Ο Μελέτιος είχε πατρίδα την Θεσσαλονίκη, από το γένος Κατακάλου, και τον αποκαλούσαν Καστρίκιο. Υπήρξε άνδρας με παιδεία, βαθύς γνώστης της ελληνικής και λατινικής γλώσσας, την οποία μιλούσε. Στην αρχή ήταν ιερέας, μοναχός σε κάποια εκκλησία της Θεσσαλονίκης, κι εκεί ασκούσε επάξια τα καθήκοντα του.

«Αφρίζει, δεν αφρίζει, τον παρά μου έχω δοσμένο.», «Τι αφρίζεις και ξαφρίζεις; Τον παρά μου έδωκα, να σε φάω θέλω.»

Εκεί όπου άλλοτε υπήρχαν αγροτικές αποθήκες, τώρα ορθώνεται ένα φιλόδοξο αρχιτεκτονικά, γεωμετρικό κτίσμα που θυμίζει κιβωτό, μια κιβωτό γραμμάτων που άραξε στα όρια της πρωτεύουσας της Δυτικής Μακεδονίας. Τ

Πάνω από 120.000 (!) οστά ζώων, κυρίως οικόσιτων, το μεγαλύτερο ζωοαρχαιολογικό υλικό που έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα στον ελληνικό χώρο, έχει συλλεχθεί από τον νεολιθικό οικισμό του Κλείτους στην Κοζάνη, στα όρια του λιγνιτωρυχείου του Νότιου Πεδίου της ΔΕΗ.

Ο Τράντας που μνημονεύσαμε προηγουμένως όρισε ακόμη μέρος για την αγορά, την καλλώπισε φυτεύοντας πλατάνια και κατασκεύασε κρήνες.

Καρναβαλικές γιορτές πρωτοπαρουσιάζονται στη περιοχή γύρω στο 1650, με τη μορφή των «ρογκατζαρίων», τα οποία διαρκούσαν ένα δωδεκαήμερο. Η κυριότερη αμφίεση των Ρογκατζιαρίων στην Κοζάνη ήταν της δυάδας των Κωδωνοφόρων.

Ο Κοζανίτης ιατροφιλόσοφος Γεώργιος Κ. Σακελλάριος

Το σπουδαιότερο όμως κέντρο της εμπορικής δράσης και κατ’ ακολουθίαν και της υπόλοιπης εκπαιδευτικής, μορφωτικής δραστηριότητας των Ελλήνων στις ξένες χώρες απέβη η Βιέννη, η οποία κατά τους τελευταίους αιώνες παρουσιάζει ζωηρή κίνηση κι ευγενή άμιλλα των μελών της Ελληνικής Κοινότητας, φιλογενή μέριμνα και εθνική προαγωγή.

Επειδή όμως πολλοί από τους αντιπροσώπους των εμπόρων της Ουγγαρίας απέφευγαν να δίνουν λογαριασμούς για τη διαχείριση ενώπιον του αρχιερέα, σύμφωνα με την παλαιά συνήθεια, και το πλήθος τους κατηγορούσε (κατεβόα αυτούς) για καταχρήσεις, ο επίσκοπος, θέλοντας να ελέγξει τους διαχειριστές της ιερής περιουσίας, έγινε κι αυτός συνεργός σε κοινοτικά σκάνδαλα.

Είναι δύσκολο να περιγράψουμε τις στιγμές χαράς, τον ενθουσιασμό του πλήθους αλλά και τις εικόνες των στρατιωτών που δάκρυζαν από συγκίνηση στη θέα των τέως υπόδουλων Ελλήνων, οι οποίοι έκλαιγαν από χαρά και απολάμβαναν ήδη την ελευθερία τους μετά από περίοδο τόσων αιώνων και τόσων γενεών, κατά την οποία έτρεφαν ακοίμητη την ελπίδα, ότι θα έρθει κάποτε η ιερή στιγμή της απελευθέρωσης.

Ιερολοχίτης και πολιτικός άνδρας της νεότερης Ελλάδας. Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1793· πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Λάσκος (Σαπουντζή) και μητέρα του η Αικατερίνη, θυγατέρα του Ιωάννη Χατζηκλήμου, ο οποίος ήταν και δικός μας προππάπος [σ.σ. του Λιούφη]. Μικρός στην ηλικία έμεινε ορφανός από πατέρα, ο οποίος φονεύτηκε καθώς επέστρεφε στην πατρίδα απ΄ τη Βιέννη, όπου ασκούσε εμπόριο.

