«Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, τον Νοέμβρη παραμύθια.»

Για τον Νοέμβριο λέγονται και οι επόμενες παροιμίες:

Ο Νοέμβρης σαν θα έρθει τα γομάρια κλείνει μέσα. Φοβήθηκε ο παπάς τον Νοέμβρη και ο δεσπότης τον Φλεβάρη. Νοέμβρη νόα κι έσπερνε, Δεκέμβρη ιδέ κι απόσπειρε, κι έμπα και στ’ αμπέλι σου καλονοικοκύρης μέσα. Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.

Ο Νοέμβρης κι αν βροντά, το κρασάκι να ‘ναι καλά! Το Νοέμβρη, το Δεκέμβρη, φύτευε καταβολάδες. Το Νοέμβρη κρύο κάνει κι η φωτιά θα μας ζεστάνει. Ο Νοέμβρης έκλεισε; Τα ζευγάρια είναι στο στάβλο. Όποιος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει.

Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας. Ο άη- Μηνάς εμήνυσε, πούλια μην ξημερώσει. Αν τ’ Άη Φιλίππου λείπω, τ’ Άγια, των Αγιών δε λείπω. Άι-Μηνάς εμήνυσε του πάππου του χειμώνα: Έρχομαι ή δεν έρχομαι και τ’ Άι- Φιλίππου αυτού είμαι. Το Νοέμβρη νόε και σπέρνε χλωρά ξηρά πελικαστά. Από τσ’ αρχές του Νοεμβρίου ως όλον το Γενάρη, οι δύο ένας γένονται κι ο μοναχός κουβάρι.

Στις τριάντα τ’ Αγι-Αντριός, αντρειεύεται το κρύο. Του αγίου Ανδρέου αντρεύει το κρύο [= από το δεύτερο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου και ύστερα, η θερμοκρασία πέφτει, ο χειμώνας γίνεται δριμύτερος. Ομοίως λένε οι Ιταλοί «Από του αγι’ Αντρέως το κρύο τσούζει.», «Από του αγι’ Αντρέως το κρύο σπάζει την πέτρα.»

Του Σαρανταμέρου η μέρα «καλημέρα» – «καλησπέρα». [= οι μέρες διαρκούν πολύ λίγο, νυχτώνει νωρίς. Το Σαραντάημερο, ή μικρή Σαρακοστή, όπως είναι γνωστή η νηστεία των Χριστουγέννων, αρχίζει στις 15 Νοεμβρίου και λήγει στις 24 Δεκεμβρίου, παραμονή των Χριστουγέννων.]

Ο Νοέμβριος λέγεται και Βροχάρης (γιατί έχει πολλές βροχές), Χαμένος (γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες· κατά τον Νοέμβριο, η μέρα χάνεται και η νύχτα μεγαλώνει, Ανακατεμένος (λόγω του άστατου καιρού), Σκιγιάτης ή Νυκτιάτης (έχει πολλή σκιά και μεγάλη νύχτα), Παχνιστής, επειδή πέφτει πάχνη) Κρασομηνάς (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά), Μεθυστής, Σποριάς, Μεσοσπορίτης (λόγω της σποράς των αγρών), Αγιομηνάς, Φιλιππάτης και Αντριάς, από τις γιορτές των Αγίων Μηνά, Φιλίππου και Ανδρέα αντίστοιχα. Λέγεται και Αϊ-Ταξιάρχης, Αρχαγγελίτης, Αϊ-Στράτης και Αϊ-Στράτηγος, λόγω της γιορτή των Ταξιαρχών, στις 8 Νοεμβρίου. Αλλού λέγεται και Μπρουμάρης, γιατί τότε πέφτει μπρούμα.[1]

[1] Μπρούμα στα βλάχικα σημαίνει πάχνη. Χρήστος Γ. Έξαρχος. Η Φούρκα της Ηπείρου. Β’ έκδοση. Ιωάννινα, 2007.

Δ.Τ

Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/

Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.