12 Απριλίου 2017 at 12:59

Η Λιλή Ζωγράφου για την εκμετάλλευση συγγραφέων από εκδοτικούς οίκους

από

Η Λιλή Ζωγράφου για την εκμετάλλευση συγγραφέων από εκδοτικούς οίκους

Τα παρακάτω περιλαμβάνονται στο βιβλίο Τρεις Δρόμοι της Κατερίνας Λαμπρινού, ένα βιβλίο με εκτενείς συνεντεύξεις των Έλλη Αλεξίου, Λιλή Ζωγράφου και Άννα Σικελιανού.

Πρόλογος της Κατερίνας Λαμπρινού

«…Είναι αυτή η δύναμη που έχω πάντα μου, όταν τα πράγματα μου ασχημαίνουν την ζωή, να τα τινάζω από πάνω μου όσα κι αν έχω καταθέσει γι’ αυτά…

Έτσι φέρθηκα και σε έρωτες και σε φιλίες και σ’ εργασίες…»

Την Λιλή Ζωγράφου την φαντάστηκα διαβάζοντας τον πρόλογο του βιβλίου της «Μου σερβίρετε ένα βασιλόπουλο παρακαλώ» μια νέα γυναίκα φερμένη από το μέλλον. Γνωρίζοντάς την κατάλαβα ότι είναι μια γυναίκα που τόλμησε να ζήσει το παρόν όπως αυτή ήθελε.

Κατάλαβε την σημασία τού να ζεις την κάθε στιγμή κι αρνήθηκε την προκαθορισμένη πορεία που χαράσσουν οι άλλοι για τον καθένα μας.

Υπάρχει, χαίρεται την ζωή, παλεύει, δημιουργεί, αγαπάει τα πάντα. Γι’ αυτό είναι πάντα νέα. Δεν κολλά στο παρελθόν. Έχει την δύναμη, τα πράγματα που της ασχημαίνουν την ζωή να τα τινάζει από πάνω της και να προχωρεί.

Όταν γνωριστήκαμε μου είπε «Μίλα μου στον ενικό» και χάρηκα. Είναι άβολος και ψυχρός ο πληθυντικός μεταξύ νέων ανθρώπων, σκέφτηκα.

Κι όταν πριν δυο μήνες μου τηλεφώνησε «Πουλώ το σπίτι μου στην Μίλατο» διερωτήθηκα τι να σημαίνει άραγε; Ξεκίνημα νέας ζωής; Κι αν ναι μήπως θα θέλει να μας μιλήσει γι’ αυτήν που πέρασε, γι’ αυτήν που σχεδιάζει; Κι υπάρχουν για τη Λιλή Ζωγράφου τόσα πολλά στο χθες, τόσα πολλά στο αύριο.

Απόσπασμα από τη συνέντευξη της Λιλής Ζωγράφου

Έχω ακούσει ότι στον εκδοτικό κόσμο δεν είσαι ιδιαίτερα αγαπητή. Λένε ότι δεν είσαι συνεργάσιμη. Που το αποδίδεις;

Είναι παρά πολύ απλό το γεγονός. Στο ότι απαιτώ να μου δίνουν τα λεφτά μου. Ξέρεις, ντρεπόμουνα να ζητήσω τα λεφτά μου και κανείς εκδότης δεν σκέφτεται ότι δεν θα ήταν εκδότης, αν δεν είμαστε εμείς οι συγγραφείς. Όταν τολμούσα να τα ζητήσω, έπρεπε να τα ζητήσω σα ζητιάνα.

Έτσι τους αντιμετώπιζαν όλους τους συγγραφείς κι όχι μόνο εμένα. Και μια στιγμή κατάλαβα ότι ήταν κατάλοιπα αστικά που είχα μέσα μου, από την αγωγή μου. Είδα ότι μέσα σ’ αυτή την ντροπή να ζητήσω λεφτά ήταν η αστή Λιλή που είχε συνηθίσει να τα έχει όλα, μεγαλώνοντας πλούσια. Και που λιγάκι κάπου την ενοχλούσε. Όπου μια στιγμή έγινα σαν την πέτρα.

Στην περίοδο της χούντας, όταν «Η παιδεία ώρα μηδέν» έκανε χιλιάδες αντίτυπα, η νεαρή —γιατί πάντα πίστευα στους νέους και πήγαινα στους νέους — εκδότρια «Ερμείας» με πέταξε έξω από το μαγαζί της λέγοντας «δεν θα μου κάνεις εσύ έλεγχο στα βιβλία μου» όταν την είχα κάνει γνωστή, γιατί ήταν άγνωστη.

Τον Ελύτη τον Ηλιοπότη αυτή τον έβγαλε. Ήταν κάτι τελείως μυθικό την εποχή εκείνη του 1970 να βγάζεις ένα δοκίμιο για τον Ελύτη και σε τρεις μήνες να πουλάει έξι χιλιάδες αντίτυπα.

Δεν έγραψα για τον Ρίτσο που τον είχαν φτιάξει σύμβολο. Ο Ελύτης ήταν για μια ελίτ ποιητής παρά πολύ σημαντικός, αλλά για τον κόσμο ήταν άγνωστος.

Ήταν λοιπόν ένας εκδοτικός θρίαμβος.

