Λίγα λόγια για την κρίση και την ευθύνη των λαών
Γράφει ο Χρήστος Τζήκας
H κρίση στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολυδιάστατη, είναι κρίση οικονομική, πολιτική, κοινωνική και κρίση αξιών.
Στη βάση της κρίσης, όμως, βρίσκεται η παγκόσμια κρίση κεφαλαιακής υπερσυσσώρευσης.
Για να ξεπεράσει την κρίση του το κεφάλαιο μειώνει σταθερά εδώ και 30 περίπου χρόνια την αξία της ανθρώπινης εργασίας, ενώ αυξάνει το χρόνο εργασίας.
Η δημόσια συζήτηση όλα αυτά τα χρόνια είναι η τιμή της εργασίας, ο χρόνος εργασίας, τα όρια συνταξιοδότησης, οι συντάξεις των εργαζομένων, αλλά ποτέ δεν συζητιούνται η υπερσυσσώρευση, η συγκεντροποίηση και τα κέρδη του κεφαλαίου και των τραπεζών, η κρίση των οποίων ξεπερνιέται με κρατικό χρήμα, δηλαδή με τον ιδρώτα των εργαζομένων.
Από τότε η εργασία υπέστη σε όλα τα επίπεδα σημαντικές ήττες και οι εργαζόμενοι γνώρισαν τη φτώχεια και την ανασφάλεια.
Αυτό σημαίνει αδυναμία απορρόφησης των προϊόντων που μαζί με την αυτοματοποίηση της παραγωγής δημιουργούν κρίση υπερπαραγωγής και μετατρέπεται το παραγωγικό κεφάλαιο σε κεφάλαιο χρηματιστικό.
Η υπερπαραγωγή προϊόντων αντί να φέρει, όπως θα περίμενε κανείς, ευμάρεια στους λαούς, στο καπιταλιστικό σύστημα γίνεται κατάρα.
Το χρηματιστικό κεφάλαιο, αντί να χρηματοδοτεί την παραγωγή, την επεξεργασία και τη διακίνηση των προϊόντων, μετατρέπεται το ίδιο σε εμπόρευμα.
Ως τέτοιο πρέπει να δανειστεί για να κεδροφορήσει ή να αρπάξει τις κρατικές υπηρεσίες, το δημόσιο πλούτο και τη συσσωρευμένη εργασία των εργαζομένων (σπίτια και περιουσία) πάλι για να κερδοφορήσει.
Βάζει, λοιπόν, το κράτος στο χέρι του και το απογυμνώνει από όλες τις υπηρεσίες προς τους πολίτες του, από τις παραγωγικές του μέριμνες και από την ευθύνη του για την ανεργία ή τις δυνατότητες αναδιανομής του πλούτου, μέσω -για παράδειγμα- των φορολογικών μηχανισμών. Αναγκάζει, επίσης, τους εργαζόμενους και τους άνεργους να ξεπουλήσουν τις προηγούμενες οικονομίες τους για να επιβιώσουν.
Το τελικό θύμα είναι πάντοτε οι εργαζόμενοι πολίτες. Είτε μένουν άνεργοι, είτε εργάζονται με επισφάλεια και άθλιες αποδοχές (ευέλικτη εργασία), είτε εργάζονται πολύ περισσότερο χρόνο, είτε ξεπουλούν τη συσσωρευμένη εργασία τους, είτε καλούνται να πληρώσουν ακριβά σε ιδιωτικές επιχειρήσεις κάθε είδους υπηρεσίες.
Δηλαδή, το υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο, για να ξεπεράσει την κρίση του, ιδιωτικοποιεί το κράτος, τις υπηρεσίες και τη ζωή συνολικά και οδηγεί τους εργαζόμενους στη φτώχεια, στη μετανάστευση, στην προσφυγιά.
Ο ανταγωνισμός των κεφαλαίων μετατρέπεται σε ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζομένων, οι οποίοι πρέπει τις εργασιακές τους δεξιότητες, ως εμπόρευμα, να τις ανανεώνουν συνεχώς με δικά τους έξοδα, να τις πουλούν φτηνότερα, να ανταγωνίζονται τους συναδέλφους τους εργαζόμενους, να στρέφονται εργαζόμενοι εναντίον εργαζομένων, να χάσουν οι άλλοι την εργασία τους για να την πάρουν αυτοί.
