Κατηγορία: Παιδεία

Το ψωμί στη ζωή, στην παράδοση, στη Χριστιανική λατρεία

Το ψωμί στη ζωή, στην παράδοση, στη Χριστιανική λατρεία

Κάθε σπίτι ζυμώνει μια φορά τη βδομάδα ή έστω κάθε δέκα μέρες, αφού πέρα από τον κόπο της νοικοκυράς και τις άλλες δυσκολίες, απαιτείται και αρκετός χρόνος, ο οποίος είναι πολύτιμος, γιατί και άλλες δουλειές περιμένουν. Οι δε φούρνοι είναι αυτών προδιαγραφών, να χωράνε, δηλαδή, το ψωμί του δεκαημέρου, γιατί άμα μείνει και περισσότερο ξεραίνεται.

Διαβάστε περισσότερα ›
Ζήτω! Το λένε σε γιορτάσια/σε προπόσεις με κρασί ή άλλο οινοπνευματώδες ποτό.

Ηπειρώτικες ευχές… για γέλια και για κλάματα!  

Το κλειδί  για την κατανόηση της λειτουργίας των ευχών είναι η –ευρέως αποδεκτή στις σύγχρονες προσεγγίσεις της γλώσσας– άποψη ότι η μη γνωστική διάσταση της γλωσσικής επικοινωνίας είναι εξίσου σημαντική με τη γνωστική. Δηλαδή η γλώσσα, εκτός από ανταλλαγή μηνυμάτων ανάμεσα σε πομπό και δέκτη, περιέχει ταυτόχρονα πολλούς κοινωνικούς διαπροσωπικούς στόχους: την έκφραση κατανόησης και αποδοχής, την επιβεβαίωση των κοινών πηγών νοήματος και ταυτόχρονα την αποτροπή της απειλής του προσώπου – με λίγα λόγια, στοχεύει στη συνοχή της κοινότητας.

Διαβάστε περισσότερα ›
Καθημερινή σκηνή ελληνικής οικογένειας επί τουρκοκρατίας

Οι γυφτοχαρατζήδες

Οι Χριστιανοί εθεώρουν το χαράτς ή κεφαλικόν φόρον ως το υβριστικώτερον γνώρισμα της υποταγή των. Τους έφερεν εις τάξιν ραγιάδων ή υποτελών υπηκόων. Αλλ’ όμως ήτο ακόμη πικρότερον εκ του τρόπου της εισπράξεως ή εκ του ποσού το οποίον έκαστο άτομο υπεχρεούτο να πληρώσει. Η συλλογή του εγένετο πρόφασις προς επιβολήν πολλών καταθλιπτικών αστυνομικών διατάξεων, και εμισείτο διπλασίως επειδή οι Μωαμεθανοί της κατωτέρας τάξεως ήσαν απηλλαγμένοι του βάρους τούτου.

Διαβάστε περισσότερα ›
Ο τομέας της ναυσιπλοΐας, ειδικότερα τα πλοία, προσφέρουν πληθώρα λέξεων και εκφράσεων στο καθημερινό μας λεξιλόγιο.

Οι μεταφορές της γλώσσας «μ’ αεροπλάνα και βαπόρια…»

Η μετακίνηση πάντα ήταν μια από τις βασικότερες και πιο καθοριστικές για τον πολιτισμό δραστηριότητες του ανθρώπου. Επόμενο είναι ότι, διαχρονικά και διαγλωσσικά, όλα τα μέσα μετακίνησης, από τα πρώτα ζωήλατα είδη μέχρι τα υπερσύγχρονα σημερινά διαστημικά σκάφη, έδωσαν πλουσιότατο υλικό για γλωσσικές μεταφορές. Στην ελληνική κοινωνία αυτά έχουν έντονο συνδηλωτικό χαρακτήρα – αρκεί να σκεφτεί κανείς τι εικόνες φέρνει στον νου του η συμπεριφορά του Έλληνα οδηγού και πόσες μειωτικές εκφράσεις και χαρακτηρισμοί αποτελούν καθημερινό φαινόμενο στους δρόμους της χώρας, ιδίως των μεγαλουπόλεων.

Διαβάστε περισσότερα ›
Νίκος Εγγονόπουλος: Μπολιβάρ, ένα ελληνικό ποίημα

Νίκος Εγγονόπουλος: Μπολιβάρ, ένα ελληνικό ποίημα

Ένα ελληνικό ποίημα, το οποίο γράφτηκε στη διάρκεια της Κατοχής, το χειμώνα του 1942-1943, κυκλοφόρησε αρχικά σε χειρόγραφα αντίγραφα, διαβάστηκε σε συγκεντρώσεις αντιστασιακού χαρακτήρα και δημοσιεύτηκε το 1944. Πρόκειται για ένα μεγάλο συνθετικό ποίημα, με υπερρεαλιστικά στοιχεία και με περιεχόμενο που αναφέρεται σε εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες.

