Τι έχει μείνει; Η πολιτική καπατσοσύνη των περισσότερο ή λιγότερο βετεράνων, μια σημαντική παρουσία στους νέους –στην οποία θα μπορούσε να στηριχτεί και δεν το έκανε– ένα οικοσύστημα ανθρώπων που περιφέρεται από εκδήλωση σε συνεδρίαση κορδακιζόμενο πως «ξέρει πώς παίζεται το παιχνίδι». Δηλαδή όλη τη διαδικασία της πολιτικής, με την εξαίρεση της ουσίας: τα κομπρεμί, οι μπλόφες, τα στρατηγήματα και οι χειρισμοί.

Η απάντηση στο γιατί ο κόσμος δυτικοποιείται ανάγεται στο μακρινό παρελθόν, στη σοφία των Ελλήνων —ικανή αιτία για να μην εγκαταλείψουμε τη μελέτη της κληρονομιάς μας. Οι δικές μας απόλυτες αρχές και αξίες μπορούν να ανακαλυφθούν ξανά σχεδόν σε κάθε κομμάτι της ελληνικής γραμματείας που διαβάζουμε —φιλοσοφία, ιστορία, ρητορική, δράμα ή ποίηση.

Κάτι πρέπει να συνέδεε τόσο ανόμοιες κοινωνίες μέσα από βουνά, χιόνια και αιώνες του παρελθόντος. Κάτι εξηγεί το γιατί ένας Αμερικανός ή ένας Γερμανός που πιάνουν τώρα στα χέρια τους τη Μήδεια ή την ιστορία του Θουκυδίδη αναγνωρίζουν αμέσως κάτι σύγχρονο, αν όχι κάτι που να απηχεί τη δική τους πολιτιστική εμπειρία, με ένα τρόπο που δεν ισχύει για τις θυσίες των Αζτέκων, την κινέζικη ποίηση, το Κοράνι ή τα ιερογλυφικά. Αυτό το κάτι —όχι φυλή αλλά πολιτισμός— είναι μια πολύ ασυνήθιστη παράδοση που αρχίζει με τους Έλληνες και παραμένει μαζί μας ακόμη και σήμερα.

Σε μία και μόνη περικοπή γράφει ο Clausewitz ότι «η πολιτική συνενώνει και ισορροπεί εντός της όλα όσα εξυπηρετούν την ανθρωπιά.» Η φράση αυτή ερμηνεύτηκε με την έννοια ότι για εκείνον η πολιτική δεν είναι απλώς αγώνας ισχύος. Ωστόσο η ανάλυση των συμφραζομένων δείχνει ότι μία τέτοια ερμηνεία είναι τουλάχιστον βιαστική.

Εδώ που έχουμε φτάσει με τις αλλαγές των χρήσεων και της οικονομικής φυσιογνωμίας στα κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, απαιτούνται πολύ περισσότερα κεφάλαια, χρόνος, και προσπάθεια ώστε να επέλθουν αλλαγές οι οποίες να φτάσουν να είναι αισθητές στα μεσαία και τα χαμηλότερα στρώματα.

Ο Στράβων αναφέρει ότι κατά τον διωγμό των Περραιβών από τους Λαπίθες, τα ορεινά μέρη παρέμειναν στους Περραιβούς κοντά στον Όλυμπο και τα Τέμπη, όπως η Κύφος, η Δωδώνη και η περιοχή του Τιταρήσιου ποταμού που πηγάζει από το όρος Τιτάριο που συμφύεται με τον Όλυμπο. Επειδή οι Περραιβοί και οι Λαπίθες κατοικούσαν μαζί ο Σιμωνίδης τους αποκαλεί όλους Πελασγιώτες. Η Κύφος, ακόμη, αναφέρεται ως περραιβικό βουνό με οικισμό από τον Στράβωνα, στο οποίο παρέμειναν ορισμένοι Αινιάνες μετά το διωγμό τους από τους Λαπίθες.

Όπως και σε άλλους τομείς, η Ελλάδα πελαγοδρομεί καθώς ο κάθε φορέας προσπαθεί να υλοποιήσει κάποιο έργο χωρίς να συνεργάζεται με τους άλλους χρήστες των υδάτων. Ένας Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων ενδιαφέρεται πρωτίστως για την διασφάλιση μεγαλύτερης ποσότητας νερού άρδευσης για τα μέλη του και δεν φροντίζει για την εξοικονόμηση του νερού με κλειστά δίκτυα. Είναι πρόσφατο το παράδειγμα της δημιουργίας μεγάλου τσιμεντένιου αγωγού στο δέλτα του Νέστου, μια πρακτική που θυμίζει την δεκαετία του ΄50, ενώ παντού φτιάχνονται πλέον κλειστά δίκτυα.

Στις μεγάλες πόλεις το δίκτυο είναι πεπαλαιωμένο με συνέπεια εκτός των διαρροών να υπάρχει υποβάθμιση και της ίδιας της ποιότητας του νερού –«ιδιωτικοποίηση» εξ άλλου δεν είναι μόνο η εκποίηση του φορέα διαχείρισης, είναι και το να αναγκάζονται εν τοις πράγμασι τα νοικοκυριά να στρέφονται στο εμφιαλωμένο νερό με σημαντικό μηνιαίο κόστος επειδή το νερό της βρύσης «δεν πίνεται».

Εν κατακλείδι λοιπόν, ο Μπάουμαν μας λέει πως παρόλο που μόνο στην αιωνιότητα ο αποκλεισμός, η σπατάλη, τα απορρίμματα και η περιττότητα δεν έχουν καμία θέση και παρόλο που μόνο εκεί μπορούμε να βρούμε το νόημα που ψάχνουμε και τα στοιχεία της προσωπικής ταυτότητας και ελευθερίας μας, η αιωνιότητα είναι πολύ συχνά συνυφασμένη με την αβεβαιότητα, ενώ δεν αποκλείεται να δημιουργήσει και ένα αίσθημα φόβου, έναν φόβο κοσμικό.