Κ’βεντιάζαμαν, γελάμαν, λέμαν και κάνα τραγούδι. Λέμαν και τα “χρόνια πολλά”. Στα λιανοπαίδια δεν έκαναμαν δώρα, τι να τ’ς δώκουμε… Α, αν είχαμαν κάνα γλυκό, κάνα κομματάκι πίτα, έτσι τ’ βγάζαμαν εμείς τότε.

Όλα χωρούν σε αυτό το βιβλίο, σε αυτό το «γενναιόδωρο κουτί» των ευχών. Όποια σελίδα κι αν ξεφυλλίσεις, σε όποιο σηµείο ή «γωνιά» κι αν πέσει βιαστικά το βλέµµα, µια ευχή θα λάµψει, φωτίζοντας και ανακαλώντας µια βιωµένη προσωπική στιγµή της ζωής. Με µια τέτοια ωραιότατη συλλογή «περιστασιακών» ευχών ανά χείρας, κάθε αναγνώστης/τρια δεν µαθαίνει µόνο «τα των ευχών», αλλά ξαναζεί τη ζωή του/της µέσα από αυτές.

«Όσοι γύρ’σαν απ’ το αλβανικό πόλεμο, οι πλειότεροι δεν τα γλίτωσαν τα ποδάρια τ’ς, γιατί είχαν κρυοπαγήματα! Τ’ς ακρωτηρίαζαν οι γιατροί… για να ξεμπλέν’ (ξεμπλέκουν). Ούτε τα μέσα είχαν, αλλά ούτε και χώρο είχαν… Ποιος θα τ’ς γιατροπόρευε…

Ήταν δυο ξαδέρφια, χωριανοί μ’, κι είχαν μια ιταλικιά χειροβομπίδα, τότε που ’μασταν λιανοπαίδια, 15 χρονών, εκεί γύρα. Τ’ βάρ’γαν από ένα λιθάρι, αλλά δεν έσκασε. Κι όταν τ’ν πήρε το ένα το παιδί στα χέρια, τότε έσκασε! Δεν τ’ κόπ’καν δάχ’λα, αλλά απ’ τ’ λάμψη τυφλώθ’κε! Πάν’ τα φωτερά (μάτια)! Τά ’ταν τα μάτια του, αλλά δεν ήγλεπε ντιπ.

«Λέν’ τα πιδιά σήμιρα δε βρίσκουν δ’λειά κι κάθουντι… Ιγώ έκαμα ένα σουρό δ’λειές… Μέχρι κι στου Μισουλόγγι είχα πάει για μιρουκάματου… Δούλιψα σι νταμάρι… Μ’ είχαν διμένου μ’ αργανέλις (τριχιές) κι ιγώ έσπαγα του β’νό μι του κουμπρισέρ, για να φκιάσουν ασβέστη…».

Ένας αιώνας πέρασε από τότε που γράφτηκε με αίμα και δάκρυα μία από τις πλέον επώδυνες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Η Μικρά Ασία, κοιτίδα ενός πανάρχαιου πολιτισμού, εγκαταλείφθηκε για πάντα από τους Έλληνες, ενώ χιλιάδες ήταν τα τραγικά θύματα της τουρκικής θηριωδίας που ακολούθησε την άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού, ο οποίος είχε μεταβεί στην περιοχή ως ελευθερωτής των υπόδουλων ομοεθνών.

Όλες οι μαθήτριες ντύνομασταν σεμνά. Φοράγαμαν μαύρες ποδιές με άσπρα γιακαδάκια. Και τα μαλλιά έπρεπε να ’ναι δεμένα πίσω κοτσίδες! Να σ’ ήγλεπαν με κατσαρά μαλλιά στα μούτρα; Αποβολή ίσια (αμέσως)! Έπρεπε να τά ’χες αλογοουρά ή κοτσίδα τα μαλλιά!

Τα παλιά παλιά τα χρόνια δεν ήταν τσιμέντα και τέτοια πράματα. Τότε είχαν το κερέτσι. Ήταν ειδικό χώμα, τό ’φκιαναν χαμούρι (λάσπη, μείγμα) κι έβαναν μέσα και τραγόμαλλο (ως συνδετικό υλικό), τό ’κοβαν ψιλούτσικο. Αυτό το κερέτσι τού ’χαν για χτίσιμο. Κι όσο πέραγε ο καιρός, τόσο έσφιγγε (σκλήραινε) αυτό το κερέτσι, γιατί το τραγόμαλλο δεν παθαίνει τίποτα.

Το πρωί τ’ Σταυρωμένη Παρασκευή πέραγαν τα λιανοπαίδια μ’ ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια, έβαναν και μαύρη κορδέλα. Πάαιναν από σπίτι σε σπίτι κι έλεγαν (τραγουδούσαν) τα Πάθη τ’ Χριστού: “Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα, σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται…”. Το βράδυ έψελναν παρέες παρέες στ’ν εκκλησία: άλλη παρέα οι άντρες, άλλη οι γ’ναίκες, άλλη τα παιδούρια… “Η ζωή εν τάφω…”.

Αλλά μ’ άρεσε το τσιγάρο. Αρχίν’σα να καπνίζω. Με ροκόφυλλα τύλιγαμαν τον καπνό. Διαλέγαμαν τα μαλακά τα φύλλα απ’ τ’ς ρόκες, τα κόβαμαν κρυφά απ’ το σπίτι (γονείς) και τά ‘χαμαν έτοιμα όταν πάαιναμαν να φ’λάξουμε τα πρόβατα. Γιατί εκεί δεν είχαμαν ψαλίδι! Πού να βρεις ψαλίδι πέρα στ’ς λάκκες;