Το σχέδιο για μια «Θεωρία της Αγωγής», αν και η ανθρωπότητα δεν είναι σε θέση να το πραγματοποιήσει αμέσως, είναι «ιδανικό ευγενές.» Θα ήταν λάθος, συνεχίζει ο Καντ, να θεωρήσουμε ένα χιμαιρικό το σχέδιο για μια Θεωρία της αγωγής και να το παρουσιάσουμε ως «ωραίο όνειρο», επειδή πολλά και διάφορα εμπόδια θα βρεθούν στο δρόμο για την πραγματοποίησή της. Άλλωστε, τι πράγμα είναι η ιδέα; Τίποτα άλλο, λέει ο Καντ, παρά «η αντίληψη της τελειότητας», όπως δεν την έχουμε γνωρίσει εμπειρικά μέχρι τώρα· λόγου χάρη, η ιδέα μιας «τέλειας πολιτείας», η οποία θα κυβερνάται κατά τους νόμους του δικαίου, μπορεί να θεωρηθεί «αδύνατη»;

Μεγάλη εξαίρεση σ αυτή την ηθική αθλιότητα της ελληνικής κοινωνίας (γιατί σκόρπιες υπάρχουν πολλές) είναι τα παιδιά των ελληνικών φτωχοσπιτιών, που τα βλέπεις να μαστορεύουν, να οργώνουν, να τρέχουν σε δουλειές σαν το Βέγγο, χωρίς να κοιτάνε τι θα πάρουν πριν δώσουν. Ισορροπώντας δικαιώματα και υποχρεώσεις και, κυρίως, υπευθυνότητα. Η ανάγκη της φτώχειας τους ωριμάζει. Και τους κάνει χρήσιμους σε μια κοινωνία.

Γι’ αυτό και παρεκκλίνω από τον ίσιο δρόμο και, ακολουθώντας τον πιο αντιπαθητικό από τους αρχαίους συγγραφείς, λέω να το ρίξω στις υποθήκες, για να εξορκίσω έτσι τον Μεταξά και τους σύγχρονους επιγόνους του:
– Κρατήστε ξύπνιο το μυαλό σας στους σκοτεινούς καιρούς. Μ’ αυτό κυρίως θα πολεμήσετε τη βαναυσότητα της εξουσίας.
– Μην απομονωθείτε. Με το λόγο, τη σιωπή και την πράξη σας, σταθείτε πλάι σε κάποιον: στη μάνα σας, στον αδελφό σας ή στο φίλο σας και προπαντός στα νεότερα παιδιά, που περιμένουν από σας να δουν, αν θα τους φράξετε ή θα τους ανοίξετε το δρόμο της ελεύθερης αναπνοής.

υτό που καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο περίεργη είναι το γεγονός ότι ενώ αναφέρονται πληροφορίες για χαμηλές πτήσεις, ασθενοφόρα στο γενικό επιτελείο κλπ, τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης δεν μεταδίδουν κάποια πληροφορία που να δείχνει τι ακριβώς συμβαίνει.

Τα τηλεοπτικά κανάλια μεταδίδουν εικόνες στις οποίες φαίνεται η στρατοχωροφυλακή να έχει διακόψει την κίνηση στις δύο γέφυρες του Βοσπόρου, από την Ασιατική προς την Ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης.

Το λιμάνι του Πειραιά προς τη Δραπετσώνα και τα Λιπάσματα θα είναι χώρος ελεύθερης πρόσβασης των Ελλήνων ή θα είναι απαγορευμένο εμπορικό κράτος εν κράτει με στρατοφύλακες;
Στα λιμανάκια της χερσονήσου του Αστέρα, που πηγαίνουν τζάμπα για μπάνιο χιλιάδες Έλληνες όλο το καλοκαίρι θα πέσει μπάρα από το σημείο που αγοράστηκε η έκταση και μετά; Και τη νύχτα θα μπορεί κανείς να θαυμάζει το ακρωτήρι με το γαλαξία από πάνω ελεύθερα όπως εδώ και χρόνια ή θα «απαγορεύεται για λόγους ασφαλείας» των ενοίκων;

