Ετικέτα: Ήπειρος

Ονομαστικές γιορτές: Φτώχεια, γλέντια και… πονηρές απαγορεύσεις!

Ονομαστικές γιορτές: Φτώχεια, γλέντια και… πονηρές απαγορεύσεις!

Σε πολλά σπίτια δεν ηύρισκες ούτε μία καρέκλα! Κάθονταν όλοι καταή, σταυροπόδι. Το χειμώνα στο τζιάκι πυροκοπά (δίπλα στη φωτιά)! Αλλά και ποιος να πρωτόπιανε το τζιάκι (ενν. ποιος να καθόταν πρώτος), στο τζιάκι ήταν για τ’ς γερόντ’ς και για τ’ς μ’σαφ’ραίους! Άμα ήταν γάμος, στο τζιάκι κάθονταν ο νούνος!

Διαβάστε περισσότερα ›
Σχολικό έτος 1929-1930: Νόμος και τάξη…

Σχολικό έτος 1929-1930: Νόμος και τάξη…

«Κάθι προυί η μάνα μ’ έβραζι τραχανά ή γάλα… Ή κανιά πίτα αν είχι φκιάσει του βράδυ… Οι γ’ναίκις τότι μαέριβαν του βράδυ, γιατί δούλιβαν ούλη μέρα στα χουράφια… Στου σκουλειό δεν έτρουγαμαν τίπουτα… Του μισημέρι π’ μας σκόλαγι ου δάσκαλους, έτρουγαμαν μια κι καλή… Τα βλαχόπ’λα (οι συμμαθητές της που ήταν παιδιά μετακινούμενων κτηνοτρόφων και περπατούσαν μέχρι και δύο ώρες για να έρθουν στο σχολείο) έπιαναν κάναν ίσκιου (δηλ. κάθονταν σε σκιερό μέρος) για να φάν’… Ψουμουτύρι έτρουγαν κάθι μέρα αυτά τα πιδιά…»

Διαβάστε περισσότερα ›
«Τότε που ’μασταν ανύπαντρες, κοιμάμασταν όλες οι αδερφάδες μαζί, καταή στο σανίδι, τού ’χαμαν στρωμένο κι τσιολιάζομασταν (σκεπαζόμασταν) με μία βελέντζα κι σμίομασταν (ενωνόμασταν) όλες μαζί, να ζεσταθούμε, απ’ τα χνώτα».

Αγκάλιασμα, μαγκάλι, γάστρα: Τα… θερμαντικά σώματα της παλιάς εποχής!

Έκανε κρύα εκειά τα χρόνια κι εμείς ήμασταν ξυπόλητοι. Δεν είχαμαν παπούτσια, αλλά κάτι φιλενάδες μ’ μου ‘χαν φκιάσει πορπόδια (ή προπόδια) με… σαμπρέλες από αμάξι! Απ’κάτω σαμπρέλα αντίς για σόλα κι αχπάνω δίμτινο (δίμιτο ύφασμα), μάλλινο, σαν πανί. Αυτό τό ’ραβαν οι φιλενάδες μ’ ψ’λά στ’ σαμπρέλα και γένονταν σαν παπούτσια! Άμα έβρεχε, μούσκευε το ποδάρι, γιατί καβαλίκευε το νερό!

Διαβάστε περισσότερα ›
Τώρα πάν’ αυτά… Τα παλιά τα χρόνια οι ν’κοκυρές όλη μέρα μαγείρευαν. Σήμερα οι γ’ναίκες μέχρι και τον καφέ… τον παραγγέλλουν στο σπίτι, να τ’ς τον φέρουν τα παιδιά με το μηχανάκι… Μωρ’ Βασίλη, πώς τα λέν’ αυτά τα παιδιά; Ντιλιβέρηδες;!!».

Χριστούγεννα: Τα σπάργανα του Χριστού, το πάντρεμα της φωτιάς, οι καλικάντζαροι…

Κ’βεντιάζαμαν, γελάμαν, λέμαν και κάνα τραγούδι. Λέμαν και τα “χρόνια πολλά”. Στα λιανοπαίδια δεν έκαναμαν δώρα, τι να τ’ς δώκουμε… Α, αν είχαμαν κάνα γλυκό, κάνα κομματάκι πίτα, έτσι τ’ βγάζαμαν εμείς τότε.

Διαβάστε περισσότερα ›
Τσοπάνηδες-ορθοπεδικοί και… η αρκούδα φυσικοθεραπεύτρια!

Τσοπάνηδες-ορθοπεδικοί και… η αρκούδα φυσικοθεραπεύτρια!

