Η Άνω Ιταλία αφηρέθη υπό άλλου Γερμανικού έθνους (των Λογγοβάρδων) ευθύς μετά τον θάνατον του Ιουστινιανού, η δε Μέση Ιταλία και η Ρώμη μετά 200 περίπου έτη. Αλλ’ η Κάτω Ιταλία και η Σικελία, αι οποίαι ήσαν και Ελληνικώτεραι, έμειναν ηνωμέναι μετά του Ανατολικού κράτους μέχρι περίπου του δωδεκάτου αιώνος.

Είπαμε παραπάνω πως τον προσκύνησαν οι Γότθοι τον Αυτοκράτορα. Δεν ήταν όμως κι όλως διόλου προσκύνημα. Ήτανε μισό υποταγή και μισό συμμαχία. Ένα είδος ανεξαρτησία την είχαν ακόμα στις επαρχίες που πήρανε για κατοικία τους.

Βλέποντας ένας Γότθος αρχηγός τους ανθρώπους του να γυρεύουνε να κάψουνε βιβλιοθήκες, τους είπε να μη γελαστούν και κάμουν τέτοιο πράμα, επειδή όσο κάθουνται οι Αθηναίοι και χασομερούνε στα βιβλία, φόβος να μάθουν από πόλεμο δεν υπάρχει.

Στα μέσα του 9ου αιώνα λαμβάνει χώρα η βυζαντινή ανάκαμψη, με τους βυζαντινούς να θέτουν σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα επανάκτησης των αυτοκρατορικών εδαφών που κατέχονταν για τα διακόσια προηγούμενα χρόνια από τους Σλάβους και η αφομοίωση αυτών των βάρβαρων εισβολέων.

Αι τρεις βορειόταται χώραι της Ευρώπης, αι καλούμεναι Σκανδιναυικαί, ήτοι η Δανία, η Νορβηγία και η Σουηδία, πολύ βραδέως εισέρχοται εις την ιστορίαν. Εκ τούτων η Δανία ωκείτο ανέκαθεν υπό λαών Γερμανικών βαρβάρων, ών η ιστορία μέχρι των χρόνων του Καρόλου του Μεγάλου είνε όλως μυθώδης.

Ο Παύλος Καρολίδης (1849 – 1930) ήταν Έλληνας ιστορικός, πολιτικός και καθηγητής πανεπιστημίου. Το κείμενο που δημοσιεύουμε στη συνέχεια είναι από το βιβλίο του «Εγχειρίδιον βυζαντινής ιστορίας. Μετά των κυριωτάτων κεφαλαίων της λοιπής μεσαιωνικής ιστορίας.», το οποίο κυκλοφόρησε το 1908 από τις εκδόσεις […]

Ο Στελίχων, ίνα δυνηθή ν’ αποκρούση τον Αλάριχον από της Ιταλίας, είχε καλέσει εις την χώραν ταύτην πάντα τα εκτός αυτής πέραν των Άλπεων εν Γαλατία, Ιβηρία και Βρεττανία Ρωμαϊκά στρατεύματα.

Η μεγάλη έκτασις, ήν είχε το Ρωμαϊκόν κράτος κατά τους χρόνους καθ’ ούς από του Οκταβιανού Αυγούστου η κατ’ όνομα Ρωμαϊκή δημοκρατία εγίνετο πράγματι μοναρχία στρατιωτική, κυβερνωμένη υπό ενός άρχοντος αυτοκράτορος (imperator) καλουμένου, καθίστα λίαν δυσχερή την διοίκησιν του κράτους από Ρώμης ως κέντρου, ιδίως μάλιστα την διοίκησιν την στρατιωτικήν.

Τούτοι δω οι πολεμιστές ήτανε θηρία και δε λογαριάζανε τίποτα. Πολεμούσανε άγρια, δε φοβόντουσαν και δε ζυγίζανε καθόλου καλά το στρατό των Ρωμαίων, που δεν ήτανε ρωμαϊκός, αλλά κατά μεγαλύτερο μέρος από ντόπιους Κέλτες.