Μετά απ’ αυτό της δίνω την «Παιδεία» που την περίοδο της Χούντας διαβαζόταν σαν ευαγγέλιο και με πετά έξω από το μαγαζί της.

Της ζήτησα να μου δώσει χρήματα γιατί πεινούσα και δεν είχα επί χούντας δικαίωμα να εργαστώ. Επί πλέον ήταν απαγορευμένο το βιβλίο, έκανε επανεκδόσεις και το διοχέτευε στην μαύρη αγορά χωρίς να μου δίνει φράγκο. Κάποια στιγμή έπιασα κάτι ανάτυπα κλεψίτυπα και τα πήγα στο δικαστήριο. Είχε δικηγόρο της τον περίφημο Κουμάντο που και οι δικαστές έτρεμαν μπροστά του. Και για τον κύριο Κουμάντο δεν εστοίχιζε τίποτα να πει: Α, ένα λάθος έγινε».

Κι έπεισε το δικαστήριο ότι δεν έγινε κλεψιτυπία, αλλά κάποιο λάθος και τέτοια. Κι έχασα την δίκη φυσικά.

Κατά μια περίεργη σύμπτωση, δυο μέρες αργότερα μου συνέβη το επεισόδιο που περιγράφω στο «Επάγγελμα Πόρνη», τότε που με σκαμπίλησε στην πλατεία Μαβίλη εκείνος ο χαφιές. Κι είχα για μια ακόμη φορά την αφέλεια, να καλέσω την αστυνομία. Κι οι μπασκίνες με ειρωνεύονταν, λέγοντάς μου να πάω στον ιατροδικαστή κι από κει να καταθέσω μήνυση κ.λ.π. Θυμήθηκα τότε την δικαιοσύνη του κυρίου Κουμάντου και είπα όχι άλλη προσφυγή στην Δικαιοσύνη. Το δίκιο μου θα το υπερασπίζομαι μόνη μου. «Αύριο θα πάω να δείρω την Ερμεία, την εκδότρια». Αλλά αύριο ήταν Κυριακή. Την πέρασα την Κυριακή κι επαναλάμβανα όλη μέρα «αύριο θα πάω να δείρω την Ερμεία», σα λιοντάρι που γλείφει την πληγή του. Την Δευτέρα το πρωί της την έστησα. Μόλις μπήκε στο μαγαζί της —βιβλιοπωλείο— την ακολούθησα κλείνοντας την πόρτα πίσω μου και την έσπασα στο ξύλο. Δεν μπορείς να φανταστείς πόση χαρά ένοιωσα για την πρώτη βίαιη πράξη της ζωής μου. Και ιδίως γιατί έγινε εν ψυχρώ.

Τότε έγραψα την Αντιγνώση. Την πρώτη μορφή. Όταν λοιπόν ήρθε ένας νέος εκδότης και μου την ζήτησε —μιλάμε για το 1974— λέγοντάς μου «Κυρία Ζωγράφου μ’ ένα σας βιβλίο θα γίνω γνωστός και θα κερδίσω τον εκδοτικό κόσμο» του είπα: «Αγαπητέ κύριε αν θέλετε να βγάλετε βιβλία μου θα μου προκαταβάλετε όλο το ποσόν των ποσοστών μου μαζί με τα χειρόγραφα που θα παραλάβετε βάσει συμβολαίου. Όλοι θα με κλέβετε στην ζωή μου. Τουλάχιστον θα μου πληρώνετε τα νόμιμα που εκδίδετε».

Αυτός ο άνθρωπος το δέχτηκε χωρίς συζήτηση. Ύστερα όμως δεν είχε λεφτά. Δεν ήταν οργανωμένος. Τον άφησα, πήγα σε καλύτερες εκδόσεις.

Αυτή που διέδωσε παρά πολύ ότι ήμουν παράξενη, για να με εκθέσει και να μην με πάρει κανείς άλλος, ήταν η εκδότρια των εκδόσεων «Αστέρι».

Δεν μ’ ενοχλεί. Δεν έκανα τίποτα για να καλλιεργήσω αυτό που λέγεται «καλή φήμη». Είναι κι αυτή μια παγίδα που σε δεσμεύει να μην πολεμάς.

Κοίταξε, συναισθηματικά αν το θες, ιδεολογικά αν το θες, μ’ ενοχλεί παρά πολύ που κερδίζω λεφτά. Αυτή την τελετουργία του γραψίματος θάχα υποχρέωση να την χαρίζω δωρεάν και θάταν η μεγαλύτερή μου ευτυχία, να την παίρνει ο κόσμος έτσι άφθονα. Αλλά εκεί που σου την δίνει κυριολεκτικά, είναι όταν βλέπεις αυτούς που σου τα τρώνε να σε περιφρονούν. Είναι ένα είδος νταβατζιλίκι. Το καταλαβαίνεις; Και αυτό μ’ ενόχλησε από μια στιγμή κι έπειτα. Κι έτσι απέκτησα την κακή φήμη, ότι δεν είμαι συνεργάσιμη.

(Εμφανιστηκε 788 φορές, 1 εμφανίσεις σήμερα)

Δείτε ακόμη:

Κάντε ένα σχόλιο

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.