Ο Κονδυλάκης είναι ευρέως γνωστός όχι μόνο ως δημοσιογράφος, αλλά και ως λογοτέχνης. Η πρώτη του εμφάνιση στα γράμματά μας πραγματοποιήθηκε το 1884, με το διήγημα «Η Κρήσσα ορφανή». Το διήγημα, το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Εστία», επαινέθηκε και, το αποτέλεσμα υπήρξε η έκδοση του πρώτου- χρονολογικά- έργου του, υπό τον τίτλο «Διηγήματα». Εκδότης των «Διηγημάτων» υπήρξε ο γνωστός εκδοτικός οίκος της εποχής, Αθ. Φέξη.

Οι περισσότεροι Έλληνες όταν σκέφτονται την προοπτική των «ιδιωτικών πανεπιστημίων» εννοούν ότι κάποιος Φούφουτος θα ανοίξει μαγαζάκι με αμφιθέατρα και θα κάνει μαθήματα σε πλουσιόπαιδα, τα δίδακτρα θα είναι αστρονομικά και θα απευθύνονται στους μπαμπαδομαμάδες της εγχώριας και ξένης πλουτοκρατικής τάξεως. Επί του θέματος ακούγονται διάφορες τρέλες — τρέλες ακούγονται επί όλων των θεμάτων.

Άλλοτε στην Ελλάδα, ενώ η κοινωνία διαμελιζόταν, μέσα στα σπίτια η συσπείρωση των ατόμων κρατούσε καλά. Την ώρα που τα κόμματα, οι παρατάξεις, τα συμφέροντα συγκρούονταν μεταξύ τους, η οικογένεια μαζεμένη γύρω από το τραπέζι επιβεβαίωνε πως τα μέλη της θα ζούσαν συνασπισμένα και με οδηγό τους ένα ομαδικό ένστικτο επιβίωσης.

«… πίστεψαν, φαίνεται, πως μέσα στα στοιχεία υπάρχει ψυχή, επειδή το όλο είναι ομοειδές με τα μέρη του. Ώστε είναι αναγκασμένοι να πουν, ότι και η ψυχή είναι ομοειδής με τα μέρη της, αν, πράγματι, τα ζώα γίνονται έμψυχα με το να παίρνουν μέσα τους ένα μέρος από το στοιχείο που τα περιβάλλει»

«… αν, ακριβώς, η ψυχή απλώνεται σε ολόκληρο το σώμα που αισθάνεται, είναι αναγκαίο, αν η ψυχή είναι ένα σώμα, στον ίδιο τόπο να υπάρχουν δύο σώματα. Κι όσοι υποστηρίζουν ότι η ψυχή είναι αριθμός, πρέπει να πιστεύουν ότι σε ένα σημείο υπάρχουν πολλά σημεία ή ότι κάθε σώμα έχει ψυχή, αν ο αριθμός που είναι η ψυχή, και έρχεται στο σώμα, δεν είναι διαφορετικός, και άλλος από εκείνον των σημείων που υπάρχουν μέσα στο σώμα»

Η πολιτική φιλοσοφία, η κοινωνική και η οικονομική θεωρία των νεότερων χρόνων από τους θεμελιωτές τους και μέχρι σήμερα και με ελάχιστες εξαιρέσεις, αγνόησαν σε μεγάλο βαθμό τους φυσικούς νόμους που εξηγούν την ύπαρξη του Σύμπαντος και την εμφάνιση και την εξέλιξη της ζωής, αλλά και τους νόμους κίνησης των κοινωνιών.

Η στάση των Θεσσαλονικέων και η σφαγή τους στον ιππόδρομο της πόλης το 390 μ.Χ. είναι ένα θέμα που δεν έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τη νεοελληνική βιβλιογραφία. Πέρα από το βιβλίο του Κόλια το 1935, μόνο τρία εξειδικευμένα άρθρα στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία (1966, 1990 και 2006) ασχολούνται με το ζήτημα. Αντιθέτως στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία, είναι πάρα πολλά τα άρθρα και τα κεφάλαια βιβλίων σχετικά με την ύστερη αρχαιότητα, τον Θεοδόσιο και τον Αμβρόσιο, τα οποία ασχολούνται με τα γεγονότα του 390.

Η εκδοχή της ψυχής ως ένα είδος αρμονίας ανάμεσα στις αντιθέσεις του σώματος δε φαίνεται να πείθει τον Αριστοτέλη: «Κι όμως, η αρμονία είναι μια ορισμένη αναλογία ή σύνθεση των πραγμάτων που αναμίχθηκαν, και η ψυχή δεν μπορεί να είναι τίποτε από τα δύο» (407b 35-37). Για να αιτιολογήσει αμέσως: «… ταιριάζει περισσότερο να μιλούμε για αρμονία σε σχέση με την υγεία, και γενικά τις σωματικές αρετές, παρά σε σχέση με την ψυχή. Κι αυτό γίνεται ολοφάνερο, αν κάποιος προσπαθήσει να αποδώσει τα πάθη και τα έργα της ψυχής σε ένα είδος αρμονίας· γιατί είναι δύσκολο να τα συναρμόσει»

Σε πολλά σπίτια δεν ηύρισκες ούτε μία καρέκλα! Κάθονταν όλοι καταή, σταυροπόδι. Το χειμώνα στο τζιάκι πυροκοπά (δίπλα στη φωτιά)! Αλλά και ποιος να πρωτόπιανε το τζιάκι (ενν. ποιος να καθόταν πρώτος), στο τζιάκι ήταν για τ’ς γερόντ’ς και για τ’ς μ’σαφ’ραίους! Άμα ήταν γάμος, στο τζιάκι κάθονταν ο νούνος!