Οι γυφτοχαρατζήδες
Γυφτοχαρατζήδες λέγονταν -υβριστικώς- αυτοί που εισέπρατταν το χαράτσι, τον κεφαλικό φόρο επί Τουρκοκρατίας. Εκτός από τον έγγειο φόρο που πληρωνόταν σε είδος η κυβέρνηση του σουλτάνου εξανάγκαζε τους αγρότες (τους «γεωπόνους») να παρέχουν ορισμένη ποσότητα σίτου στην Κωνσταντινούπολη· βεβαίως, η ζημιά έπεφτε στην πλάτη των Χριστιανών. Στις πλουσιότερες πεδιάδες, ο αγρότης που καλλιεργούσε τα κτήματα Μουσουλμάνου αγά ή Χριστιανού προύχοντα πλήρωνε το ένα έβδομο (1/7) του ακαθάριστου γεωργικού προϊόντος στον Σουλτάνο και μοίραζε το υπόλοιπο με τον γαιοκτήμονα. Αν τα προϊόντα καταστρέφονταν η ελαττωνόταν η ευφορία του εδάφους, ήταν αδύνατο να διαιωνίσουν οι χωρικοί τη διαδοχή των γενεών στην καλλιέργεια. Πολλοί μετανάστευαν και η γενεά εξέλειπε. Έρημα χωριά και τζαμιά μπορούσε να δει κάποιος και στις πλουσιότερες οθωμανικές επαρχίες.
Ο ιστορικός Γεώργιος Φίνλεϊ γράφει: Οι Χριστιανοί εθεώρουν το χαράτς ή κεφαλικόν φόρον ως το υβριστικώτερον γνώρισμα της υποταγή των. Τους έφερεν εις τάξιν ραγιάδων ή υποτελών υπηκόων. Αλλ’ όμως ήτο ακόμη πικρότερον εκ του τρόπου της εισπράξεως ή εκ του ποσού το οποίον έκαστο άτομο υπεχρεούτο να πληρώσει. Η συλλογή του εγένετο πρόφασις προς επιβολήν πολλών καταθλιπτικών αστυνομικών διατάξεων, και εμισείτο διπλασίως επειδή οι Μωαμεθανοί της κατωτέρας τάξεως ήσαν απηλλαγμένοι του βάρους τούτου. Το χαράτσι ενοικιάζετο πολλάκις εις τα χειρότερα καθάρματα εκ των περιστοιχιζόντων έναν πασάν· και εν Ελλάδι εξεχωρείτο πολλάκις εις τους ελαχίστους υπαξιωματικούς των Αλβανών μισθοφόρων. Οι μισητοί ούτοι φοροσυλλέκται εκαλούντο υβριστικώς γυφτοχαρατζήδες. Το παρωνύμιον τούτο έλαβε την αρχήν εκ της λαϊκής γνώμης ότι οι Γύφτοι υπέκειντο εις την πληρωμήν διπλού χαρατσίου κ’ εσήμαινεν ότι οι Αλβανοί επροσπάθουν να μεταχειρίζονται ως Γύφτον πάντα άνθρωπον υποκείμενον εις το χαράτς.][1]
Δ.Τ.
[1] Γεωργίου Φίνλεϊ. Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. Μετάφραση Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Έκδοση της Βουλής των Ελλήνων. Αθήνα, 2008.
Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/
