«Ο αποθανών δεδικαίωται;»

Η φράση ολόκληρη του τίτλου είναι: «Ο γαρ αποθανών δεδικαίωται από της αμαρτίας»· το αρχαίο ελληνικό ρήμα δικαιώ- δικαιόω έχει διάφορες σημασίες: δικαιώνω, αναγνωρίζω κάτι ως δίκαιο· κρίνω κάτι ως καλό· κηρύττω τινά ή τι δίκαιον, δικαιολογώ. Ως παθητικό σημαίνει δικαιώνομαι, λαμβάνω το δίκιο μου, (αντίθ. του αδικούμαι).

Σύμφωνα με το Μέγα λεξικό του Δημητράκου, το ρήμα «δεδικαίωται» στην εν λόγω φράση  σημαίνει «απαλλάσεται», «λυτρούται», αφού «σ’ έναν που πέθανε, η αμαρτία δεν έχει πια καμιά εξουσία». Ο Μάριος Πλωρίτης γράφει: Πιστεύετε πως «ο αποθανών δεδικαίωται»; με ρώτησε ένας νεαρός συμπατριώτης μας, πρωτοετής φοιτητής Πολιτικών Επιστημών στο Λονδίνο, όπου έτυχε να βρίσκομαι όταν μαθεύτηκε ο θάνατος του Γεώργιου Παπαδόπουλου. Πρώτα-πρώτα, επίτρεψέ μου να σου πω ότι η έννοια που δίνεται συνήθως σ’ αυτή την αποστολική ρήση, είναι λαθεμένη. Ο απόστολος Παύλος, στην Προς Ρωμαίους^[1] επιστολή του, λέει: «Ο αποθανών δεδικαίωται από της αμαρτίας», δηλαδή: Σ’ έναν πεθαμένο, η αμαρτία δεν έχει καμιά εξουσία, ο νεκρός δεν μπορεί πια ν’ αμαρτήσει. Αναφέρεται, λοιπόν στο «μέλλον» του αποδημήσαντος, όχι στο παρελθόν του, και δεν εννοεί διόλου πως ο θάνατος μας δίνει συχωροχάρτι^[2] για τις αμαρτίες και τα αδικήματά μας.]^[3]

Δ.Τ.

[1] Προς Ρωμαίους, Στ, 7.

[2] = η άφεση αμαρτιών που παρέχει ο Πάπας στους πιστούς της Καθολικής Εκκλησίας· παλαιότερα δινόταν επί πληρωμή. Μτφ. η προφορική ή έμπρακτη συγγνώμη.

[3] Μάριος Πλωρίτης. Λήθη και συγγνώμη. Το Βήμα (25.07.1999).

Οι πληροφορίες είναι από εδώ: Δ. Δημητράκου Μέγα Λεξικόν όλης της Ελληνικής Γλώσσης. 15 τόμ. Εκδ. Δομή. Αθήνα, 1953.

Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.

Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/