.
Όχι οι πρώτες ύλες (οι οποίες -μόνες- κανέναν ρόλο δεν ήταν δυνατόν να παίζουν για τις εσωτερικές οικονομίες των χωρών που τις είχαν…), αλλά η συρρίκνωση των άλλων πολιτισμών υπήρξε η προϋπόθεση συγκεντρώσεως του κεφαλαίου της βιομηχανικής παραγωγής… είναι η συρρίκνωση των άλλων πολιτισμών που οδήγησε στην επίτευξη της «πρόοδου».

Όμως οι Δυτικές ελίτ δεν βάζουν μυαλό, ο πολιτισμός τους ξεκίνησε με σταυροφορίες και συνεχίζεται με πολυεθνικές και αναζήτηση φτηνού εργατικού δυναμικού. Αδιαφορώντας για τις συνέπειες που ακολουθούν, και οι οποίες πλέον πλήττουν και τις ίδιες. Θα συνεχίσουν να προσφέρουν στους τζιχαντιστές τις ανθρώπινες βόμβες που χρειάζονται.

Γεώργησε με πάθος και γνώση την ελληνική γλώσσα επί πολλές δεκαετίες ο Δ.Ν. Μαρωνίτης. Και σμίλεψε έναν τρόπο γραφής απολύτως δικό του, με αυστηρά ελεγμένη τη συναισθηματική του θέρμη, πυκνό σε σκέψεις αλλά χωρίς φτιασίδια, ευθύ και απερίστροφο. Με το πλούσιο και καίριο λεκτικό του να μην καυχιέται και να μην επιδεικνύεται· η ρητορική χλιδή δεν ήταν του γούστου του. Τα κείμενά του, με το νόημα κάθε λέξης βαθιά κατακτημένο, κατονόμαζαν τον συντάκτη τους ακόμα κι αν τα διάβαζε κάποιος δίχως την υπογραφή τους.

Νομίζω ότι η γενιά του ’30 εντελώς συνθηματικά, δίχως πολλές συνεννοήσεις, αλλά παρά ταύτα μέσα σε ένα κύκλο υποθέτω, αντιμετωπίζει την ελληνική παράδοση λιγότερο πια ως θεματογραφία και αναζητεί ένα ήθος, προσπαθώντας με αυτόν τον αντιφατικό –φαινομενικά έστω- συνδυασμό μοντέρνου και παραδοσιακού στοιχείου, να στήσει ένα λογοτεχνικό και μαζί ιδεολογικό σύστημα που να την εκφράζει. Δεν ενδιαφέρεται για μεμονωμένες μόνο χειρονομίες η γενιά αυτή, ενδιαφέρεται να σχηματίσει ένα σύστημα αισθητικό -δε μου αρέσει εμένα ο όρος- λογοτεχνικό και ιδεολογικό, το οποίο να συστεγάζει λίγο-πολύ όλα τα πρόσωπα και όλους τους φορείς.

Οι απωθητικοί και αντισταθμιστικοί μηχανισμοί, με τη βοήθεια των οποίων η πολυδαίδαλη και πολυμήχανη νεοελληνική ψυχή παρακάμπτει τους εξευτελισμούς χωρίς ποτέ να τους υπερνικήσει κατά μέτωπο, είναι παλαιοί, δοκιμασμένοι και γνωστοί. Επειδή ο επαίτης κατάγεται, γεωγραφικά τουλάχιστον, από τον τόπο του Περικλή, πιστεύει ο ίδιος ότι δικαιούται να εμφανίζεται με χλαμύδα, τη λευκότητα της οποίας τίποτε, ούτε καν κατάφωρες παραχαράξεις και καταχρήσεις, δεν θα μπορούσε να σπιλώσει.