«Όσοι γύρ’σαν απ’ το αλβανικό πόλεμο, οι πλειότεροι δεν τα γλίτωσαν τα ποδάρια τ’ς, γιατί είχαν κρυοπαγήματα! Τ’ς ακρωτηρίαζαν οι γιατροί… για να ξεμπλέν’ (ξεμπλέκουν). Ούτε τα μέσα είχαν, αλλά ούτε και χώρο είχαν… Ποιος θα τ’ς γιατροπόρευε…

Διαβάστε περισσότερα ›
Χειροβομβίδες, σφαίρες…  κι άλλα επικίνδυνα παιδικά παιχνίδια!

Χειροβομβίδες, σφαίρες… κι άλλα επικίνδυνα παιδικά παιχνίδια!

Ήταν δυο ξαδέρφια, χωριανοί μ’, κι είχαν μια ιταλικιά χειροβομπίδα, τότε που ’μασταν λιανοπαίδια, 15 χρονών, εκεί γύρα. Τ’ βάρ’γαν από ένα λιθάρι, αλλά δεν έσκασε. Κι όταν τ’ν πήρε το ένα το παιδί στα χέρια, τότε έσκασε! Δεν τ’ κόπ’καν δάχ’λα, αλλά απ’ τ’ λάμψη τυφλώθ’κε! Πάν’ τα φωτερά (μάτια)! Τά ’ταν τα μάτια του, αλλά δεν ήγλεπε ντιπ.

Διαβάστε περισσότερα ›
«Τότε π’ παρέδωσε ο Εσάτ Πασάς τα Γιάννενα στ’ς Έλληνες, το ’13, ο πατέρας μ’ τον ήταν εκεί, ήταν φαντάρος».

Ηπειρώτες στην κόλαση της Μικρασιατικής Καταστροφής!

Ένας αιώνας πέρασε από τότε που γράφτηκε με αίμα και δάκρυα μία από τις πλέον επώδυνες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Η Μικρά Ασία, κοιτίδα ενός πανάρχαιου πολιτισμού, εγκαταλείφθηκε για πάντα από τους Έλληνες, ενώ χιλιάδες ήταν τα τραγικά θύματα της τουρκικής θηριωδίας που ακολούθησε την άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού, ο οποίος είχε μεταβεί στην περιοχή ως ελευθερωτής των υπόδουλων ομοεθνών.

Διαβάστε περισσότερα ›
O παραδοσιακός ράφτης (τερζής) Δημήτριος Γ. Σιώμος από τη Φούρκα της Ηπείρου. 1975.

Παραδοσιακές «οικολογικές» βαφές

Ύστερα έβαζαν ξηρές στουμπισμένες ρίζες ριζαριού (ερυθρόδανου) ή σιούπκες από φύλλα βαλανιδιάς (παράσιτα σαν καρύδι, κηκίδες) για να σφίξει το χρώμα (να γίνει ανεξίτηλο). Τ’ ανακάτωναν συχνά για να λιώσουν καλά τα χρώματα και να βαφεί παντού ομοιόχρωμα το ύφασμα. Τώρα ρίχνουν λουλάκι της ώρας (σκόνη) στο καζάνι, βουτούν το ύφασμα 2-3 φορές, όταν είναι χλιαρό το μίγμα και τ’ αφήνουν να βράσει πάνω από 24 ώρες.

Διαβάστε περισσότερα ›
Το... νερό νεράκι έλεγαν οι πρόγονοί μας!

Το… νερό νεράκι έλεγαν οι πρόγονοί μας!

Το νερό ήταν τ’ καθεμιανού, δε μπόρ’γε να πας στον ξένο τον τόπο (εννοεί ιδιοκτησία). Αλλά γένονταν και τ’ άλλο… Άμα ήταν το νερό… αδέσποτο (δηλ. ανάβλυζε σε τοποθεσία που δεν ανήκε σε κανέναν), εκεί ήταν ποιος θα πρόπαγε (προλάβαινε) να βάλει το λάστιχο και να… πιάσει το νερό!

Διαβάστε περισσότερα ›
Η σειρά ντοκιμαντέρ φιλοδοξεί να φωτίσει μια λιγότερο γνωστή πλευρά της Ελληνικής Επανάστασης, να μιλήσει για την κληρονομιά των ορφανών Ελληνόπουλων, αλλά και την ιστορία των απογόνων τους έως σήμερα. 

Τα ορφανά του 1821: Ιστορίες Αμερικανικού Φιλελληνισμού

Η σειρά ντοκιμαντέρ φιλοδοξεί να φωτίσει μια λιγότερο γνωστή πλευρά της Ελληνικής Επανάστασης, να μιλήσει για την κληρονομιά των ορφανών Ελληνόπουλων, αλλά και την ιστορία των απογόνων τους έως σήμερα. 

Διαβάστε περισσότερα ›