Ετικέτα: όραση

Ο Αριστοτέλης, η φαντασία και η νόηση

Ο Αριστοτέλης, η φαντασία και η νόηση

Η πλάνη των αισθήσεων ενδέχεται να πλανέψει και τη φαντασία, αφού η στρέβλωση της πρωταρχικής κίνησης πιθανότατα θα κινήσει στρεβλά και την κίνηση που θα επιφέρει. Ο έλεγχος της λογικής κρίνεται απαραίτητος. Η περίπτωση που η φαντασία ξεπερνά τα όρια της λογικής (κάποιος μπορεί να φαντάζεται ότι πετάει) δεν απορρίπτει το συλλογισμό που τη θέλει απόρροια των αισθήσεων, αφού και η πιο παράτολμη φαντασία χρειάζεται μια αφετηρία για να γεννηθεί (πρώτα βλέπει κανείς τα πουλιά και μετά φαντάζεται πώς θα ήταν αν πετούσε και ο ίδιος).

Διαβάστε περισσότερα ›
Συνεχίζοντας το τρίτο και τελευταίο βιβλίο από το έργο του Περί Ψυχής ο Αριστοτέλης θα κάνει λόγο για τα κοινά αισθητά: «… ούτε μπορεί να υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο αισθητήριο για τα κοινά αισθητά, τα οποία αισθανόμαστε κατά περίσταση με κάθε αίσθηση· όπως για παράδειγμα την κίνηση, τη στάση το σχήμα, το μέγεθος, τον αριθμό, την ενότητα» (425a 15-18).

Ο Αριστοτέλης και η έννοια της κοινής αίσθησης

Ο Αριστοτέλης προσπαθεί να προλάβει πιθανές απορίες: «Θα μπορούσε κάποιος […] να αναρωτηθεί για ποιο σκοπό έχουμε περισσότερες αισθήσεις και όχι μία και μόνη. Ίσως είναι για να μας διαφεύγουν λιγότερο τα επακόλουθα και κοινά αισθητά, όπως η κίνηση, το μέγεθος και ο αριθμός· γιατί, αν μόνο η όραση αισθανόταν τα κοινά και η ίδια είχε αντικείμενο το λευκό» (όπου σύμφωνα με τον Χριστοδούλου ως λευκό πρέπει εδώ να εννοηθεί η γενική έννοια του χρώματος) «τα κοινά αισθητά θα περνούσαν περισσότερο απαρατήρητα και θα μας φαινόταν ότι όλα τα αισθητά είναι το ίδιο πράγμα, επειδή το χρώμα και το μέγεθος συνοδεύουν το ένα το άλλο»

Διαβάστε περισσότερα ›
Ιάκωβος Ρίζος (1849 - 1926). Κυρία ξαπλωμένη στον καναπέ. Συλλογή Ιδρύματος Ε. Κουτλίδη

Ο Αριστοτέλης, η ολοκλήρωση του ζητήματος της αφής και η σωματική μεσότητα

Για τον Αριστοτέλη τα φυτά στερούμενα σωματικής μεσότητας, ως πρωτόλεια μορφή ζωής, είναι αδύνατο να αντιληφθούν αισθητηριακά οτιδήποτε, αφού η απώλεια προσωπικής μεσότητας ακυρώνει και οτιδήποτε θα μπορούσε να τη διαταράξει. Όσο κι αν σε επίπεδο αφής ανταποκρίνονται στα ερεθίσματα της ζέστης ή του κρύου θα ήταν μάλλον παράλογο να ισχυριστεί κανείς ότι ακούν ή βλέπουν. Η περίπτωση να αισθάνονται και να μην μπορούν να το εκφράσουν δεν τίθεται από τον Αριστοτέλη, πολύ περισσότερο η πιθανότητα να εκφράζονται κιόλας, αλλά αυτό να μη γίνεται αντιληπτό από τον άνθρωπο γιατί βρίσκεται έξω από τις δικές του αντιληπτικές δυνατότητες.

Διαβάστε περισσότερα ›