Το μυστικό της σημερινής κοινωνίας έγκειται στην ανάπτυξη μιας τεχνητά δημιουργημένης και υποκειμενικής αίσθησης ανεπάρκειας…αυτά που διαθέτουν οι άνθρωποι υποβαθμίζονται, σπιλώνονται, μειώνονται από την προκλητική και πανταχόθεν ορατή επίδειξη των εκκεντρικών περιπετειών των προνομιούχων…Το αντικείμενο θαυμασμού είναι ο πλούτος ως εγγυητής ενός εξόχως φανταχτερού και σπάταλου life style.

Η ανάδυση της Κίνας, υποστήριζε ο Αρίγκι, θα μετατοπίσει την σύνολη γεωμετρία του παγκόσμιου συστήματος. Τα μεγέθη της είναι τέτοια που μεταβάλουν το κέντρο βάρος του τελευταίου, οδηγούν σε υπέρβαση της δυτικής πρωτοκαθεδρίας, και εγκαθιδρύουν έναν κόσμο πολυπολικό.

Από τη νεωτερικότητα μέχρι και τις μέρες μας αιώνες έχουν περάσει και το όραμα της κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας, που προτάθηκε, ακόμα να φανεί. Ο υπεράνθρωπος του Νίτσε, το υπεύθυνο της μοίρας του άτομο δε φάνηκε επίσης. Ενώ, η νίκη ενάντια στην αμφισημία και την αβεβαιότητα προβλέπεται ανέφικτη.

Η πανδημία του κορωνοϊού είναι από εκείνες τις ιστορικές τομές που αφήνουν βαθύ το αποτύπωμά τους σε παγκόσμια κλίμακα· ιδίως όταν ξεσπάει σε μια εποχή όπως η δική μας, όπου το μοντέλο της παγκοσμιοποίησης βρίσκεται ήδη σε παρατεταμένη κρίση.

Και μόνον ως κράτος μπορεί ένα μικρό έθνος να μιλήσει ως ίσος προς ίσον μ’ ένα μεγάλο έθνος, εφ’ όσον τόσο το μικρό όσο και το μεγάλο έθνος αποτελούν, το καθένα για τον εαυτό του, ένα κράτος.

Το αναπόδραστο πρόβλημα της κατανομής εξαναγκάζει κάθε υποκείμενο της διεθνούς σκηνής να σκέφτεται την αυτοσυντήρησή του – και η αυτοσυντήρηση συμπεριλαμβάνει την πολιτισμική ταυτότητα ως συμβολικό συνδετικό ιστό.

Συνολικά, φαίνεται ότι η διαδικασία αποπαγκοσμιοποίησης θα είναι έντονα συγκρουσιακή. Κάθε άλλο παρά εύκολα η αποπαγκοσμιοποίηση θα ενεργοποιήσει έναν «ενάρετο κύκλο», όπου η ανάπτυξη, με καθοριστική συμβολή του εθνικού κράτους, θα συνδυάζεται με τη γενναία αύξηση των κοινωνικών παροχών.

Επομένως, η άνοδος Τραμπ εκφράζει μία κρίση της παγκοσμιοποίησης, όπως τη βλέπει η Δύση – γεγονός που επιβεβαιώνεται και στις ευρωπαϊκές χώρες (Brexit, ενίσχυση της Λεπέν στην Γαλλία, κρίση του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος). Η άνοδος του Τραμπ είναι επίσης μία ήττα του πολυπολιτισμικού κατεστημένου που είχαν οικοδομήσει η φιλελεύθερη Δεξιά και η πολυπολιτισμική Αριστερά μέσα στη θερμοκοιτίδα της παγκοσμιοποίησης. Συνιστά έτσι μία αντίδραση των εθνοτικών δυνάμεων απέναντι στην παγκοσμιοποίηση. Όμως, αντίδραση απέναντι στην παγκοσμιοποίηση δεν σημαίνει ταυτόχρονα και ενίσχυση των λαϊκών δυνάμεων ή των λαών του τρίτου κόσμου.

Όποιος προσδοκά την παγκόσμια ειρήνη από την εξασθένηση ή τη διάλυση των εθνικών κρατών καθ’ εαυτήν λησμονεί ότι οι πόλεμοι είναι φαινόμενο πολύ παλαιότερο από τα εθνικά κράτη. Λησμονεί ότι το εθνικό κράτος διόλου δεν συνιστά το μόνο δυνατό κυρίαρχο πολιτικό υποκείμενο, επομένως η κατάργηση του εθνικού κράτους δεν συνεπάγεται αυτόματα την κατάργηση της έννοιας του κυρίαρχου κράτους και των κυριαρχικών δικαιωμάτων. Και τέλος λησμονεί ότι πολύ χειρότερος από κάθε σύγκρουση μεταξύ οργανωμένων πολιτικών μονάδων μπορεί να είναι ο άμεσος αγώνας ανθρώπου προς άνθρωπο υπό συνθήκες παγκόσμιας ανομίας.

Σε μιάν εξαιρετικά περίπλοκη κοινωνία το γνωστικό στοιχείο θα μπορούσε μάλιστα και να εξασθενίσει από μιάν ορισμένη, ίσως όμως αποφασιστική άποψη. Εννοώ τη γνώση που αφορά τη μακροπρόθεσμη έκβαση των εκτυλισσόμενων βραχυπρόθεσμων ή μεσοπρόθεσμων μερικών διαδικασιών πρόκειται δηλ. για τη γνώση που έχει να κάμει όχι με το -κάποτε επίσης ακατανόητο- παρόν, αλλά με το μέλλον.