«Όποιος ελεύθερα συλλογάται συλλογάται καλά.»
Η φράση του τίτλου έγινε γνωστή από τον Έλληνα επαναστάτη Ρήγα Βελεστινλή· στο «Φυσικής Απάνθισμα» ο ίδιος γράφει: Ύστερον απ’ αυτόν [σ.σ. τον Γαλιλαίο] εσηκώθη Νικόλαος ο Κοπέρνικος, Προυσιάνος, εις έναν τόπον όπου βασιλεύει η ελευθερία και όπου έχει κύρος το γνωμικό του Χάλερ «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά.»[1] Ο διδάκτωρ ιστορίας, Δημήτρης Καραμπερόπουλος γράφει στη «Θεσσαλία» (9-9-2010): Σχετικά με το πρότυπο της σημαντικής αυτής ρήσης του Ρήγα είχαμε γράψει το άρθρο «Παρατηρήσεις για το πρότυπο της ρήσης του Ρήγα Βελεστινλή «΄Οποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά», στη φιλόξενη και έγκριτο εφημερίδα «Θεσσαλία», 29 Αυγούστου, 2010. Επισημάναμε τότε πως η ρήση αυτή του Ρήγα δεν βρίσκεται στο ποίημα του Χάλλερ «Οι Άλπεις», 1729, όπως υποστήριζε ο κ. Γεώργιος Κοντομήτρος στο βιβλίο του «Ρήγας Βελεστινλής Θετταλός», Βελεστίνο 2010, σελ. 30-31. Το άρθρο μας όμως αυτό έγινε αιτία να πραγματοποιηθεί μια πιο συστηματική μελέτη των ποιημάτων του Ελβετού αυτού γιατρού Χάλλερ από τον κ. Κοντομήτρο, ο οποίος πράγματι, (Θεσσαλία, 7 Σεπτεμβρίου 2010), σε ένα άλλο ποίημα του 1734 εντόπισε τη σημαντική αυτή φράση που αναγράφει ο Ρήγας. Η ποιητική συλλογή του Albrecht von Haller, «Versuch Schweizerischer Gedichte» (Δοκίμια από Ελβετικά ποιήματα) περιλαμβάνει 31 ποιήματα γραμμένα από το 1725 έως το 1756. Στο δέκατο πέμπτο ποίημα, το οποίο περιέχει οκτώ τετράστιχα και είναι για τον αξιωματούχο της Βέρνης Isaac Steiger, εντοπίστηκε η φράση στο τέλος του δεύτερου τετράστιχου «Wer frei darf denken, denket wohl», που θέλει να πει «αν κανείς έχει τη δυνατότητα να συλλογάται ελεύθερα, συλλογάται καλά».][2]
Δ.Τ.
[1] Ρήγα Βελεστινλή. Απάνθισμα κειμένων. Έκδοση της Βουλής των Ελλήνων. Αθήνα, 1998.
[2] Δημ. Καραμπερόπουλος. «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά». Παρατηρήσεις σχετικά με το πρότυπο της ρήσης αυτής του Ρήγα Βελεστινλή. http://www.karaberopoulos.gr
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ομάδα του facebook Παροιμίες & γνωμικά.
Αν θέλετε να γίνετε μέλη της ομάδας, επισκεφτείτε τη διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/2285257741730850/
Περισσότερες παροιμίες, παροιμιώδεις φράσεις και γνωμικά μπορείτε να βρείτε στο αρχείο μας ΕΔΩ