Ο αοίδιμος διδάσκαλος διέτριψε στην Κοζάνη ως Σχολάρχης έξι χρόνια και κατά το 1752 απήλθε, προς λύπη των Κοζανιτών, αφού προσκλήθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σεραφείμ για να αναλάβει τη Σχολαρχία της νεοσύστατης Πατριαρχικής Σχολής στο Βατοπέδι του Άθω

Αμφιλόχιος του Παρασκευά: ένας μυστικιστής στην Κοζάνη του 18ου αιώνα Ερώτησις – Αληθεύουσι τα χρησμοδοτούμενα παρ Αμφιλοχίου ή ου;           Απόκρισις – Ψεύδεται άντην γέρος φθειροταμίας                       Μάτην φοιβάζων κατά θείας προνοίας. Δημοσιεύουμε, σε νεοελληνική απόδοση, αποσπάσματα από το […]

Ύστερα απ’ την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης στη Χαλκιδική και την κατάσβεσή της, ο αιμοχαρής Διαρβεκήρ βαλεσή Αβδούλ – Αμπούτ ή Αμπαλαμπούτ πασάς, οδηγώντας 25 χιλιάδες στράτευμα κατέστρεψε την Κασσάνδρα φονεύοντας περίπου 15 χιλιάδες ανθρώπους, ενώ άφησε χίλιους στρατιώτες στο Άγιο Όρος και υποχρέωσε τον Σπαντωνή, επίτροπο των Μονών στη Θεσσαλονίκη, να πληρώσει 700.000 γρόσια

Οι Κομπανίες ήταν αδελφότητες πραματευτών και άλλων επαγγελματιών Ελλήνων στις παροικίες της Ουγγαρίας, στην Αυστρία και τις παραδουνάβιες χώρες. Αυτές, συγκροτημένες το πλείστον από Μακεδόνες, είχαν ακέραια τη συνείδηση ότι τα μέλη τους συνανήκαν εις αλλήλα, και [πίστευαν] σε μία ιδέα, αυτή της δεδουλωμένης πατρίδας ή τουλάχιστον της Ορθοδόξης Ελλ. θρησκείας

Ο Τράντας είχε τον γιό του Χαρίσιο μαζί και έναν αδελφό αξιωματικό στη Ρωσία· μετά από λίγα χρόνια, ο Χαρίσιος πήγε στο θείο του και αφού έζησε δώδεκα χρόνια κοντά του, επέστρεψε μετά το θάνατό του κληρονόμος της μεγάλης περιουσίας του· θέλοντας να ενισχύσει την περιοχή, κατάφερε γι’ αυτό το σκοπό να λάβει σουλτανικό διάταγμα με προνόμια υπέρ της πόλης.

Σύμφωνα λοιπόν με τα προηγούμενα, το όνομα της πόλης εξηγείται πλέον σαφώς, προκύπτει από την εξέλιξη της ιστορίας και ερμηνεύεται με βάση την φιλοπατρία των πρώτων Ελλήνων αποίκων που ήρθαν από την Ήπειρο, οι οποίοι για να παρηγορηθούν διατήρησαν το όνομα της ερημωμένης πατρίδας τους και ανασύστησαν νέα Κόσδιανη.

Το χρυσόβουλο ανήκει στη μονή Ολυμπιώτισσας, βασίζεται δε σε προηγούμενα χρυσόβουλα και καταγράφει τα κτήματα που ανήκουν στο μοναστήρι, ανάμεσα στα οποία σαφώς και ονομαστικά γίνεται λόγος για την Κοζάνη (περί Κόζιανης), όπως θα δούμε παρακάτω.

Οι αρχές του συνοικισμού της πόλης τυχαίνει να είναι λίγο σκοτεινές· διότι μαρτυρίες σαφείς δεν αναβρίσκονται πουθενά. Εκτός από κάποια στοιχεία και την ιστορική έρευνα όπως μας παραδόθηκε, δεν σώζεται καμιά αρχαία γραπτή μαρτυρία. Τρεις όμως από τους νεότερους έγραψαν κάποια σημειώματα, τα οποία μας βοήθησαν αρκετά.

στορία της Κοζάνης / Παναγιώτης. Ν. Λιούφης. Τύποις Ιωαν. Βάρτσου, 1924.