7 Φεβρουαρίου 2023 at 22:13

Τι σημαίνουν οι λατινικές φράσεις «vita activa» και «vita speculativa»

Vita στα λατινικά λέγεται η ζωή, το ζην, ο βίος, ο χρόνος του βίου, η βιοτή, η βίου διαγωγή, ο τρόπος του βίου, η δίαιτα· vita rustica λέγεται η εν αγρώ δίαιτα, η αγροτική ζωή· vivo vitam tutam σημαίνει ασφαλώς τον βίον διάγω, ζω μια ζωή ασφαλή.[1]

Γαλάνης Δημήτριος (1879 - 1966). Ο δρόμος στο Cassis, 1924 – 1925. Οξυγραφία σε χαρτί. Εθνική Πινακοθήκη. — Γαλάνης Δημήτριος (1879 – 1966). Ο δρόμος στο Cassis, 1924 – 1925. Οξυγραφία σε χαρτί. Εθνική Πινακοθήκη.

Η φράση «vita activa» μεταφράζεται ως «πρακτικός βίος», ενώ «vita speculativa» σημαίνει θεωρητικός βίος· ο Παναγιώτης Κονδύλης γράφει: «Η ανάλυση, όντας υποχρεωμένη να εργασθεί με αφαιρέσεις και ταξινομήσεις, εγκαθιδρύει συνήθως ιεραρχίες μεταξύ των πεδίων αυτών, στην πραγματικότητα όμως η ιστορική κίνηση έγινε ταυτόχρονα σε όλα τους και τα προωθητικά ερεθίσματα προήλθαν άλλοτε από το ένα και άλλοτε από το άλλο. Το πρωτείο της vita activa έναντι της vita speculativa, του πρακτικού έναντι του θεωρητικού βίου –το οποίο, μέσω της νέας πρωτοκαθεδρίας της πάλαι ποτέ βάναυσης εργασίας έναντι της πάλαι ποτέ ευγενούς σχόλης, συγκεκριμενοποίησε την ανατοποθέτηση απέναντι στη Φύση– εξακτινώθηκε τόσο στην κοσμολογία όσο και στην πολιτική, για να ανατρέψει εκ βάθρων τις αρχαίες και χριστιανικές αντιλήψεις· και η ανατροπή έγινε συνειδητά, με ρητή πολεμική πρόθεση. Στην κοσμολογία, λοιπόν, το παραπάνω πρωτείο σήμαινε την υπεροχή της κίνησης έναντι της στάσης, άρα την αντικατάσταση τού κλειστού ιεραρχημένου κόσμου με το ανοιχτό και επίπεδο σύμπαν· και στην πολιτική σήμαινε ότι οι άνθρωποι δεν είναι μοιραία δεμένοι σε μια θεόδοτη ή φυσική ιεραρχική τάξη, αλλά μπορούν να κατασκευάσουν μια κοινότητα εξ ίσου ανοιχτή και επίπεδη όσο το νέο σύμπαν. Το εργαλείο της κατασκευής αυτής ήταν αρχικά το σύγχρονο κυρίαρχο κράτος με τη γενική και ίση νομοθεσία του, αργότερα ήταν το μέγα σχέδιο της Ουτοπίας.»[2]

Δ.Τ.

Δημήτριος Γαλάνης (1879-1966) Η Λήδα και ο κύκνος, 1936.

Πηγές και παραπομπές

[1] Ευστράτιος. Δ. Τσακαλώτος. Λεξικόν Λατινοελληνικόν. Εκδ. 4η. Τύποις και αναλώμασι. Π.Δ. Σακελλαρίου. Εν Αθήναις, 1921.

[2] Το απόσπασμα είναι από συνέντευξη του Παναγιώτη Κονδύλη στον Σπύρο Τσακνιά με τίτλο «Εκπλήσσομαι αν κάποιος συμφωνεί μαζί μου»· δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «ΔΙΑΒΑΖΩ», τ.384, Απρίλιος 1998.

Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/

(Εμφανιστηκε 588 φορές, 1 εμφανίσεις σήμερα)