«Οκτώβρης και δεν έσπειρες, λίγο ψωμί θα πάρεις.»

Η «αγροτική» παροιμία του τίτλου λέγεται και αλλιώς: «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, στάρι μην περιμένεις.», «Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά δεν κάνεις.», «Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οχτώ σωρούς δεν έκανες.», «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ’ αλώνι.», «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη έχει τρεις σωρούς τ’ αλώνι.» Εξάλλου, «Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια.», «Ο Οκτώβρης συγυρίζει, ναφθαλίνη θα μυρίσει.», «Το οκτωβριανό το λάδι άλλος μήνας δεν το βγάζει.», «Αν ο Οχτώβρης δε μεθάει τη γη, δε μεθάει ποτέ.»  και «Ο Οκτώβρης θέλει γέλια, γιατί ανοίγουν τα βαρέλια.», «Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός.», «Οκτωβριάτικο καλοκαιράκι γιομίζει κι η ελιά λαδάκι.», «Στου Οκτώβρη τα μισά θέλει μάζωμα η ελιά.», «Οκτώβρης, Οκτωβροχάκης, το μικρό καλοκαιράκι.»

Ο μήνας Οκτώβριος λέγεται και Σποριάς, Σπαρτός, Μπουμάρης, Αηδημητριάτης, Τρυγομηνάς: Ο Τρυγομηνάς χιονίζ’ και κρύον νερόν ποτίζ’.

Για τον Οκτώβρη έχουμε και τις επόμενες παροιμίες:

«Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησε το σιτάρι σου και αγόρασε βόδια.», «Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι.», «Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κυδώνια.»

Σχετικά με τη σπορά έχουμε και τα επόμενα:

«Σε στείρα γη σπέρνει.», «Άλλος σπέρνει, άλλος θερίζει.», «Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρων και μακαρίζουν.», «Όπως έσπειρες, έτσι θα θερίσεις.», «Ό,τι σπείρεις θα θερίσεις.», «Άλλος σπέρνει το σιτάρι κι άλλος είν’ που το θερίζει.», «Βαθιά βαθιά ζευγάριζε κι απάν’ απάνω σπείρε.»

«Ό,τι σπέρνει ο άνεμος τα θερίζει η θύελλα.», «Άσπορος μη μείνεις, άθερος δε μένεις.», «Έσπειρε σιτάρι και φύτρωσε κριθάρι.»,

 «Άσε διάβα όπου φυτέψεις, κι όπου σπείρεις μονοπάτι.», «Όντας η πούλια βασιλεύει, ο ζευγολάτης αποσπέρνει / κι ούτε τσομπάνος στο βουνό, ούτε ζευγάς στους κάμπους.» «Η πολλή σπορά νικά την ασταχυά.», «Με τον μεγαλύτερό σου κουκιά μην σπέρνεις, γιατ’ αν σπείρεις δε φυτρώνουν κι αν φυτρώσουν δε θα βράζουν.», «Γέννησέ με να σου μοιάζω, σπείρε με να σου ταιριάζω.», «Ο σπόρος κι ο παράς αν δεν σκορπιστούν, δεν αυγαταίνουν.», «Από κάθε σπόρο δε φυτρώνει άνθος.»

«Μια σπορά τόπος»

Η φράση χρησιμοποιείται ως πρακτική, εμπειρική μονάδα μέτρησης. (Με ανάλογη σημασία λέγονται και τα «όσο να κυλιστεί ένα γομάρι» ή -για πολύ μικρά οικόπεδα ή χωράφια- «όσο κατουράει ο άνθρωπος».) Στον Πατούχα του Ιωάννη Κονδυλάκη διαβάζουμε:

«Φουστάνι ήτον αυτό ή κοφινίδα; Να το βάλη κανείς στον κήπο του, δεν ήθελε καλλίτερο σκιάχτρο για τα πουλιά. Την εύθυμον δ’ εντύπωσιν ενέτεινεν η παρατήρησις του Αστρονόμου, ότι ήθελε μια σπορά τόπο για να περάση.»

Δ.Τ.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/

Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