Ακούστε πώς ενδεχομένως μιλούσαν οι μακρινοί μας πολιτιστικοί πρόγονοι

«Πέντε Ρωμιοί, δέκα γνώμες.»

«Κοπέλλα μαυρομαντηλού, μην παίζεις με τα ψάρια,
μπορεί μαχαίρια να γινούν και σφάζουν παληκάρια.»

ΛΕΞΙΚΟ Λαϊκών και ιδιωματικών λέξεων της νέας ελληνικής γλώσσας – Ο & Π

μύγδαλο το: αμύγδαλο, μπαλάμι. «Στάσου, μύγδαλα!» φώναζε το 1967 ο Γιάννης Βόγλης στην 17χρονη τότε Anne Lonnberg στη θρυλική ταινία «Κορίτσια στον Ήλιο». Παρ.: «Ο ακαμάτης δεν τρώει τα μύγδαλα για να μην τα σπάσει.», «Για να το φας το μύγδαλο, πρέπει και να το σπάσεις.», «Και το κουκούτσι μύγδαλο.» | < αρχ. ελλ. ἀμύγδαλον.

λωποδύτης ο: κλέφτης, απατεώνας. Τσιφ.: Ο καλός κόσμος είναι κρυφές κοκότες και λωποδύτες που παίζουνε τον ρόλο προέδρου ανωνύμων εταιρειών – Ο μεγάλος αυτός κλέφτης τούς έπρηξε επιτέλους τους ευγενείς και καμμιά φορά ο Ανζού της Νάπολης, ο επικυρίαρχος της Αχαΐας που δεν τον χώνευε από την αρχή, το πήρε απόφαση: -Το λωποδυτάκι θα τ᾿ απολύσω – Μάλιστα, διότι μας έχει ρημάξει στη ρεμούλα | < αρχ. ελλ. λωποδύτης: κάποιος που γλιστράει μέσα στα ρούχα κάποιου άλλου, κλέφτης ενδυμάτων, κυρίως αυτός που κλέβει τα ρούχα λουομένων ή απογυμνώνει διαβάτες· αρχ. ελλ. λώπη, ἡ (λέπω): ιμάτιο, μανδύας, φόρεμα.

«Ενώ βρισκόμουν και έκανα περιπάτους στον περίβολο των οικημάτων, με πλησίασε κάποιος που τον νόμισα για βάρβαρο γιατί φορούσε σκυθικά ρούχα. Με χαιρετά στα Ελληνικά λέγοντας “χαίρε”, ώστε εξεπλάγην βλέποντας Σκύθη να ελληνίζει. (…) Εγώ δε είπα ότι θεωρώ ότι όποιος μιλάει Ελληνικά πρέπει να είναι πολυπράγμων. Αυτός γελώντας μου είπε ότι είναι Γραικός στο γένος, που ήλθε για εμπόριο στον Βιμινάκιο, την πόλη των Μυσών κοντά στον Ίστρο ποταμό …»

– Θυμούμαι λοιπόν την πρώτη μας λάμπα στο σπίτι. Την πρώτη λάμπα της ζωής μου! Σπουδαίο γεγονός και σταθμός. Είμασταν παιδιά, την έφερε λοιπόν ο πατέρας, και μονάχος του τη γιόμισε, μονάχος του την άναψε, μονάχος του έβαλε το λαμπογυάλι κι ανέβασε το φως στη φυτιλήθρα. Βλέπεις, αυτός μονάχα ήξερε το μηχανισμό της. Σαν άναψε κι έφεξε μας κύτταξε ένα γύρω θριαμβευτικά και χαμογέλασε με ικανοποίηση, που όλοι μας κάναμε «ααα!». Είχανε μαζευτεί στο σπίτι και γειτόνοι και συγγενείς να δούνε το θάμα. Σβήσαμε λοιπόν τους λύχνους και βλέπαμε τα πρόσωπα, εκστατικά μέσα στο φως της.. Ακόμα θυμάμαι πόσο άσπρο και πόσο άφθονο μου φάνηκε το φως της πρώτης μας λάμπας!

Κωστής Παλαμάς: «Γράμματα»

Εδώ άλλωστε φωλιάζει το πρόβλημα με την ερίτιμο αδελφότητα των εγγραμμάτων: δε γυρεύουν να εγκολπωθούν την όποια διδασκαλία τους, να την εκθέσουν στα κύματα της ζωής, τους αρκεί να γίνουν τζουτζέδες της. Πώς να μην καταντήσει ο κόσμος των γραμμάτων μασκαράτα και κάλπικο ανθρωπομάζωμα; Όταν ακονιτί διδάσκουν ό,τι άλλοι άνθρωποι κατάκτησαν με βάσανα, πώς να εκτιμήσουν τα βάσανα; Αυτοί μελετητές είναι, ορντινάτσες, μεταφραστές, διερμηνείς, πιστοί στο γράμμα. Φυλάνε τα ρούχα του νεκρού. Τίποτε άλλο.