Αυτά συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο με ιδιαίτερη ένταση, όμως, στην Ελλάδα.
Ο εργαζόμενος λαός, εδώ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει να αποφασίσει:
Ή να κατανοήσει την ταξική φύση των προβλημάτων και να παρέμβει στο κοινωνικοοικονομικό σύστημα για να το κάνει πιο δίκαιο, περιορίζοντας την υπερσυσσώρευση και την εκπληκτική συγκεντροποίηση του κεφαλαίου ή να καταφύγει στην αγκαλιά του εθνικισμού και από εκεί σε φασιστικές πρακτικές, θεωρώντας ως υπεύθυνους τους ξένους εργαζόμενους, τους άλλους λαούς και τους εργαζόμενους των άλλων κρατών, που είναι για τη φασιστική ιδεολογία πάντα κατώτεροι και αίτιοι όλων των δεινών του. Επομένως, εντείνονται η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, στοιχεία και αυτά της φασιστικής ιδεολογίας.
Αυτή η ιδεολογία που αρχίζει να υιοθετείται από όλο και μεγαλύτερα ποσοστά σε όλους τους λαούς, και πιθανά να τη δούμε εκφραζόμενη στα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, στο τέλος δεν έχει άλλη διέξοδο από την επέκταση των πολεμικών συρράξεων.
Εξάλλου τα προϊόντα που παράγονται σε μεγάλες ποσότητες και βελτιώνονται εκπληκτικά στον παγκόσμιο ανταγωνισμό είναι τα κάθε είδους εργαλεία μαζικής καταστροφής, τα οπλικά συστήματα.
Η ανθρωπότητα -και κυρίως η Ευρώπη- έχουν καλή εμπειρία από τέτοιες διαδικασίες και από την κατάληξη τέτοιων κρίσεων σε καταστροφικούς πολέμους.
Θα συνειδητοποιήσουμε σήμερα πού οδηγούμαστε;
Το κεφάλαιο θα συνεχίσει να συλεί τις ζωές των εργαζομένων και ολόκληρων λαών και θα κάνει πολέμους για να εξασφαλίζει τα κέρδη του. Η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι κυβερνήσεις των κρατών θα υποκύπτουν στους εκβιασμούς του κεφαλαίου. Εμείς τι κάνουμε; ή θα λέμε, όταν θα είναι αργά, ότι δεν ξέραμε;
Ο Μπρεχτ κραύγαζε κάποτε, δυστυχώς σε ώτα μη ακουόντων:
Στους σκοτεινούς καιρούς
Δεν θα λένε: Τον καιρό που η βελανιδιά τα κλαδιά της ανεμοσάλευε.
Θα λένε: Τον καιρό που ο μπογιατζής τσάκιζε τους εργάτες.
Δεν θα λένε: Τον καιρό που το παιδί πετούσε βότσαλα πλατιά στου ποταμού το ρέμα.
Θα λένε: Τον καιρό που ετοιμάζονταν οι μεγάλοι πόλεμοι.
Δεν θα λένε: Τον καιρό που μπήκε στην κάμαρα η γυναίκα.
Θα λένε: Τον καιρό που οι μεγάλες δυνάμεις συμμαχούσαν ενάντια στους εργάτες.
Μα δεν θα λένε: Ήτανε σκοτεινοί καιροί.
Θα λένε: Γιατί σωπαίναν οι ποιητές τους;
Bertolt Brecht.
(Οι ποιητές δεν μπορεί να είναι παρά οι ίδιοι οι λαοί που σηκώνουν στις πλάτες τους όλα τα βάρη)
Το σκίτσο είναι από εδώ: https://www.facebook.com/352589524877216/photos/a.352594344876734/1508182735984550/?type=3&theater
Ο Χρήστος Τζήκας είναι Α. Καθηγητής και διδάσκει στο μεταπτυχιακό τμήμα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης – ΑΠΘ.