Διαβάστε περισσότερα ›
Iωάννης Κονδυλάκης (1861-1920)

Ιωάννης Κονδυλάκης

Ο Κονδυλάκης είναι ευρέως γνωστός όχι μόνο ως δημοσιογράφος, αλλά και ως λογοτέχνης. Η πρώτη του εμφάνιση στα γράμματά μας πραγματοποιήθηκε το 1884, με το διήγημα «Η Κρήσσα ορφανή». Το διήγημα, το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Εστία», επαινέθηκε και, το αποτέλεσμα υπήρξε η έκδοση του πρώτου- χρονολογικά- έργου του, υπό τον τίτλο «Διηγήματα». Εκδότης των «Διηγημάτων» υπήρξε ο γνωστός εκδοτικός οίκος της εποχής, Αθ. Φέξη.

Διαβάστε περισσότερα ›
Υπάρχουν πολλοί τύποι κολεγίων και πανεπιστημίων στον κόσμο. Τα κολέγια είναι συνήθως ιδιωτικά ή δημόσια ιδρύματα που προσφέρουν πτυχία διετούς ή τετραετούς φοιτήσεως: η λέξη δεν έχει το ίδιο περιεχόμενο σε όλες τις χώρες.

Τι είναι και τι δεν είναι τα «ιδιωτικά» πανεπιστήμια

Οι περισσότεροι Έλληνες όταν σκέφτονται την προοπτική των «ιδιωτικών πανεπιστημίων» εννοούν ότι κάποιος Φούφουτος θα ανοίξει μαγαζάκι με αμφιθέατρα και θα κάνει μαθήματα σε πλουσιόπαιδα, τα δίδακτρα θα είναι αστρονομικά και θα απευθύνονται στους μπαμπαδομαμάδες της εγχώριας και ξένης πλουτοκρατικής τάξεως. Επί του θέματος ακούγονται διάφορες τρέλες — τρέλες ακούγονται επί όλων των θεμάτων.

Διαβάστε περισσότερα ›
Οι γονείς σήμερα διστάζουν να πουν στο ανήλικο παιδί τι είναι ωφέλιμο και τι βλαβερό, αφού οι ίδιοι αμφιβάλλουν για όλα, κάτι που είναι εντελώς της μόδας. Αν όμως ως γονιός μιμείσαι τους νέους, δεν μπορείς να επιδράσεις πάνω τους. Κι εκεί είναι το πρόβλημα

Η ελληνική οικογένεια υπό παραίτηση

Άλλοτε στην Ελλάδα, ενώ η κοινωνία διαμελιζόταν, μέσα στα σπίτια η συσπείρωση των ατόμων κρατούσε καλά. Την ώρα που τα κόμματα, οι παρατάξεις, τα συμφέροντα συγκρούονταν μεταξύ τους, η οικογένεια μαζεμένη γύρω από το τραπέζι επιβεβαίωνε πως τα μέλη της θα ζούσαν συνασπισμένα και με οδηγό τους ένα ομαδικό ένστικτο επιβίωσης.

Διαβάστε περισσότερα ›
Αναθηματικό ανάγλυφο αφιερωμένο στο θεό Διόνυσο από ομάδα ηθοποιών μετά από κάποια παράσταση. Γύρω στο 400 π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. A votive relief dedicated to Dionysus by a group of actors after a show. Around 400 BC National Archaeological Museum.

Ο Αριστοτέλης, η εκδοχή της ψυχής ως αριθμός και η θεωρία των στοιχείων

«… αν, ακριβώς, η ψυχή απλώνεται σε ολόκληρο το σώμα που αισθάνεται, είναι αναγκαίο, αν η ψυχή είναι ένα σώμα, στον ίδιο τόπο να υπάρχουν δύο σώματα. Κι όσοι υποστηρίζουν ότι η ψυχή είναι αριθμός, πρέπει να πιστεύουν ότι σε ένα σημείο υπάρχουν πολλά σημεία ή ότι κάθε σώμα έχει ψυχή, αν ο αριθμός που είναι η ψυχή, και έρχεται στο σώμα, δεν είναι διαφορετικός, και άλλος από εκείνον των σημείων που υπάρχουν μέσα στο σώμα»

Διαβάστε περισσότερα ›
Βιβλία: Γιάννης Ταχόπουλος. Με το νόμο του ξίφους. Η στάσις των Θεσσαλονικέων και η σφαγή τους στον ιππόδρομο το 390 μ.Χ.

Βιβλία: Γιάννης Ταχόπουλος. Με το νόμο του ξίφους. Η στάσις των Θεσσαλονικέων και η σφαγή τους στον ιππόδρομο το 390 μ.Χ.

Η στάση των Θεσσαλονικέων και η σφαγή τους στον ιππόδρομο της πόλης το 390 μ.Χ. είναι ένα θέμα που δεν έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τη νεοελληνική βιβλιογραφία. Πέρα από το βιβλίο του Κόλια το 1935, μόνο τρία εξειδικευμένα άρθρα στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία (1966, 1990 και 2006) ασχολούνται με το ζήτημα. Αντιθέτως στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία, είναι πάρα πολλά τα άρθρα και τα κεφάλαια βιβλίων σχετικά με την ύστερη αρχαιότητα, τον Θεοδόσιο και τον Αμβρόσιο, τα οποία ασχολούνται με τα γεγονότα του 390.

Διαβάστε περισσότερα ›