησιά της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας.[2] Λέγεται και απλώς «habent sua fata libelli» – «τα βιβλία έχουν τη δική τους μοίρα». Ο Παναγιώτης Κονδύλης, αναφερόμενος στο έργο του Γερμανού φιλοσόφου, Μάρτιν Χάιντεγκερ (1889 – 1976), γράφει:
«Τέτοιοι και παρόμοιοι κατ’ εξοχήν προβληματισμοί της κοινωνικής οντολογίας ούτε καν θίγονται στο “Είναι και Χρόνος”. Η οπτική του είναι ορισμένη και περιορισμένη. Έτσι, παρά το πλήθος των αναγνωστών και υπομνηματιστών του, ελάχιστα γονιμοποίησε τις ανθρωπολογικές και κοινωνικές, ακόμη και τις φιλοσοφικές σπουδές – οι επαναλήψεις και οι παραφράσεις ή οι παραθέσεις ηχηρών φράσεων και όρων δεν συνιστούν τέτοια γονιμοποίηση. Δεν μπορώ να βρω εδώ κάτι που ο ευρύτερα ενημερωμένος αναγνώστης δεν θα το έβρισκε κάπου αλλού, ειπωμένο καλύτερα και απλούστερα. Φυσικά, όταν ένα έργο – για οποιουσδήποτε λόγους – βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, συνδέεται με όλες τις τρέχουσες συζητήσεις και έτσι γεννιέται η οπτική απάτη ότι το περιεχόμενό του είναι πολύ πλουσιότερο απ’ ό,τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Τα ίδια ισχύουν και για το μεταγενέστερο έργο του Χάιντεγκερ. Σε άλλη θέση έχω δείξει ότι τόσο η κριτική του στη μεταφυσική όσο και η κριτική του στη νεότερη τεχνικοεπιστημονική σκέψη λίγες αξιώσεις πρωτοτυπίας και βάθους έχουν. Ωστόσο, ήδη οι αρχαίοι γνώριζαν ότι τις τύχες των βιβλίων τις καθορίζουν διαφορετικοί και πολλαπλοί παράγοντες. Habent sua fata libelli.»[3]
Δ.Τ.
Πηγές και παραπομπές
[1] Π. Κουπιτώρης. Λεξικόν Λατινοελληνικόν. Έκδοσις Δευτέρα. Τυπογραφείον «Παλιγγενεσία» Ιω. Αγγελόπουλου. Αθήνησι, 1885.
[3] Παναγιώτης Κονδύλης. Συλλογή εξεζητημένων και ασαφών κοινοτοπιών. Εφημερίδα «Το Βήμα.», 24.11.2008
Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/
