«[…] η Κατοχή του 1854 δεν απέφερε μόνον την ταπείνωσιν, αλλά και τον όλεθρον, αποβιβάζουσα εις Πειραιά την απαίσιον χολέραν, ήτις εθέρισε τόσας υπάρξεις, σκληρώς δεκατίσασα την πόλιν ταύτην και κατόπιν την πρωτεύουσαν και άλλας επαρχίας».

«Εν σχετική ηρεμία όμως της καταστάσεως νέα πληγή αναφανείσα εκράτει την πόλιν εν αθυμία. Οξεία νόσος διφθερίτις, μετά υμενογόνου λαρυγγίτιδος αποδεκάτιζε τον πληθυσμόν, και ιδία τας τάξεις των παιδιών.» Η νόσος παρατάθηκε μέχρι την άνοιξη του επόμενου έτους (1896) και «απέθανον δ’ εκ ταύτης υπέρ τα εξακόσια παιδία.»

Αλλά η λοιμική προκάλεσε και πολλά άλλα κακά που πρώτη φορά αναφάνηκαν στην πολιτεία, γιατί ο καθένας τολμούσε πιο φανερά, τώρα, να κάνει πράγματα που πριν τα έκανε κρυφά, και τούτο επειδή έβλεπαν πόσο απότομη είναι η μεταβολή της τύχης του ανθρώπου.

― Τώρα εἶναι δίκιο Θεοῦ νὰ πατήσετε νύχτα στὸ χωριό μας, νὰ μᾶς δώσετε μεγάλο φόβο, τὸ φόβο ποὺ μπορεῖ νὰ γεννήσῃ τὴ χολέρα καὶ χωρὶς νὰ εἶναι χολέρα; Εἴτε τελείωσεν ἡ καραντίνα σας εἴτε ὄχι, πρέπει νὰ λάβετε ὑπομονή, ἀφοῦ ἡ ἀρχὴ λέγει ναὶ καὶ ὄχι, καὶ μεῖς καλὰ-καλὰ δὲ ξέρουμε ἂν ἦρθε ὁ καιρὸς γιὰ νὰ πάρετε πράτιγο.

Ὅλα ταῦτα ἦσαν εἰς τὸ βάθος καὶ ὁ φόβος τῆς χολέρας ἦτο εἰς τὴν ἐπιφάνειαν. Θὰ ἔλεγέ τις ὅτι ἡ χολέρα ἦτο μόνον πρόφασις, καὶ ὅτι ἡ ἐκμετάλλευσις τῶν ἀνθρώπων ἦτο ἡ ἀλήθεια. Τὸ δαιμόνιον τοῦ φόβου εἶχεν εὕρει ἑπτὰ ἄλλα δαιμόνια πονηρότερα ἑαυτοῦ, καὶ εἶχε λάβει κατοχὴν ἐπὶ τοῦ πνεύματος τῶν ἀνθρώπων.