Η συμπλήρωση εκατό δύο ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την πυρπόληση της Σμύρνης από τακτικούς Τούρκους στρατιώτες  και ατάκτους Τσέτες μάς δίνει την κατάλληλη αφορμή για να θυμηθούμε τα δύσκολα τριάντα χρόνια της Γενοκτονίας. Αναφέρομαι στην περίοδο 1894- 1924, κατά την οποία οι Οθωμανοί Σουλτάνοι, οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλικοί, βάσει σχεδίου, εξόντωσαν το Χριστιανικό στοιχείο, Έλληνες και Αρμενίους,  στη Μικρά Ασία, στον Πόντο και στην Ανατολική Θράκη.

Τα μαρτύρια των αιχμαλώτων ξεκινούσαν από την πρώτη στιγμή, καθώς σύρονταν βίαια στα πλοία, με βρισιές και χτυπήματα. Στην συνέχεια στοιβάζονταν μέσα στα σκοτεινά αμπάρια, σε κλειστοφοβικές συνθήκες, εκτεθειμένοι στην ακαθαρσία και τα μικρόβια. Κάθε καράβι διέθετε και κάποιον γραμματικό, ο οποίος έγραφε σε έναν κατάλογο τα ονοματεπώνυμα των σκλάβων που θα μεταφέρονταν. Πολλοί αιχμάλωτοι δεν άντεχαν τις κακουχίες και πέθαιναν στα πλοία, κατά την διάρκεια του ταξιδιού.

Το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) τον Απρίλιο του 1920, στο Β΄ Συνέδριό του, θα επιβεβαιώσει τη στροφή προς την Κομμουνιστική Διεθνή, απαλείφοντας από το πρόγραμμα του Κόμματος κάθε αναφορά στην ανάγκη της εθνικής άμυνας. Στο πλαίσιο αυτής της στροφής, το Κόμμα θα συμμετάσχει στις εκλογές του 1920 με συνθήματα κατά της Μικρασιατικής Εκστρατείας, συμμαχώντας με το Λαϊκό Κόμμα.

Χθές… ἀντὶ ἀηδῶν γαλλικῶν μυθιστορημάτων ἄρχισα νὰ διαβάζω γερμανικὰ τὰ ἀπομνημονεύματα τοῦ Verdy[12] καὶ ἀμέσως ἠσθάνθῃ τὸ πνεῦμα μου εὐεξίαν, τόσην εὐεξίαν ποὺ ἐγέννησεν εὐθὺς μίαν φαεινὴν ἰδέαν, τὴν ὁποία… ἔγραψα καὶ ἐνεχείρισα εἰς τὸν Δούσμανην (καὶ) τὸν Στρέιτ. Πρόκειται ἁπλούστατα περὶ τοῦ ἑξῆς: ἡ σωτηρία τῆς Ἑλλάδος ἐξασφαλίζεται μόνον ἐὰν νικήσῃ ἡ Γερμανία…

Ο Μεγάλος Πόλεμος άφησε την Τουρκία ηττημένη και ταπεινωμένη. Κατά την διάρκεια των μαχών, Βρετανοί, Γάλλοι, Ρώσοι και Ιταλοί κατέστρωναν διάφορα σχέδια για τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Συνεχίζοντας το οδοιπορικό μας στα νότια παράλια της Τουρκίας επισκεφθήκαμε την Καύνο, αρχαία πόλη της Μικράς Ασίας στα όρια της Λυκίας και της ευρισκόμενης απέναντι από τα Δωδεκάνησα Καρίας.

Καταυλισμός Ευζώνων στη Μικρά Ασία την άνοιξη του 1921. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Αθήνα.

Αν και οι Σταυροφόροι πίστευαν ότι έφεραν τη θέληση του Θεού, χαρακτηρίζονταν από άγνοια, μισαλλοδοξία και αγριότητα. Ξεκίνησαν για να σώσουν τη χριστιανοσύνη, αλλά έφεραν μόνο καταστροφή.

Εντεύθεν το όνομα του Κωνσταντίνου Ε’ κατέστη και βραδύτερον λίαν μισητόν εις τους μοναχούς και το αμαθές πλήθος, και πολλά κατά του βασιλέως ελέχθησαν δύσφημα και υβριστικά επώνυμα εις αυτόν εδόθησαν, εν οίς επεκράτησε το Κοπρώνυμος.

Ο Λέων Γ’, ο σώσας την Κωνσταντινούπολιν και μετά ταύτης και διά ταύτης άπαν το κράτος το Ελληνικόν, εγένετο αληθώς σωτήρ της χριστιανικής Ευρώπης και του χριστιανικού κόσμου. Τούτο κάλλιστα εννοών ο πάπας Γρηγόριος Β’ διεφήμισε το όνομα του μεγάλου ηρωικού βασιλέως ανά πάσαν την Ευρώπην, πέμψας εις τους χριστιανούς ηγεμόνας των Ευρωπαϊκών χωρών εικόνας του Λέοντος Γ’.