«Οι δημοκρατίες είναι πιο ασφαλείς από τις ολιγαρχίες. Οι πολλοί δηλαδή είναι πιο ισχυροί και αγαπούν το πολίτευμά τους περισσότερο, αφού τους εξασφαλίζει την ισότητα. Αντίθετα, οι πλούσιοι, όταν το πολίτευμα τους δίνει υπεροχή, φέρνονται αλαζονικά και ζητούν περισσότερα προνόμια».

Οι Αθηναίοι μάζευαν τα λεφτά για να τους προστατέψουν από τους Πέρσες. Οι Σπαρτιάτες για να πολεμήσουν τους Αθηναίους και να δείξουν στους Πέρσες ότι δεν τους έχουν ανάγκη. Η κυριαρχία οφείλει να παρουσιάζεται πάντα σαν απελευθέρωση. Το μόνο σίγουρο είναι η καταπίεση: «Μόλις τελείωσε την αγόρευσή του, σηκώθηκαν πολλοί – ιδίως όσοι φοβόνταν, επειδή είχαν κατηγορηθεί για αντίπαλοί του – και πρότειναν τρόπους για να βρεθούν χρήματα, τάζοντας ότι θα δώσουν και οι ίδιοι. Ο Καλλικρατίδας πήρε αυτά τα χρήματα, εισέπραξε και από τη Χίο πέντε δραχμές για κάθε ναύτη κι έβαλε πλώρη για τη Μήθυμνα της Λέσβου που βρισκόταν στα χέρια του εχθρού».

Η πρώτη ενέργεια του Αλκιβιάδη μετά την απόδραση ήταν να πάει στην Καρδία και να συνταχτεί με τον αθηναϊκό στόλο, που είχε καταφύγει εκεί από τη Σηστό φοβούμενος επίθεση του Σπαρτιάτη στρατηγού Μίνδαρου. Ήταν πια ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης των Αθηναίων. Συγκέντρωσε τα πλοία, δέχτηκε και τις ενισχύσεις που ήρθαν από τη Θάσο και τη Μακεδονία και οδήγησε σύσσωμο το στόλο στο Πάριο. Από εκεί αναχώρησαν για την Προκόννησο: «Τότε έμαθαν ότι ο Μίνδαρος καθώς και ο Φαρνάβαζος με το πεζικό του βρίσκονταν στην Κύζικο».

«Ο έρωτας αυτού του ανθρώπου μου έγινε μεγάλο βάρος˙ από τη μέρα που τον ερωτεύτηκα, ποτέ μα ποτέ δεν μπόρεσα να κοιτάξω, και πολύ περισσότερο να κουβεντιάσω με κάποιο ομορφόπαιδο»

Η ήττα στην Ιψό, ο θάνατος του Αντιγόνου και η φυγή του Δημητρίου σημείωσαν το τέλος αυτού που ήταν να αποδειχθεί ως η μόνη προσπάθεια ενώσεως της πατρίδας και των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπό μια και μόνη εξουσία.

Από την άλλη, στο στρατόπεδο των Αθηναίων οι εξελίξεις ήταν επίσης ραγδαίες. Όταν έφτασαν οι απεσταλμένοι των Τετρακοσίων ολιγαρχικών της Αθήνας από τη Δήλο στη Σάμο, έγινε σάλος. Στη συνέλευση που πραγματοποιήθηκε οι στρατιώτες δεν ήθελαν καν να τους ακούσουν και φώναζαν ότι πρέπει να θανατωθούν αυτοί που κατέλυσαν τη δημοκρατία.

Η δημοκρατία που παραπαίει ανάμεσα στην πολιτική διαφθορά και τον εφησυχασμό των πολιτών δεν είναι τίποτε άλλο από τον προθάλαμο της ολιγαρχίας. Γι’ αυτό η δημοκρατία είναι καθημερινή και ακατάπαυτη μάχη. Γιατί το ίδιο ακατάπαυτα είναι και τα συμφέροντα της ολιγαρχίας.

Ο Αλκιβιάδης, αποδιωγμένος πλέον από τους Λακεδαιμονίους, δεν μπορούσε να προσδοκά τίποτε περισσότερο από την επιστροφή του στην Αθήνα. Έχοντας ως μοναδικό όπλο την επιρροή του στον Τισσαφέρνη θα παίξει το τελευταίο του χαρτί μέχρι το τέλος. Εξάλλου, η παντελώς αποδυναμωμένη Αθήνα μετά τα σικελικά, δεν έχει και πολλά περιθώρια διαπραγματεύσεων. Υπό αυτούς τους όρους μια ενδεχόμενη συμμαχία με τον Τισσαφέρνη είναι εξόχως δελεαστική.

Μετά τη δεύτερη συνθήκη των Λακεδαιμονίων με τον Πέρση βασιλιά ο Θηριμένης παρέδωσε, ως όφειλε, όλες τις ναυτικές των Πελοποννησίων στον Αστύοχο. Από τη μεριά τους οι Αθηναίοι μετέβησαν από τη Σάμο στη Χίο και κυριαρχούσαν σε στεριά και θάλασσα. Άρχισαν μάλιστα να οχυρώνουν το Δελφίνιο, που βρισκόταν πολύ κοντά στην πόλη της Χίου.

Με την άφιξη του αθηναϊκού στρατού στη Σικελία οι τρεις στρατηγοί, ο Νικίας, ο Λάμαχος κι ο Αλκιβιάδης (που ακόμη δεν είχε ανακληθεί), βρέθηκαν μπροστά στην αποθαρρυντική πραγματικότητα της ολοκληρωτικής διάψευσης σχετικά με τα χρήματα που είχαν υποσχεθεί οι Εγεσταίοι. Τα νέα που έφτασαν στο στρατόπεδο των Αθηναίων (στο Ρήγιο) από τα τρία πλοία που είχαν σταλεί στην Έγεστα ήταν ξεκάθαρα.